BuG 372 – Bericht uit het Gewisse – 10 oktober 2017
   
BuG 372 on-line                                  Printversie (11p)

Wake-up call: "Elke stem telt"

Vreemdelingen hebben sleutel gemeenteraadsverkiezing in handen
met 'n potentieel van 9,3% stemplichtigen, als iedereen zich inschrijft tenminste.

Tabel Stemgerechtigde en stemplichtige vreemdelingen, EU en niet-EU per gemeente


% per gemeente van inschrijving vreemdelingen 2012 - Klik op de kaart.
Op de gemeente klikken en het % (in decimaal) komt in een apart kader.
Groen is lage participatie, geel, bruin, rood is een hoger % inschrijvingen.
  
Aantal vreemdelingen is gestegen, cijfers van 2012 zijn dus minimaal.

Voor wanneer  info over de richtlijnen vreemdelingenstemrecht 2018?
Lees de oproep van 31/05/2012 waarbij vreemdelingen worden
aangespoord zich in te schrijven voor de verkiezingen 2012,
het bevat ook de historiek van het vreemdelingenstemrecht
en de concrete voorwaarden voor EU en niet-EU vreemdelingen

  
Het stemrecht voor vreemdelingen heeft bloed, zweet en tranen gekost, en de littekens zijn nog altijd te zien. Maar niet geklaagd, honderdduizenden vreemdelingen zijn Belg geworden en evenals hun kinderen kunnen zij alle rechten en plichten in deze rechtstaat uitoefenen. Dat zorgt voor forse verschuivingen in het kiespubliek, vooral in Antwerpen, Gent, Mechelen en uiteraard in de Brusselse gemeenten. Maar het aantal de Belgwordingen vertraagde, en het aantal vreemdelingen uit niet-EU landen tussen 2008 een 2012 steeg aanzienlijk (deze bieden zich nu aan omdat ze meer dan vijf jaar in België verblijven) alsmede bijkomende vreemdelingen uit EU-landen die tussen 2012 en 2017 zijn toegekomen of het in 2018 nog zullenn doen. Migratie blijft ook nu nog constant omdat het een beleidsoverschrijdend gegeven is, dwz de migratie van vreemdelingen en Belgen blijft doorgaan, zeker nu ook in kleinere steden en landelijke gemeenten meer en meer huizen vrijkomen die wachten op nieuwe bewoners uit binnen- en buitenland.

9,3% van de stemplichtigen (als alle vreemdelingen inschrijven) is niet niks, in Antwerpen bv zijn er dat 14,7%, in Mechelen 7%, in het Brussels gewest gemiddeld 29,7%. In het Vlaams gewest gaat het om 5,8% en in Wallonië om 9,5%.

Gezien de relatieve groei van het aantal vreemdelingen omwille van de administratieve beperking van de Belgwording kunnen de cijfers van 2012 als minimale cijfers en % gebruikt worden, zij zijn relevant voor de situatie in 2018. Het aantal  'stemgerechtigde' vreemdelingen, dwz  EU-onderdanen en de niet-EU vreemdelingen die vijf jaar in België verbleven alsmede het aantal van hen dat zich in 2012 ingeschreven heeft, of het vroeger, in 2000 en 2006 al had gedaan, dus die stemplichtig zijn werd in een overzichtelijke tabel samengebracht per gemeente, met daarbij het onderscheid tussen EU-vreemdelingen en niet-EU.

Goed om weten is dat vreemdelingen die zich in 2006 of  vroeger al ingeschreven hadden om stemplichtig te worden zich niet opnieuw moeten inschrijven. Intussen zijn er wel een goed aantal Belg geworden, geëmigreerd of overleden en vallen zij dus uit de lijst. Al deze elementen maken dat de situatie van 2012 een valabel uitgangspunt is om vooruit te kijken op de situatie in 2018.

In de tabel Stemgerechtigde en stemplichtige vreemdelingen, EU en niet-EU vindt men dus uitgelezen informatie om campagnes op te zetten die 1) de vreemdelingen tot stemmen kan brengen langs een inschrijving in de gemeente en 2) deze stem voor de eigen partij te winnen, door een gemeentepolitiek vooruit te zetten waar ook de 'vreemdelingen' beter van worden.

De ingeplooide tabel ziet er zo uit:

Elke kolom kan langs een +je boven de kolom geopend worden met onderscheid tussen EU en niet-EU. Uit dit op zich ontnuchterend overzicht blijkt dat van de 800.679 stemgerechtigde vreemdelingen er maar 141.397 zich ingeschreven hebben om mee te stemmen in 2012, 17,7% of 18,5% voor EU en 17,00% niet-EU.. Als we deze samentellen met de 7,8 miljoen stemplichtige Belgen dan hebben de vreemdeling maar voor 1,8% gewogen op de kiesuitslag, terwijl zij toch een potentieel van 9,3% van de stemmen hadden.

