BuG 370 – Bericht uit het Gewisse – 11 oktober 2017
   
BuG 370 on-line                                    Printversie (7p)

WoonZorgCentra: Commerciële 'VZW's, wolven in schaapsvacht?

Tabel Woonzorgcentra Vlaams gewest 2013-2017
Tabel Woonzorgcentra Vlaams gewest 2017        

Langs tabel Woonzorgcentra Vlaams gewest 2017 kan elke oudere,
familie en burger onmiddellijk nagaan welk het statuut en aard is
van 'n Woonzorgcentrum, in elke gemeente in het Vlaamse gewest.

"Het is niet kennelijk onredelijk dat een subsidiërende overheid voor het ver-
lenen van haar financiële steun opteert voor de uitbaters van inrichtingen
 waarvan de rechtsvorm de waarborg biedt dat hun activiteiten op het alge-
meen belang gericht zijn en dat zij geen persoonlijke verrijking nastreven.”
Zo staat het niet mis te begrijpen in het arrest van 4 maart 2008 m.b.t. het
niet toekennen van animatoren aan commerciële homes met middelen van
het Vlaamse gewest, zie het Vonnis Arbitragehof. Waarom wordt dit
vonnis niet toegepast op toelagen Vlaamse overheid en RIZIV?

Interactieve gemeentekaarten: op kaartje klikken en sluiten om terug
te keren. Met de muis op de gemeente gaan staan voor aantal erkende
plaatsen. Langs + en - kan men het kaartje vergroten of verkleinen.
  
Langs deze kaartjes kan men zich onmiddellijk een goed beeld
vormen van het aantal erkende plaatsen in een gemeente en regio
en zijn keuze ook laten leiden door statuut en aard van het WZC.
Langs de tabel Woonzorgcentra Vlaams gewest 2017 worden per
gemeente alle Woonzorgcentra met aantal plaatsen weergegeven.



Woonzorgcentra Vlaams gewest

  
Commerciële WZC                                           Niet-Commerciële WZC


      
      Profit-Profit                VZW-Profit                      Publiek                     VZW-Non-Profit

    
In BuG 272 on-line stelden we de vraag "Hoeveel Profit vermomd als VZW in de Ouderenzorg". Het betrof gegevens van half 2014. Met opgevraagde gegevens voor/2013 tot2017 hebben we een tijdsevolutie opgebouwd van 01/01/2013 tot 01/01/2017. Hierbij zijn alle Woonzorgcentra opgedeeld in:

1. Woonzorgcentra naar statuut: omschrijving

1.1. Commerciële operatoren: onderscheiden naar Profit-Profit en VZW-Profit,

1.1.1. Onder Profit-Profit ondernemingen vallen volgende statuten:

BV B = burgerlijke vennootschap onder de vorm van een BVBA
BVBA = besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
CV = commanditaire vennootschap
CVBA = coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
GCV = gewone commanditaire vennootschap
NP = natuurlijke persoon
NV = naamloze vennootschap

1.1.2. VZW-Profit zijn VZW's die afhankelijk zijn van Commerciële operatoren

Om naast de inkomsten uit de RIZIV-erkenning beroep te kunnen doen op ondermeer Vlaamse tegemoetkomingen, bv animatoren, vermommen commerciële initiatieven zich sinds enkele jaren als VZW, zonder evenwel hun commerciëel,doel, winsten generen die op het niveau van de moederonderneming  naar de investeerders terugvloeien.

1.1.3. Onder Profit-Profit en VZW-Profit konden volgende commerciële operatoren gedetecteerd worden

1.1.1.3.1. Aantal commerciële erkende plaatsen, onderscheiden naar Profit-Profit en VZW-Profit
   

  
Onder 'Andere' worden de profit-profit WZC geklasseerd waarvoor geen groep is kunnen gedetecteerd worden. Wie hierover info kan verschaffen, graag, zie Lijst WZC Commercieel, Andere.

Van de 17.251 erkende plaatsen bij de commercieel verbonden Woonzorgcentra (WZC) zijn er 6.875 beheerd door VZW's met profitdoeleinden. 26% van alle commercieel verbonden WZC zijn niet georganiseerd in een 'groep', of we hebben deze althans niet kunnen detecteren, dwz het betreft erkende plaatsen onder 'Andere'. Wie ons verder kan informeren over fusies of groepen bij deze 'Andere' voor 01/01/2017 kan ons deze info doorgeven. Zo is ons nu al gesignaleerd dat Soprimat (Soprim@) overgenomen is door Armonea. Hierdoor heeft Armonea Senior Living Group voorbijgestoken als 'marktleider' van de commerciële WZC.

Na 01/01/2017 heeft Senior Living groep Ter Hulst, een VZW-Non-Profit overgenomen, en in juni 2017 het volledige Senior-Assist opgeslorpt. In de toekomst zullen omwille van schaalvergroting, faillissementen en monopolievorming dit soort van fusies onder de commerciële voorzieningen zich allicht verder doorzetten.

