Metro

Gezondheidszorg: De uitdagingen van vandaag én morgen het hoofd bieden, Metro 28 mei 2008 BuG 96

1. De uitdagingen van vandaag én morgen het hoofd bieden, Metro 28 mei 2008
2. Jongeren naar het beroep van verpleegkundige loodsen, Metro 29 mei 2008
3. Aantrekkelijke salarissen en andere voordelen, Metro 30 mei 2008

Foto Metro

De sector van de gezondheidszorg neemt een aanzienlijk deel van de economische activiteit van ons land voor zijn rekening. Hij omvat de meest uiteenlopende instellingen en diensten, die natuurlijk allemaal op zoek zijn naar werkkrachten voor een hele reeks functies. Bovenaan de verlanglijstjes van de HR-afdelingen in de ziekenhuizen: verpleegkundigen en artsen, maar ook meer technisch gerichte profielen. Hoewel er dus velen worden geroepen, zijn er helaas heel wat minder die zich ook aangesproken voelen om een beroep uit te oefenen in de gezondheidszorg. Wat zijn de huidige en de toekomstige behoeften van de sector? Metro bracht vertegenwoordigers samen van vier universitaire ziekenhuizen en twee bureaus voor werving en selectie in de sector om een antwoord op deze vragen uit te tekenen.

De eerste functie waar men in verband met een ziekenhuis aan denkt, is waarschijnlijk die van verpleegkundige. Maar een ziekenhuis werkt met een brede waaier van zorgverstrekking, en ook de hele achterliggende structuur en organisatie heeft werkkrachten allerhande nodig. Er worden dan ook nog talrijke andere functies gezocht, zoals Hildegard Hermans, personeelsdirectrice van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen, meteen bevestigt. "We zoeken natuurlijk in de eerste plaats verpleegkundigen en gespecialiseerd verplegend personeel. Maar we zijn ook altijd op zoek naar technische profielen, zoals ingenieurs, biometrici en statistici. Deze profieltypes zijn steeds meer in trek bij de ziekenhuizen". Haar collega Raf Vandenbussche, directeur human resources en communicatie bij het Universitair Ziekenhuis (UZ) van Brussel, merkt daarbij op dat bij de artsen gespecialiseerde profielen zoals anesthesisten en cardiologen nu als kritieke functies aangemerkt kunnen worden. Net zoals zijn collega Marianne Vael, personeelsdirectrice van het Universitair Ziekenhuis van Leuven, wijst hij echter ook op het belang van de specialisten in bijvoorbeeld IT of imaging. "De functies op IT-vlak zijn essentieel voor een ziekenhuis.

Op dat gebied stellen de ziekenhuizen overigens carrières voor die heel wat aantrekkelijker zijn dan in veel 'gewone' bedrijven", stelt R. Vandenbussche. "Als je ziet wat de IT-specialisten bij ons allemaal moeten ontwikkelen en in welk tempo de uitdagingen elkaar opvolgen, dan besef je wat een fascinerende job ze hebben. Jammer genoeg denken afgestudeerden in deze materie niet in de eerste plaats aan een ziekenhuis of de gezondheidszorg om 'te solliciteren!" Het voorbeeld van de IT-specialisten geldt overigens net zo goed voor de ingenieurs.

Artsen: "ernstige problemen door de numerus clausus"

In 1997 heeft de Belgische overheid een beleid ingevoerd om het medische aanbod te beperken, met het oog op de afremming van de groei van de gezondheidszorgkosten, de zekerstelling van de kwaliteit van de zorgverlening en de afstemming van de medische dichtheid tussen de twee Gemeenschappen. Er werd een begrenzing ingesteld voor het aantal geneeskundestudenten, tegenwoordig doorgaans de numerus clausus genoemd. De ministerraad heeft onlangs echter beslist om de voorwaarden van de numerus clausus in de geneeskundestudie te versoepelen. De toegang tot het beroep zal uitgebreid worden, kondigde de regering in april aan. De deelnemers aan het debat stemmen volledig in met deze beslissing, al vinden zij dat deze beslissing niet ver genoeg gaat, en zeker te laat komt. "Het is al jaren dat ik hiervoor pleit, en het probleem is stilaan erg acuut aan het worden. Er staan ons door de numerus clausus nog grote moeilijkheden te wachten in de algemene geneeskunde", beweert Jacgues Loontjens (Pharma Support).

Voor Raf Vandenbussche (UZ Brussel), "komt de reactie misschien te laat, maar de overheid moet ook rekening houden met de maatschappelijke trends, die misschien moeilijk mee te rekenen zijn, maar die een belangrijke invloed uitoefenen. Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan het tijdelijk werk of aan de toenemende toegang van vrouwen tot het beroep, waardoor de carrières korter worden. Het zijn factoren waarmee momenteel geen rekening gehouden wordt voor de vaststelling van de contingentering van de artsen", legt hij uit.

