BuG 392 – Bericht uit het Gewisse – 29 juli 2018
   
BuG 392 on-line                             Printversie (8p)

Bevolking gemeenten op 01/01/2018, evolutie na 1830

Een unieke en nergens anders beschikbare evolutie. In
afwachting van de update Loop van de Bevolking Belgen en
vreemdelingen en "Wat zoudt ge zonder migratie zijn?", maar
de levensnoodzaak aan migratie voor de steden en het respect
voor wie als migrant de steden nieuw leven gegeven hebben
de laatste vijf decennia, is er nu al duidelijk uit af te lezen.

In 1968 was er niet alleen sprake van mei 68 maar ook van een
demografisch 68 waarbij in alle grote steden een bevolkingsdaling
begon die pas  in 2000 zou stoppen dank zij de migratie. Deze migratie
was al in 1964 door akkoorden met Marokko en Turkije verzekerd met
de gezinshereniging als sluitstuk. Het duurde drie decennia om de
neergaande trend in de bevolking te beëindigen en met de 2de en
3de generatie een begin te maken aan een bevolkingsstijging
die alle grote steden levenskracht en een nieuwe toekomst gaf.
Het is een kwestie van elementair respect voor het verleden
om de cruciale bijdrage van de migratie en migranten in het
overleven van de Belgische steden te zien en te erkennen.

Tabel van alle gemeenten, arrondissementen, provincies, ge-
westen en België: Tabel Bevolking 01/01/1831-2018 met cijfers
voor alle jaren, evoluties en in twee klikken 6 grafieken.
 
België


Vlaams gewest

Waals gewest

Met de zwakke bevolkingsgroei in Vlaanderen tussen 1830 en 1900 als gevolg van de emigratie naar Wallonië veroorzaakt door honger, armoede en hongersnood is er het spiegelbeeld van de sterke bevolkingsstijging in Wallonië in dezelfde periode. Dit omwille van de industriële behoeften en het vrijkomen van woningen in Wallonië als gevolg van een veel vroeger verminderd natuurlijk saldo (lagere geboortecijfers, groter aantal overlijdens). Merk ook de beperkte bevolkingsstijging in Wallonië tussen 1970 en 2018 die Wallonië minder weerstandig en dynamisch gemaakt heeft in haar economische ontwikkeling, in tegenstelling tot Vlaanderen en Brussel.

Brusssels gewest

Merk de ineenstorting van de bevolking in het Brusselse gewest na 1970, typisch voor alle grote steden in België en ook in Europa trouwens. De migratie heeft het Brussels demografisch gat gedicht en voor een transformatie gezorgd van migratieachtergrond van 7% in 1958 tot 80% in 2018.

Bevolkingsevolutie in de grote steden in België:

Kenmerkend voor al deze steden, Antwerpen voorop, is de forse bevolkingsdaling vanaf 1970. Deze zal drie decennia aanhouden en pas in 2000 stoppen. Dwz dat er drie decennia migratie nodig geweest is in Antwerpen alleen maar om de bevolkingsdaling te stoppen. Pas in 2000 zal dank zij de 2de en 3de generatie migranten de stad haar bevolkingsdynamiek herwinnen. In 2000 was Antwerpen teruggezakt tot haar bevolkingsaantal van 1908, meer dan honderd jaar geleden. Wie het belang van de migratie in het verleden niet onderkent of minachtend bejegent heeft niets begrepen van het belang ervan voor de stedelijke ontwikkeling. Het is juist doordat in Antwerpen bv meer dan de helft van de bevolking een migratieachtergrond heeft (70% bij de -10 jarigen) dat Antwerpen als dynamische stad heeft kunnen overleven en een ticket voor de toekomst heeft kunnen nemen.

 

Sterke vertraging in 1970 maar herneming door migratie



Genk is een goed voorbeeld van hoe economie tot een geweldige bevolkings-
stijging kan leiden, hier door de exploitatie van de in de ondergrond gevonden
kolen. Na 1964 (Zwartberg 66) kwam er een vertraging en stabilisatie vanaf
1970, ondanks de migratieakkoorden met Turkije en Marokko in 1964,
toen het doodsvonnis van de mijnen al getekend was. Deze contracten
met Marokko en Turkije hadden tot voornaamste doel de steden te herbevolken
vanaf 1970. Deze evolutie werd door de toenmalige demografen voorzien en die
 geleid heeft tot politieke beslissingen die zich opdrongen, oa gezinshereniging.
Wie nu wijst op het zogenaamde 'onnut' van migranten en deze feitelijk-
heden niet in z'n analyse betrekt, geeft blijk van kwade wil en tunnelvisie.
 

Zelfde schema maar in Vilvoorde is de bevolking, vooral door binnenlandse
verhuis (uit Brussel) ontwikkeld tot aan de doorgetrokken evolutielijn
van 1945 tot 1970. Vanaf 2000 wordt de instroom vanuit Brussel duidelijk
 

Ontvolking al vanaf 1960, migratie (in te beperkte mate) die een wisseling
van de bevolking meebracht naar meer dan de helft migratieachtergrond.


In Charleroi zet de ontvolking zich sinds 1960 verder door en na een
stabilisatie tussen 1990 en 2012 gaat het opnieuw bergaf, enkel
nieuwe immigratie kan Charleroi een nieuwe adem en perspectief geven.


Klassieke evolutie in deze middelgrote stad met nieuwe migratie
eneen bevolkingsontwikkeling tot het niveau van 1970, maar
nog ver onder deze van de bevolkingsdynamiek tot 1960 als men
deze zou doortrekken tot 2018.


De industriële neergang vanaf 1920 met weerspiegeling in de bevolking
kreeg een duw naar onder in 1970 en een lichte herneming
vanaf 2000 door migratie die de laatste jaren ook is stilgevallen.


La Louvière illustreert de 'stilstand' van Wallonië, zal vernieuwde
migratie aan La Louvière en Wallonië een nieuwe dynamiek geven zoals
ooit gebeurd is door de immigratie van een half miljoen Vlamingen?

Voor alle andere gemeenten, zie Tabel Bevolking 01/01/1831-2018

Wat is het belang van migratie in het herwinnen, hernemen van de bevolkingsgroei? En hoe speelt elk van de demografische dynamieken daar een rol in, dwz de buitenlandse migratie, verhuis van gemeente naar gemeente en het natuurlijk saldo van vreemdelingen, en wat is de totale impact van deze drie elementen. De format en de tabellen zijn gereed, het is alleen nog wachten op de detailgegevens Loop van de Bevolking, onderscheiden voor Belgen en Vreemdelingen.

En in welke gemeenten vinden we nu de grootste bevolkingsgroei, gemeten op 1 jaar, 2 jaar, 3 jaar, 5 jaar en 10 jaar? Ook dat is voor een van de volgende berichten.

Jan Hertogen, socioloog