1.1.3.2. Aantal erkende commerciële WZC
  

  
1.1.3.3. Gemiddeld aantal erkende plaatsen per WZC
  

Voor een vergelijking van al deze gegevens met de andere statuten zie verder.
 
1.2. Onder Publieke aanbieders vinden we terug:
 
AUTO = autonoom provinciebedrijf of APB
Inst = instituut
WO = internationale wetenschappelijke organisatie (van Belgisch recht)
OCMW = openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn
OPDR = opdrachthoudende vereniging van gemeenten
Ver. = vereniging (naar publiek recht), bijvoorbeeld Zorgbedrijf OCMW Antwerpen
   

  
In totaal zijn er op 01/01/2017 dus 222 WZC in publiek beheer voor in totaal 24.783 erkende plaatsen

1.3. VZW-Non-Profit

Voorzover we bij een VZW geen (ver)band zien met een commerciële operator beschouwen we deze VZW als een VZW-Non-Profit. Wat niet wil zeggen dat de VZW-structuur bv voor enkele initiatiefnemers functioneel is voor hun persoonlijke tewerkstelling en verrijking. Maar de grote meerderheid van deze VZW-Non-Profit is verbonden aan de caritas-organisatie en liggen in het verlengde van de (eeuwen)oude zorg van kloosters voor bejaarden. Zij worden nu in een belangrijk aantal verzamelde onder de koepel van Zorgnet/Icuro. Interessant zou zijn om te zien hoe de evolutie is van de diverse groepen binnen Zorgnet/Icuro en daarbuiten.

Onder VZW-Profit vinden we 368 WZC terug, goed voor 35.773 erkende plaatsen, met een gemiddelde van 97 plaatsen per WZC.
 
2. Bron gegevens en opmaak tabellen

De gegevens worden op eenvoudige vraag bekomen bij de bevoegde diensten in de Vlaamse administratie. De brongegevens zijn voor elk jaar terug te vinden in de tabel Woonzorgcentra Vlaams gewest 2013-2017.

De telling van de WZC gebeurt op 01/01 van elk jaar. Er wordt enkel voortgegaan op 'Erkende' aantallen, er wordt dus geen rekening gehouden met aanvraagdossiers, de voorafgaand vergunde enz. noch bij degenen die al een WZC uitbaatten, noch bij de nieuwe aanvragers.

Tussen een jaar en een volgend jaar is er uiteraard een hele dynamiek waarbij ondermeer volgende situaties kunnen voorkomen:

2.1. De 'weggevallen' WZC. Een erkenningsnummer op 01/01 van een jaar komt niet meer voor op 01/01 van een volgend jaar. Deze zijn dus 'weggevallen' en dit wordt ook zo aangegeven in de tabel van het jaar dat ze weggevallen zijn. De weggevallen WZC worden met paarse achtergrond in de tabel aangeduid. De redenen voor het wegvallen kunnen veelvoudig zijn en kunnen door ons niet worden nagegaan:
   - het WZC stopt om diverse redenen: failliet, intrekking erkenning enz zonder dat er nog een activiteit
      plaatsvindt of doorgegeven wordt.
   - het WZC gaat over in een andere eenheid en blijft actief onder een ander erkenningsnummer
   - een WZC of verschillende WZC gaan samen op in een nieuw project onder een nieuw
     erkenningsnummer.
   - ...

2.2. Gewijzigde naam bij zelfde erkenningsnummer. Ook zijn er WZC die wel in een volgend jaar terug te vinden zijn maar met een gewijzigde naam, evenwel met hetzelfde erkenningsnummer, dit wordt aangegeven met de melding 'Naam' onder de kolom 'Wijziging'. Deze naamswijziging is enkel voor 2017 en 2016 nagegaan en wordt met groene achtergrond in de tabel aangeduid.

2.3. De nieuwe WZC,  dwz WZC die onder een nieuw erkenningsnummer op 01/01 van een jaar zichtbaar worden en kunnen meegeteld worden. Deze WZC worden aangeduid met een oranje achtergrond. Het betreft dus WZC die op 01/01 van een jaar voorkomen terwijl dit erkenningsnummer niet aanwezig is het jaar ervoor. Van deze WZC dient dus nagegaan tot welk statuut ze behoren, met voor de VZW's de zoektocht of het VZW-Non-Profit of VZW-Profit zijn.

Het resultaat van deze dynamiek blijkt elk jaar uit de 'statische' telling van de WZC naar statuut en aard. In vier kolommen wordt hier voor elk WZC een nadere omschrijving gegeven, zoals die uit bovenstaande en hiernavolgende tabellen duidelijk wordt.

