BuG 229 – Bericht uit het Gewisse – 13 juni 2014
  
BuG 229 on-line                            Printversie (12p)
 
Kwart 1ste jaars verpleegstudenten is een volwassene
in de Vlaamse gemeenschap: 40% bij HBO5, 11% bij Bachelors.
Van de 17.292 verpleegstudenten in de Vlaamse gemeenschap
zijn er 3.548 werklozen geactiveerd in 'n opleiding verpleegkunde
 

 
Totaal verpleegstudenten stijgt in de Vlaamse gemeenschap met 813 of
+4,9% tot 17.292 in 2014, in de Franse gemeenschap met 602 of +4,1% tot
15.443 in 2013, voor beide gemeenschappen de hoogste aantallen ooit.
 

 
Na 2006 is de aantrek verpleegstudies bij 'gewone studenten', dus
zonder volwassenen, zichtbaar stijgend in de Vlaamse gemeenschap
en dit in vergelijking met de evolutie van het aantal 18 jarigen.
Vooral de performante arbeids- en loonvoorwaarden, de eindeloop-
baanregeling en tewerkstellingszekerheid is beslissend in de keuze.
 
Tabel: Verpleegstudenten Vlaamse gemeenschap 1980-2014
Tabel: Verpleegstudenten Franse gemeenschap 1980-2013  
 
De 'witte sector' blijf 'wit' door uitsluiting allochtonen
Werkloosheid Welzijns en Non-Profitberoepen op 31/05/2014
   

  
Er bestaat wel degelijk een arbeidsreserve in de zorgberoepen, ook bij
verpleegkundigen, en ook bij werklozen met een migratieachtergrond,
die in de Non-Profit sector in hogere mate werkloos zijn dan hun
aanwezigheid in de bevolking, de 'witte sector' wil 'wit' wil blijven.
 
 Kan een nieuwe Sociale Maribel hier een doelgerichte push aan
geven, ook voor dames met hoofddoek, zoals dit trouwens in de
Mechelse rust- en ziekenhuizen het geval is, zodat er een einde komt
aan de 'witte' sector die het meest van alle de 'allochtonen' uitsluit.
 
Tabel: Werkloosheid welzijns-en zorgberoepen 31/05/2014

     
Vooraf 1: Interview Dyab Abou Jahja in De Zondag over N-VA en Vlaams Belang, PVDA+, Movement X en z'n nieuwe boek, De Stad is van ons, dat op 16 juni 2014 in De Roma in Antwerpen wordt voorgesteld, zie onze commentaar op DWM van 08/06/2014.

Vooraf 2: Hoed u voor de 'trieste mannen': het gejammer van Van Eetvelt, het geblaas van De Vos, de CEO's van Delhaize. Lees nog maar eens het artikel over Wat verdienen wij? op Sampol, het laatste punt over de wondere werking van de ancienniteitsverhoging voor de gezondheid van de economie, van de hand van de nog levende en consulteerbare economieprofessor van de KUL Frans Spinnewyn. Het hoeven in de media niet altijd dezelfde zagen te zijn die pijn doen aan de oren. De 1,7 miljoen werknemers met automatische anciënniteitverhoging uit de publieke dienstverlening, waaronder de 650.000 Non-Profitwerknemers zijn verwittigd, het is vooral om hen te doen!

Vooraf 3. En niet vergeten dat het vooral de loonkostverlaging langs de Sociale Maribel geweest is die voor bijkomende tewerkstelling gezorgd heeft, naast de dienstencheques, die ook een loonkostverlaging zijn. Een verdere uitbouw van de specifieke loonkostverlaging in de Non-Profit sectoren langs de Sociale Maribel zal de economie de noodzakelijke push geven om verder uit het dal te komen. Best dat te weten voor de zagen weer beginnen klagen of de sociale slachters (weer) aan het werk gaan