Zijn collega Filip Demeyere (UZ Gent) voegt daaraan toe: "Ook het aantal dokters dat bereid is 70 of 80 uur per week te werken is sterk afgenomen! Het evenwicht tussen beroeps- en privéleven, inclusief de financiële aspecten van deze vraag, is een maatschappelijk gegeven dat ook bij de artsen aan belang heeft gewonnen. Zowel bij de mannen als bij de vrouwen overigens! Het tijdperk dat artsen waanzinnige werkweken klopten, ligt definitief achter ons".

Ook apothekers sterk in trek

Express Medical en Pharma Support zijn twee bedrijven die gespecialiseerd zijn in werving en selectie voor de gezondheidszorg. Zij hebben dus een globale kijk op dit segment van de arbeidsmarkt, die niet al te zeer afwijkt van die van de academische ziekenhuizen. "Express Medical is altijd al gespecialiseerd geweest in de werving en selectie van verpleegkundigen en zorgverstrekkers. De vraag naar gespecialiseerde verpleegkundigen - bijvoorbeeld in radiologie - ligt momenteel inderdaad bijzonder hoog", bevestigt Pascale Vanrillaer, Operational Manager bij Express Medical. "Wij hebben ook aanvragen voor medische en technische functies, vooral voor de operatiezalen. Daarnaast staan wij in nauw contact met de andere bedrijven van onze groep (nvdr: USG People) die gespecialiseerd zijn in ingenieurs of IT-personeel, omdat wij ook wel inzien dat de vraag naar deze functies vanuit de medische sector alsmaar toeneemt". Jacques Loontjens, General Manager bij Pharma Support, kan alleen maar wijzen op dezelfde functies als de andere deelnemers aan het debat. "Onze klanten hebben een aanzienlijke behoefte aan artsen en apothekers, en die laatste functie wordt stilaan zelfs kritiek, zowel in de ziekenhuizen als in de privé-firma's," stelt hij. Die vaststelling wordt overigens gedeeld door Filip Demeyere, directeur van de afdeling verpleegzorg van het universitair ziekenhuis van Gent, die actief op zoek is naar farmacie-assistenten.

Het aantal huisartsen neemt af

In januari heeft het Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg zich gebogen over de situatie van het medische aanbod in België, ter gelegenheid van de tiende verjaardag van de numerus clausus voor artsen. Het Centrum heeft vastgesteld dat slechts 65% van de geregistreerde artsen het beroep ook daadwerkelijk uitoefent. "De laatste jaren is het aantal huisartsen met een curatieve praktijk met 7% afgenomen, terwijl het aantal specialisten stabiel blijft. Meer dan een kwart van de quota voor nieuwe huisartsen wordt niet ingevuld, terwijl we bij de specialisten een overschrijding van de quota vaststellen", stelt het Centrum. Het wijst er ook op dat het medische beroep vervrouwelijkt en vergrijst, met de kanttekening dat het aandeel van de buitenlandse artsen toeneemt (12% van de nieuwe artsen). Het Centrum pleit dan ook voor een beter gespreide planning van het medische aanbod, op basis van beter ingezamelde gegevens.

De planning van het medische aanbod

Hoewel iedereen het erover eens is dat de vergrijzing van de bevolking zal leiden tot een toename van de vraag naar zorgverlening, betreuren heel wat actoren in de sector de kakofonie rond de evaluatie van de daaruit voortvloeiende behoeften, naast het feit dat er teveel op .korte termijn gereageerd wordt. Marianne Vael (UZ Leuven): "Voor de vergrijzing van de bevolking en de evolutie van de leeftijdspiramide mag je je niet beperken tot de vervanging van zij die nu nog in de sector werken en over afzienbare tijd op (brug)pensioen gaan, maar je moet ook rekening houden met een toenemende vraag". Zijn er betrouwbare cijfers op dit vlak? Filip Demeyere (UZ Gent): "In ons land weten we wel dat de behoefte aan zorgverstrekking toeneemt, maar niet over welke potentiële arbeidskrachten we beschikken om te werken in deze sector. Het is dan ook zeer moeilijk om het medische aanbod te plannen, en dat is een van de redenen waarom de overheid besloten heeft een register op te stellen van de personen die in de sector van de gezondheidszorg werken. We weten niet echt met hoeveel we zijn." "De sector vertegenwoordigt meer dan 10% van het bbp, niet onaanzienlijk dus", benadrukt van haar kant Pascale Vanrillaer (Express Medical). "Het is dan ook essentieel dat de politieke beslissingen over deze sector genomen worden op basis van vaststaande cijfergegevens. Tegenwoordig heerst echter vaak twijfel over hun betrouwbaarheid, en dat is een groot probleem!", stelt zij.