Door de telling op 01/01 van 2013 tot 2017 naast elkaar te zetten krijgen we evenwel een dynamisch beeld van de groei en de verschuivingen in de sector, op een dubbel vlak:

1. Verdeling van de WZC naar statuut en aard
2. Verdeling van de evolutie van de erkende plaatsen naar statuut en aard.

Hierop wordt nu verder ingegaan

3. Verdeling van de erkende plaatsen naar statuut en aard 2013-2017
     

Het aandeel van de Commerciële initiatieven groeit van 18,5% in 2013 tot 22,2% in 2017. Het aandeel van de VZW-Non-Profit blijft quasi stabiel op 46% na een uitschieter in 2015 tot 47,3%. Vooral het publieke initiatief laat van z'n pluimen in de WZC, zij zien hun aandeel verminderen van 34,7% in 2013 naar 31,9% in 2017. Wat niet wil zeggen dat zij geen expansie kennen, zij groeien in dezelfde periode van 23.997 naar 24.783 erkende plaatsen. Maar deze groei is minder sterk dan deze van de VZW-Profit, deze gaan van 32.432 plaatsen naar 35.773. De groei van de commerciële WZC is daarentegen veel sterker, van 12.790 in 2013 naar 17.251 in 2017.

4. Evolutie Erkende plaatsen WZC 2013-2017

Dit alles wordt duidelijker wanneer de evolutie naar statuut en aard wordt nagegaan:

De Niet-Commerciële WZC zijn op 4 jaar met 7,3% gegroeid, de Commerciële met 34,9%. Bij deze laatsten zijn het vooral de VZW-profit die aan belang gewonnen hebben, zij verdubbelen hun erkende plaatsen op vier jaar tijd.
 

In 2013 en 2014 was de groei van erkende plaatsen nog duidelijk aan de kant van de niet-commerciële, 2/3 van de nieuwe plaatsen kwam op hun rekening, ook al was toen al duidelijk dat de Commerciële hun aandeel lichtjes verhoogden. Vanaf 2015 is de verhouding omgedraaid, 2/3 van de nieuwe plaatsen zijn commercieel uitgebaat, 1/3 niet commercieel.

Als gemiddelde voor de laatste vier jaar is de match gelijk, 51,9% % voor commercieel en 48,1% niet commercieel, maar de trend laat voorzien dat de commerciële hun marktaandeel van 22,2 zullen vergroten. Of hebben de kloosterordes en hun beheerders nog wat in petto, of komt er meer publiek initiatief met de heropleving van de economie en de machtwisseling in de gemeenten die er misschien zit aan te komen?
 
Alles bijeen is het een gestage maar langzame groei van de Commerciële WZC die allicht ook haar limieten zal kennen en er meer bedacht op is elkaar op te eten en hier en daar een Non-Profit of publiek initiatief, dan nieuwe investeringen te doen. We zullen het alleszins volgen.

5. Aantal WVC en gemiddeld aantal plaatsen naar statuut en aard 2013-2017
 
De schaalvergroting is een langzaam proces dat zich doorzet en bij het publieke initiatief leidt tot een vermindering van het aantal WZC. Niettemin beheert de publieke sector de WZC met het hoogste aantal gemiddelde plaatsen, nl. 112. De VZW-Non-profit neemt een middenpositie in met 97, en de Commerciële WZC 85, waarbij vooral de Profit-Profit met 79 de 'kleinste' WZC's zijn. Hierin zijn het vooral de 'Andere', dwz die los van een 'groep' hun commerciële WZC, met een gemiddelde van 61 plaatsen per WZC, zie tabel bovenaan. Als een TV-programma een selectie moet maken uit 'commerciële WZC' is het maar de vraag naar wat ze zich richten om enigszins 'representatief' te zijn.
  

 
6. Tabellen
 
Er zijn twee tabellen aangemaakt:
 
- Woonzorgcentra Vlaams gewest 2013-2017. De tabel bevat alle brongegevens en het overzicht vanaf 2013 waarbij elk WZC een record is. Wil men langs draaitafels verdere info verkrijgen over de WZC in een jaar en langs kruistabellen verfijnen dient men voor dat jaar de WZC op naam te sorteren. Zoals reeds aangegeven zijn WZC met paarse achtergrond WZC die in dat jaar zijn weggevallen, met oranje achtergrond WZC die in dat jaar zijn bijgekomen en met groene achtergrond WZC die van een jaar op een ander hun naam gewijzigd hebben maar met behoud van hun dossiernummer.
 
Langs de diverse kolomtitels kunnen alle gegevens geordend worden in oplopende of aflopende zin. De gegevens zijn bij het opstarten van de tabel geordend volgens naam van de WZC.
 
- Woonzorgcentra Vlaams gewest 2017. In deze tabel zijn voor 2017 de essentiële gegevens samengebracht. Voor wie een overzicht wil van de actuele situatie is deze tabel aangewezen; er is een kolom toegevoegd waarbij het gemakkelijk is de commerciële en niet commerciële WZC te selecteren. Langs de kolom Aard-tabel kan een selectie gebeuren op basis van de vier grote statuten: Publiek, VZW-Non-Profit, Profit-Profit en VZW-Profit.
 
Langs de kolom gemeente kunnen alle WZC gesorteerd worden volgens gemeentenaam, en als men een gemeente selecteert kan men langs de kolom Aard-tabel een verdere selectie maken. De gegevens zijn bij het opstarten van de tabel geordend volgens naam van de WZC.
 
Voor opmerkingen, suggesties of bijkomende vragen, zie info@npdata.be.
 
Jan Hertogen, socioloog