De cijfers verpleegstudenten 2013/2014

Inleiding: En wanneer publiceer je nog eens de cijfers over verpleegstudenten, vroeg me recent iemand, want de Bachelors zitten onder druk omdat ze 1.100 uren stage te kort komen om te beantwoorden aan de Europese normen. De HBO5-studenten doen die wel, en Onkelinx heeft blijkbaar een piste geopend om ze volgende legislatuur opnieuw 'aan te vallen', maar zij beantwoorden, tegenstelling tot de bachelors, dus wél aan de Europese normen. De bachelors hadden beter op hun eigen zaak gelet in plaats van die van anderen af te schieten zo besloot ik. Maar ik zal de cijfers, die ik al langer gereed heb publiceren, want er staat nog heel wat in wacht: de dienstencheques, de kaarten met % voor alle nationaliteiten per gemeente, de criminaliteitsgraden per gemeente en ook de nieuwe tewerkstellingscijfers op 31/2/2013 zijn toegekomen. Werk aan de winkel, maar eerst de zorg en welzijn dus, waar de CD&V en het ACW al hun verdedigingslinie hebben opgeworpen, zien of die stand houdt, Christophe Callewaert op DWM is eerder pesimistisch.

Bronnen: Zowel voor de Vlaamse als Franse gemeenschap betreft het de officiële cijfers: 17.292 in de Vlaamse gemeenschap in 2014 en 15.433 in de Franse gemeenschap in 2013. De Franse gemeenschap is  een jaar later in het vrijgeven van z'n cijfers. De bachelors in Vlaanderen worden niet meer per jaar opgegeven, en sinds een jaar ook met de brugstudenten inbegrepen. De opdeling per jaar gebeurt volgens het % slagen in de voorgaande jaren zodat de tijdsvergelijking per jaar mogelijk blijft. de brugstudenten van A2 naar A1 niveau worden buiten de cijfers gehouden in dezelfde verhouding als ze vroeger konden onderscheiden worden. Zij worden niet meegeteld omdat het al verpleegkundigen zijn die enkel van niveau verhogen. Project 600 betreft werkenden uit gezondheidssectoren die verpleegkundigen willen worden of hun onderbroken studie willen afmaken. Over de publieke sector zijn de  laatste jaren geen gegevens per leerjaar beschikbaar maar dezelfde verhouding tav de private sector van de gekende jaren wordt ook hier toegepast. En de VDAB levert vlot de gegevens over de 3.548 werklozen in Vlaanderen die verpleegkunde studeren in het kader van hun activering.

1. Basistabellen 1980-2014

Dit unieke overzicht werd aangevat in 1992 en met terugwerkende kracht op basis van de verslagboeken op de ministeries zelf vervolledigd vanaf 1980. Na 1992 werd jaar op jaar deze statistiek bijgehouden en na 2005 ook publiek ter beschikking gesteld. Het is het enige overzicht waar ook de evolutie in de Vlaamse en Franse gemeenschap wordt opgevolgd, de Duitstalige school in Sankt Vith wordt bij de Franse gemeenschap meegeteld. Wie neemt deze gegevensverzameling en publicatie eens over?

2. Aandeel Franse en Nederlandse studenten in de scholen in België

Een onderzoek van de Fod Volksgezondheid in 2011 laat zien in welke mate studenten met een domicilie in het buitenland verpleegstudies volgen in België. Voor de Vlaamse gemeenschap is dat Nederland en hun aandeel is minimaal, nog geen 2%. In de Franse gemeenschap, in hoofdzaak Frankrijk, zijn er bijna 30% studenten met domicilie in een ander land..

 
2,43% van de inwoners in België hebben een Franse migratieachtergrond. Na de Italianen (3,94%) en de Maarokannen (3,72%) zijn zij de 3de meest aanwezigen met migratieachtergrond. Het % met Franse migratieachtergrond in elke gemeente in België geeft volgend beeld - De kleuren evolueren van groen (laagst %) tot rood (hoogst % op de bevolking).
   

 
Inwoners met Nederlandse migratieachtergrond zijn met 1, 92% aanwezig in België. Naast de drie voormelde landen moeten zij de 2,10% inwoners met Turkse migratieachtergrond nog laten voorgaan. Het beeld van het % met Nederlandse migratieachtergrond in elke Belgische gemeente geeft vooral aan dat de Nederlanders de Ardennen aan het overnemen zijn, als dat geen nieuws is? Maar dus weinig Nederlanders' in Vlaamse scholen, ook niet in de school in Sankt Vith, waar trouwens geen enkele niet in Blegië gedomicilieerde de studies volgt, ook geen Duitsers.

