BuG 78 - Bericht uit het Gewisse 22-11-2007 Printversie (5 p) Technische fiche 10/07 DC-portaal

Oktober 2007: 60.949 jobs met dienstencheques betaald

5.405.804 miljoen dienstencheques gekocht in oktober, 22% meer dan in september
Aangekochte en gebruikte cheques oktober 2007 op 1 jaar met 50% gestegen
In plaats van de markt is het nu de Sociale Zekerheid die de jobs betaald
Voor senioren 60+: 2 x uw boodschappen doen voor 1 dienstencheque
2,2% administratiekost voor ACCOR, enkel voor verkoop en uitbetaling cheques
Mutualiteit 3,7%, Werkloosheid 2,2%, Sociale Maribel 1,3% administratiekost
In 2006 ging maar 57% van de dienstenchequeskost naar dienstenjobs zelf

In oktober 2007 zijn er 60.949 jobs betaald met dienstencheques.
 
Als het gebruik van dienstencheques de volgende maanden op het niveau blijft van oktober 2007 (4.875.931 aangewende cheques) worden er 60.949 jobs betaald met dienstencheques, gerekend aan gemiddeld 0,6 jobtime per job (overeenkomstig het laatste evaluatierapport Idea-Consult) en aan 1.600 arbeidsuren per jaar (133 per maand)  voor een VolTijds Equivalent (gemiddelde volgens de arbeidsurentelling, Ministerie van Werk).
  
Aangekochte cheques oktober 2007: 5.405.804, absoluut record
 
Aankoop en gebruik van dienstencheques in oktober 2007 ligt 50% hoger dan in oktober 2006. Ook het aantal (gecumuleerde) gebruikers is met 47% gestegen tot 575.765. Komt deze extreme stijging door het aantal Belgen dat vroeger zijn diensten in het zwart betrok of zijn het de clevere Belgen die de markt laten voor wat ze is en hun standaarddiensten nu met sociale zekerheidsgelden betalen. Ook het aantal ondernemingen stijgt met 19% op een jaar tijd, allicht een goed aantal commerciële ondernemingen in de wasserij- en kuissector, die hun achterstand moeten inlopen en hun gewone was en kuisproducten recycleren naar met dienstencheques gesubsidieerde jobs. En ook 'nieuwe ondernemers' die overal opduiken waar gemakkelijk geld te rapen valt.
   

   
Brussel en Wallonië halen hun achterstand gestaag op.
 
Vergeleken met hun bevolking is Vlaanderen met 66% van de dienstencheques aankoop de grootgebruiker, alhoewel Brussel met 6,1% en het Waals gewest met 27,9% aan een inhaaloperatie bezig zijn.

Extreme en atypische aankoopstijging dienstencheques in oktober 2007

Na een periode van enkele maanden stabilisatie in aankoop (de vakantiemaanden) is er in oktober, vergeleken met alle voorgaande jaren een fikse 'drive' in aankoop van dienstencheques, alsof de cheques nu al gehamsterd worden in het vooruitzicht van een of andere ingreep.
 

 
Verhoogde aankoop zal het gebruik de komende maanden consolideren.

Ook het betaalbaar stellen van de dienstencheques bij ACCOR gebeurde in oktober 2007 met een hoger volume, vergeleken met vorige jaren. Door de verhoogde aankoop in oktober zal dit hoger gebruik zich in de komende maanden allicht consolideren en het gemiddelde voor 2007 minstens op het niveau van juni brengen.

  
Kostprijs dienstencheques 2007 naar 1 miljard €
 
De kostprijsberekeningen van npdata, met juni 2007 als gemiddelde kost voor 2007 en een totaal uitgave van 1 miljard € zouden in deze evolutie eerder een minimale berekening zijn. Hiervan is 657 miljoen € op rekening van de RSZ, 99 miljoen € belastingskost (de belastingsvermindering voor de gebruiker) en 14,8 miljoen € administratiekost (0,3€ per cheque) voor Accor. De gebruiker betaalt, na belastingsaftrek 232 miljoen € of 23% van de totale uitgaven, hetgeen natuurlijk een koopje is vergeleken met de effectieve marktwaarde van de diensten die hij zich met dienstencheques nu goedkoop kan aanschaffen.

Moet er nog méér zijn?

De meest fervente verdedigers van de (vrije) markt slagen er in met de dienstencheques de echte markt volledig te dereguleren (cfr was, kuis en vervoer). Wat als daar de klusjes, tuin, loodgieterij, verven, electriciteit, plakwerk enz  gaan bijkomen? Gaan deze activiteiten ook allemaal aan de bevoegde paritaire comités ontrokken worden en geplaatst, als activiteiten 'sui generis' ondet het 'aparte' onwettelijke paritaire subcomité 322.01. (Voor een analyse zie BuG 77). En zal de piste gevolgd worden die in het begin van de formatie werd opengelegd om werknemers met dienstencheques als extralegaal voordeel te betalen. Lastenverminderingen zouden dan samengaan met de gedeeltelijke betaling van werknemers met sociale zekerheidsgelden. Wie beheert eigenlijk de Sociale Zekerheid?