Men kan deze cijfers nagaan voor elk gewest en voor elke provincie. In de tabel Stemgerechtigde en stemplichtige vreemdelingen in 2012, EU en niet-EU kan men deze gedetailleerde cijfers, met onderscheid voor EU en niet-EU zelf exploreren en tot zich laten doordringen.

Op vraag van een districtraadslid van Antwerpen hebben we deze tabel nog eens opgediept met twee voorbeelden, Antwerpen en Mechelen, waarbij alle kolomtitels in beeld komen.
  

    
Deze gegevens dienen als volgt gelezen: in Antwerpen waren er potentieel 325.585 stemgerechtigden, waarvan 320.360 Belgen die automatisch stemplichtig waren. 33.812 waren EU-vreemdelingen (zonder verblijfsvoorwaarde) en 18.721 niet-EU vreeemdelingen die meer dan vijf jaar in België verbleven en dus alle stemgerechtigd waren. Om stemplichtig te worden en dus te kunnen stemmen dienden zij zich in te schrijven bij de gemeente. Van de 52.533 hebben dat er 5.225 of 9,9% gedaan in Antwerpen (17,7% gemiddeld in België, dus in Antwerpen maar de helft van het gemiddelde).

Bij de EU-onderdanen was dit 10,4%, bij de niet-EU 9,1%. Het aandeel van de vreemdelingen met stemplicht op het totaal stemplichtigen is 1,6% in Antwerpen, als iedereen zich zou ingeschreven hebben was dit 14,1%. Zij hebben de echte sleutel van de democratie in handen, maar ze moeten zich wel inschrijven

Voor Mechelen ziet dit overzicht er zo uit:
 

  
In Mechelen is er een uiterst geringe deelname van niet-EU vreemdelingen aan de verkiezingen, slechts 158 op 2.358 of 6,7%%  terwijl het potentieel 7% van alle stemmen bedraagt als  iedereen zich inschrijft. Ook in Mechelen telt elke stem, maar daar was in 20 niet veel van te zien.

Wie neem het vreemdelingenstemrecht ter hand, wie maakt er een werkpunt van?

Al wie georganiseerd is vanuit diverse nationaliteitsgroepen, vanuit de gemeenten zelf, vanuit de partijen staan voor een enorme visvijver om het democratisch stemrecht te activeren bij vreemdelingen die er recht op hebben. De CD&V heeft hier duidelijk het grootste potentieel, maar beseffen zij het wel en zijn ze bereid om hier ook een voor hen perspectiefvol gevolg te geven. Hebben de 'linkse' partijen, in tegenstelling tot hun inspanning om vreemdelingen de Belgische nationaliteit te laten verwerven, in feite bakzeil gehaald om het beperkte recht van vreemdelingen om te kunnen stemmen voor EU-onderdanen en na vijf jaar verblijf voor niet-EU onderdanen ook in de praktijk te brengen. Of is in Antwerpen de recuperatie van Vlaams Belang-stemmers belangrijker dan het potentieel vreemdelingen dat nog tot de stemplicht kan gebracht worden?

In de Tabel Stemgerechtigde en stemplichtige vreemdelingen, EU en niet-EU kunnen zoals voor antwerpen en Mechelen al deze gegevens eenvoudig afgelezen worden.Voor wie dit een te ingewikkelde operatie is kan met een eenvoudige vraag aan info@npdata.be een tabelletje zoals voor Antwerpen of Mechelen opvragen.

Gemeentekaarten per gewest

Er volgen een achttal interactieve gemeentekaarten, bij het aanklikken van een gemeente wordt het % voor deze gemeente in een apart venster geopend (% uitgedrukt in decimalen, 1%= 0,01). Langs + en - kan men de kaart vergroten of verkleinen. Eerst wordt de situatie voor alle gemeenten in België gegeven. Om de nuances per gewest beter in beeld te brengen wordt vervolgens het kaartje per gewest aangemaakt. Op de kaartjes klikken om de interactieve kaartjes in een apart scherm te openen, venster sluiten om terug te keren.
 
1. % Inschrijvingen vreemdelingen voor de verkiezingen 2012

Springen er uit: gemeenten met een oudere (Europese) migratie - Italianen en Fransen in Wallonië die minder dan de niet-Europese migratie Belg geworden zijn en dus meer oudere vreemdelingen kennen die al decennia in België wonen.

  
België

       
Vlaams gewest                                  Brussels Gewest                     Wallonië

2. Potentieel vreemdelingenstemmen in % per gemeente

Grensgemeenten met Nederlanders, Fransen en Duitsers, de (oude) industriële sites in Limburg en de as Charleroi-Luik, alsmede Antwerpen en Gent in het Vlaams gewest hebben het grootste potentieel vreemdelingenstemmen

België

Vlaams gewest                                  Brussels Gewest                     Wallonië
 

   
Enkele Tabellen voor het Vlaamse gewest

In de tabel Stemgerechtigde en stemplichtige vreemdelingen, EU en niet-EU kan men langs sorteren in oplopende of aflopende zin de volledige lijst van de gemeenten samenstellen, op elke kolomtitel. In de tabel staan ook alle gegevens, nl de vreemdelingen die gerechtigd zijn, die ingeschreven zijn en hun %, telkens onderverdeeld in EU en niet-EU (+jes openen voor dit groter detail).