   
3. Evolutie verpleegstudenten 1ste jaars en totaal 1980-2014

Voor de volledige gegevens per leerjaar, met evolutieindeks 100, % op de 18 jarigen en bijhorende evolutieindeks, zie:
 
Tabel: Verpleegstudenten Vlaamse gemeenschap 1980-2014
Tabel: Verpleegstudenten Franse gemeenschap 1980-2013      
 
Voor het eerst sinds 1992 ligt de Vlaamse instroom verpleegstudies hoger dan de Franstalige die, zoals gezegd, een aanzienlijk aantal studenten met domicilie in Frankrijk herbergt.
 

 
In de Vlaamse gemeenschap stijgt het aantal 1ste jaars met 9,6%, bijna uitsluitend het gevolg van de stijging bij de HBO5 (+13,8%). In de Franse gemeenschap is er een beperktere stijging van 1ste jaars,  +1,4%, met het hoofdaandeel van gebrevetteerd verpleegkundigen, zoals de HBO5 daar nog heet.

Het totaal aantal verpleegstudenten stijgt in de Vlaamse gemeenschap met 813 of +4,9% tot 17.292 in 2014, in de Franse gemeenschap met 602 of +4,1% tot 15.443 in 2013, voor beide gemeenschappen de hoogste aantallen ooit.

Deze evolutie is des te opmerkelijker omdat ze gebeurt in een periode van afname van het aantal 18-jarigen, die nu al gestabiliseerd is maar pas binnen 10 jaar een fikse groei zal kennen. Deze grafiek houdt evenwel nog geen rekening met het bijstellen van de demografische vooruitzichten die weliswaar een lagere immigratie verrekenen maar een verhoging van de jongere leeftijdsbevolking het komende decennium.
   

  
4. Aandeel A2/HBO5 in het geheel verpleegstudenten per gemeenschap

Wie zou denken dat in de Franse gemeenschap het aandeel Bachelors wezenlijk hoger zou liggen dan in  de Nederlandstalige gemeenschap komt bedrogen uit. Hun aandeel en belang is in elke gemeenschap even groot ook al zijn in de Franse gemeenschap de 'Fransen' meegerekend die allicht meer aanwezig zijn in de 'A2'. Maar hier wordt nog eens duidelijk gemaakt dat wie een beroepscategorie wil opdoeken die 40% van de eigen beroepsgroep omvat een publiek gevaar voor de volksgezondheid vertegenwoordigd.
  

5. Evolutie verpleegstudenten per niveau in de Vlaamse gemeenschap

Na 2000 wordt de ineenstorting van de Bachelors (A1) opgevangen door het interprofessionele akkoord met eindeloopbaanregeling 45,50,55+, de brugregeling A2-A1 en het project 600. Na een nieuwe destabilisering door het in vraag stellen van de gediplomeerd verpleegkundige wordt deze hernoemd als HB05 en zit deze opnieuw constant in de lift, ondermeer door de groeiende instroom van werklozen. De Bachelors blijven evenwel het zichzelf geregeld moeilijk maken en moeten nu op de blaren zitten met de Europese eis om 1.100 bijkomende stageuren. Maar goed dat de 'A2' nog goed en wel bestaat.

6. Aandeel 'gewone' studenten in het verpleegonderwijs in Vlaanderen.

De aantrek van verpleegstudies moet afgemeten worden aan het aantal dat voor verpleegkunde kiest na z'n humaniorastudies of als 2de keuze na in een andere richting niet geslaagd te zijn. De andere studenten noemen we de 'volwassenen', komend van de werkloosheid met erkenning door de VDAB of als werkende in het project 600. Dit overzicht met het onderscheid in deze drie categorieën wordt enkel voor de 1ste jaars, de instroom dus, opgemaakt.

Na een inzinking in 2010/2011(de korte heropleving na de crisis en vermindering werkloosheid) is de werkloosheid aangegroeid en werd de vijver terug groter om voor de activering in te vissen.

 
Omdat er grote verschillen zijn tussen de Bachelors en de HBO5 geven we de tabellen voor beiden en vervolgens de gezamenlijke tabel.
  