Voor 1 dienstencheque doen wij 2x uw boodschappen

Niet alleen de betaling van de 'productiekosten' in wasserij en vervoer met dienstencheques, maar ook het ontwikkelen van (zinvolle en verantwoorde) maar niet bedoelde en niet betoelaagbare activiteiten illusteren de 'creativiteit' en de normvervaging die met dienstencheques aan de dag gelegd wordt:

Zilverpunt Vilvoorde: voor Senioren vanaf 60 jaar (en de zieken, gehandicapten?)

 
Voor 1 dienstencheque kan 2x boodschappen gedaan worden nadat de bejaarde een lijstje heeft doorgebeld en de winkel van z’n keuze. Een reële behoefte en voor wie er gebruik van kan maken een goede uitkomst maar is dit nog legitiem? Zijn dit geen diensten om in een normale betoelaging geactiveerd te worden? Ten laste van Wie? En met uitsluiting van de commerciële sector.

Ook al worden deze activiteiten eventueel betaald met het 'overschot' uit de dienstenchequesactiviteit, dan nog is de activiteit niet voorzien. En wat gebeurt hier met de productiekosten vervoer, onderhoud, brandstof, allicht ten laste gelegd van de dienstencheques. Worden deze bijkomend aan de dienstenchequesprijs ten laste gelegd van de gebruiker? Daar is in de brochure geen sprake van.

Hiermee wordt (met goede bedoelingen) de opening gemaakt voor de commerciële sector om zich op het terrein te begeven van de zorggebonden dienstverlening en het winstprincipe in de Non-Profit in te stellen. Een aflijnen van markt en Non-Profit wat zorggebonden dienstverlening betreft dringt zich meer dan ooit op. Zie de 10 principes om de dienstengekte te saneren (BuG 77)
 
ACCOR (en vanaf 2008 Sodexho) krijgen 2,2% van het RSZ-budget voor verkoop en betaling cheques - Te gek
 
Voortgaande op de in de media genoemde 0,3€ per dienstencheque administratiekost voor de (commerciële) verdeelcentra (ACCOR en Sodexho) moet de extreem hoge administratiekost voor een simpele administratieve afhangeling vastgesteld worden, toch als ze vergeleken wordt met de bedragen en %ges die voor werkloosheidsuitkeringen, ziekteverzekering en de Sociale Maribel worden gehanteerd. Deze instanties staan niet alleen in voor de uitbetaling naar gebruikers en naar derden (de mutualiteiten) maar dienen ook de effectiviteit van gebruik, aanwending, tewerkstelling te controleren tot op het niveau van de boekhouding toe.

  
Bij ACCOR gaat het enkel om de cheques op te sturen na betaling door de gebruiker en de ondernemingen uit te betalen die  cheques opstuurden, na controle of de onderneming erkend was. ACCOR werd zelfs ontheven van de 'personeelsstatistiek' die door de RVA werd overgenomen. Naast deze 2,2% ACCOR kost is nog geen rekening gehouden met de administratiekosten in hoofde van de RVA, en de onderzoeken door IDEA-Consult en Price Waterhouse. Onze pogingen om informatie te krijgen over de hieraan gekoppelde bedragen is op niets uitgelopen. Graag iemand om hier eens een parlementaire vraag te stellen.

Vergeleken met de kost voor de 2,2% voor werkloosheidsdossiers (individueel op te volgen dossiers), de 3,7% overheidsbijdrage voor de mutualiteiten, (uitbetaling en opvolging tav zieken, zorgverstrekkers, en gezondheidsondernemingen) en de 1,3% voor de Sociale Maribelfondsen (opvolging aanwending lastenvermindering i.f.v. tewerkstelling op basis van individuele tewerkstellingsdossiers en ondernemingen) is deze 2,2% administratiekost voor dienstencheques extreem en zelfs lachwekkend, elke verhouding is hier zoek.

Tewerkstellingsrendement dienstencheques is 57% tegenover 98,8% Sociale Maribel.

Tenslotte dient nog gewezen op het mager tewerkstellingsrendement van de dienstencheques, nl. 57% van de kostprijs gaat naar lonen en wedden van de dienstenchequesjobs zelf. Alle andere uitgaven zijn werking, omkadering, productiekosten, winsten of overschot (zie analyse PWC in BuG 69), waarbij het nog de vraag is of deze al niet elders in de boekhouding werden verrekend. De Sociale Maribel-tewerkstelling in de Non-Profit scoort hier een rendement van 98,9%. Deze beproefde methode om sectoren verantwoordelijk te maken voor de activiteiten die onder hun partiaire comités vallen en dit onder stringente overheidscontrole is de enige weg om uit de 'dienstengekte' te geraken.

Jan Hertogen, socioloog