1. Vlaamse gemeenten in volgorde van aantal potentiële vreemdelingen (+ 2.000)
 

   
1.1. Vlaamse gemeenten in volgorde van aantal potentiële EU-vreemdelingen (+2.000)

    
1.2. Vlaamse gemeenten in volgorde van aantal potentiële niet-EU-vreemdelingen (+350)

Wie kijkt naar het volume mogelijke kiezers komt terecht in Antwerpen, Gent, Mechelen, Leuven Genk, Oostende, Kortrijk enz.
 

    
2. Vlaamse gemeenten in volgorde van % potentiële vreemdeling op bevolking +10%

Als voortgegaan wordt op het %mogelijke kiezers op de stemplichtigen, dwz als alle vreemdelingen zouden inschrijven, komt een andere volgorde tot stand, t % in de laatste kolom: het aantal vreemdelingen met stemrecht wordt gedeeld door de soma van het aantal (Belgen + vreemdelingen met stemrecht.

Grensgemeenten met veel Nederlandse vreemdelingen en expats (Tervuren, Overijse, Krainem) springen er uit, en verderop ook Antwerpen, Genk, Vilvoorde, Leuven.
    

 
3. Gemeenten met grote participatie vreemdelingen aan verkiezingen 2012

Dit % gaat enkel over de deelname, niet over het aandeel vreemdelingen in een gemeente, alhoewel men kan stellen dat de lage participatie evenredig is met % vreemdelingen: hoe meer vreemdelingen, hoe lager de participatie.

3.1. Top % inschrijvingen EU-burgers Vlaams gewest  +25%

In Herstappe, zijn alle EU-Vreemdelingen gaan stemmen. Hier telt duidelijk elke stem. Ook in Voeren worden alle Nederlandse stemmen gemobiliseerd.
  

   
3.2. Top % inschrijvingen niet-EU burgers Vlaams gewest +24%

Pepingen en Gingelom staan bovenaan waar het er om gaat niet-EUvreemdelingen tot deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen te bewegen. Ook Sint-Truiden, Boom, Holsbeek, Zelzate, Lier, Aarschot scoren hoog.
  

4. Gemeenten met lage participatie vreemdelingen aan verkiezingen 2012

4.1. Gemeenten met laagste % inschrijvingen EU-burgers Vlaams gewest - 5%
   

 
4.2. Gemeenten met laagste % inschrijvingen niet-EU-burgers Vlaams gewest (0,0%)

Het betreft gemeenten met een zeer laag aantal vreemdelingen met stemrecht maar waarvan toch niemand zich is gaan inschrijven.
   

5. Het eindklassement: gemeenten volgens % deelname vreemdelingen aan stemplicht (+2%)

Het betreft vooral gemeenten met EU-burgers en met een hoog % Nederlanders of expats.
   

Besluit: Wake-up call.

Vreemdelingen zijn een goed te omschrijven groep die voortdurend in beweging is. Op zes jaar tijd zijn er vele nieuwkomers uit andere landen dan de EU, die evenwel nog geen vijf jaar woonachtig zijn in België. Van de anderen worden en voordurend vreemdelingen Belg, in een periode van zes jaar 180.931. Deze zijn niet allemaal 18+ maar de impact is wel degelijk aanwezig. Door de vertraging van de Belgwording wordt het democratisch karakter van de rechtstaat uitgehold en meer vreemdelingen worden geacht de inspanning te doen om zich in de gemeente in te schrijven om stemplicht te krijgen.
 

Wiskundig hebben de vreemdelingen in België voor de gemeenteraadsverkiezingen een groot potentieel. als ze zich allemaal inschrijven, en waarom zouden ze het niet doen, het is ook een teken van respect voor alle burgers en het land waar ze verblijven, dan hebben ze een sleutel van bijna 10% in handen, om het reilen en zeilen, ook in hun belang in de gemeenten te beïnvloeden.

Deze cijfers zijn in feite een wake-up call voor al degenen die met kleine of grote woorden de erkenning van de burgers met migratieachtergrond en het in rechte stellen nastreven. Niemand mag hier ongevoelig voor blijven en wij zullen, zoals steeds, de impact en effect nagaan van de inspanningen die op diverse niveaus, en door diverse groepen en partijen zullen geleverd worden om zoveel mogelijk vreemdelingen, die nu stemrecht hebben, ook tot een stemplicht, dwz inschrijving in de gemeente, te brengen.

Jan Hertogen, socioloog