 
Het % werklozen is 39,6% van de HBO5, 10,8% van de Bachelors, het project 600 levert wisselend werkenden tussen 7% en 3% de laatste jaren, voor de Bachelors ligt dit aantal onder de 1%.
Totaalgegevens HBO5 en Bachelor met aantallen en %.
     

Voor elk van de instroomstatuten kan men nagaan hoeveel het % is van de HBO5 tav het totaal:
  

54% van alle 1ste jaarstudenten zijn bachelorstudenten, bij de gewone studenten is dat in het schooljaar 2013/2014 64%, bij de werklozen, 24% en de werkenden 21%. Een liquidatie van de toegang tot het verpleegkundig beroep op HBO5 niveau zou een ravage betekenen in de mogelijkheid voor volwassenen, werklozen en werkenden, om hun kwalificatie te verwerven en te verhogen die hen uitzicht geeft op werk en de sector blijvend kan voorzien van de noodwendige instroom. Maar deze saga is nog niet aan z'n eind.

7. Werkloosheid in Non-Profitberoepen - op 31/12/05/2014 - VDAB

De VDAB maakt al jaar en dag mede op onze vraag speciale overzichten over de werkloosheid in welzijns- en non-profitberoepen. Het werd toch eens tijd er wat mee te doen en ze ruimer ter beschikking te stellen. Alle tabellen komen uit de tabel Werkloosheid welzijns-en zorgberoepen op 31/05/2014, actueler kan niet. Onderstaande tabellen zijn uit dit VDAB-overzicht afgeleid. Dit detail kan ook voor elke subregio in Vlaanderen,  opgemaakt worden.
   

  
Merk het hoge aantal, 2.4018, werkloze "polyvalente medewerkers in zorginstelling', vroeger aangeduid met Logistiek Assistent in de Zorgomgeving. Het is een ideale opstap voor specifiek opgeleide laaggeschoolden in technisch complexe werkomgevingen in de zorg. Met de eerste Sociale Maribel in de Non-Profit, nog door de op dit punt visionaire Minister Colla in 1999, werd de functie gecreëerd en betoelaagd. Wie geeft ze een 2de leven? Ook 3.544 verzorgenden en 613 (andere) gezinshelpsters  kunnen van de werkloosheid geplukt worden. En 408 gewone verpleegkundigen wachten op een baan.
 

  
Als de opdeling naar 'allochtoon' 'autochtoon gemaakt wordt, dwz naar werklozen met een migratieachtergrond en de andere dan blijkt dat in de welzijns- en Non-Profitberoepen de werklozen in hogere mate aanwezig zijn dan hun aandeel in de bevolking.1/4 van de werklozen in de de 'klassieke' zorgberoepen zijn van allochtone afkomst. Bij de 108 werkloze verpleegkundige 'allochtonen' is dit 1 op 5.

Dit is in feite 2xl positief en 1x negatief:

1. Het geeft aan dat ook de inwoners met migratieachtergrond hun weg naar de Non-Profitberoepen gevonden hebben, de werkloosheid is hierbij een spiegel van de keuze die ook 'allochtonen' maken voor logistieke, verzorgende en verpleegkundige beroepen.
2. Door hun aanwezigheid in de werkloosheid wordt hun beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt duidelijk en kan de VDAB door de werkgevers aangezocht om hun tewerkstelling mee te helpen realiseren
3. Het negatieve punt is dat ook hieruit de exclusie door de werkgevers en eventueel zelfs de witte werknemers blijkt. De statistieken van de werkgeversorganisatie VWV met Frank Cuyt nog even aan het hoofd moet zelf vaststellen in haar jaarlijkse bevraging dat minder dan 1% (MINDER DAN 1%) van hun werknemers een migratieachtergrond heeft. De witte sector is de zwartste van allemaal wat exclusie betreft van allochtonen.
    

BuG 229 on-line                            Printversie (10p)

Tabel: Verpleegstudenten Vlaamse gemeenschap 1980-2014
Tabel: Verpleegstudenten Franse gemeenschap 1980-2013  
Tabel: Werkloosheid welzijns-en zorgberoepen 31/05/2014   
   

Jan Hertogen, socioloog
www.npdata.be
0487 335 552

Wie geen berichten meer wenst te ontvangen, graag een RE met melding: uitschrijven aub