BuG 289– Bericht uit het Gewisse – 06 oktober 2015
   
BuG 289 on-line                                  Printversie (67p)

4 dagen Duitsland van 1 tot 4 oktober:
Over Westerbork naar Osnabrück, Aschaffenburg en Duisburg
      

De trein en sporen als lijnen naar de dood in alle bezette landen
   
Westerbork: 102.000 joodse slachtoffers voor tweede maal begraven?                             
Osnabrück: "Het nationaalsocialisme zorgde voor dood en vernieling in het Avondland"     
Aschaffenburg: "Rusland de grote opruimer van de geschiedenis, eerst het NS nu de IS"
Duisburg: "Dankzij de Islam is het Avondland in het Westen kunnen geboren worden"     

Langs de linken komt men direct bij elk onderdeel - langs Top kan men terug naar boven

Westerbork: Westerbork
Osnabrück: Osnabrück: Universiteit - Zerstörung - Nüssbaumhaus - Katarinakerk - Gedenkstätte
Aschaffenburg: Aschaffenburg - Schloss - Joods Museum - Kunsthalle Jesuitenkirche - Kirchnerhaus
Duisburg: Duisburg - Das Jüdisches Leben in Duisburg - Gerhard Mercator - Hauser der Weisheit

Een fotoreportage, om de geesten, het nadenken en de discussie open te houden (117 foto's)

Hieronder volgt een fotoreportage van verschillende aanknopingspunten van deze Duitsland rush van 4 dagen, heen en terug inbegrepen, met af en toe een commentaar of beschouwing.
   

Westerbork Website Westerbork      Top

Het Nederlands aandeel van overheid en bevolking in de gevangenneming, verzameling, deportatie en uitroeiing van de reeds eeuwen aanwezige joodse bevolking in Nederland wordt in het Herinneringscentrum Westerbork volledig genegeerd. Zo wordt Westerbork tot een lamentabele herinneringplaats voor Nederlanders om hun spijt te betuigen aan wat Hitler in Nederland allemaal heeft uitgericht, zonder met één woord te reppen over de volledige medewerking van overheid en ook van de bevolking aan de gevangenneming, verzameling, deportatie en uitmoording van de joden. De joodse slachtoffers worden met dit museum voor een 2de maal begraven. Dat is ook zo in het Joods museum in Amsterdam en in dat van Vucht, ook daar blijft de verantwoordelijkheid van overheid, administratie en gerecht en van de bevolking in de Jodenuitroeiing in  Nederland verregaand buiten beeld en wordt enkel een buitenproportioneel beeld gegeven van de onderduikinspanningen. Komen er wel joden naar dit herinneringscentrum van het 'Nederlandse' leed om wat ze nagelaten hebben te doen, terwijl aan de hulp aan een beperkt aantal ondergedokenen, wél prominent wordt herinnerd, al is het dan achter schermen van zwarte neerhangende baldakijnen. Er zijn geen individuele herinneringsplaten, geen steentjes om de doden te eren en te gedenken, ook niet op de enige steen die er ligt en die de aanwezigheid van de Israëlische premier in 1993 herdenkt bij de opening van Westerbork. In 2017 zou het museum vernieuwd worden maar ook in de cataloog was geen spoor te vinden van gewillige overheid en de bevolking. 107.000 joden werden samengebracht in Westerbork en weggevoerd, slechts 5.000 overleefden samen met 15.000 niet weggevoerden, of een overlevings-% van 14%, de hoogste joodse dodentol in West-Europa onder het nationaalsocialisme. Ter vergelijking, in België leefden 60.000 joden, waarvan 29.000 werden vermoord, een overlevings-% van 52%. Antwerpen benaderde met 30% overlevingskans de Hollandse cijfers. Het eeuwenoude joodse leven in Nederland blijft volledig buiten beeld, op een aftands computerscherm na, evenals de aard, groei en ondergang van het nationaalsocialisme. De tentoonstelling Jüdisches Leben in Duisburg (zie verder) vormt tav Westerbork een positief tegengestelde, vooral ook om de evocatie van het nationaalsocialisme.

  

Het herinneringscentrum is maar van recente datum. Na de volledige opkuis
van het terrein, de installatie van een Radiosterrenwacht en de installatie van een natuurgebied met de idyllische naam het Melkwegpad, was het wachten
tot 1983 voor een Herinneringscentrum dat in 1993 officieel werd ingehuldigd.
  

De Radiosterrewacht met 8 enorme parabolen is nooit ver weg in Westerbork
 

Gedenkteken op maat van de slachtoffers, 102.000 stenen, variërend in hoogte
volgens leeftijd. Meer dan 20.000 kinderen werden afgevoerd naar Auschwitz.


57.200 naar Auschwitz, 34.313 naar Sobibor, een van de drie vernietigings-
kampen in Oost-Polen, 4.770 naar Theriënstad, erg gelijkend op Westerbork,
3.724 naar Bergen-Belsen, en enkele honderden naar Buchenwald en Berlijn.
 

Er werden ook weerstanders gefusilleerd in Westerbork. Het ontbreken van een
eenvoudig plannetje maakt het bezoek aan de kampterreinen van Westerbork,
gelegen op 3 km van het Herinneringscentrum, tot een beproeving voor wie niet
goed te been is. Ook is geen enkele pancarte aanwezig met een plan van het
kamp. Zowel het Herinneringscentrum als het chaotische kampterrein, gelegen
tussen de Radioparabolen en het natuurgebied met haar wandelwegen, maken
van Westerbork het slechtst geconcipieerde en museaal het meest ondermaatse.
 
Osnabrück - Website Osnabrück   Top

Naar Universiteit - Zerstörung - Nüssbaumhaus - Katarinakerk - Gedenkstätte Augustaschacht    Top

De verdere tocht in Duitsland ging eerst naar Osnabrück, voor een bezoek aan het Nüssbaumhaus en aan het IMIS, het gekende en reeds 25 jaar bestaande Institut für Migrationsforschun und Interkulturellen  Studien van professor Jochen Oltmer die recent nog geïnterviewd was door Die Welt met een analyse die in de grote lijnen kon onderschreven worden, zie Die Welt 21/09/2015. De Universität is ondermeer ondergebracht in het impossant Schloss met een prachtige fontein. Aanleunend bij het Nüssbaumhaus is er nog het stadsmuseum met ondermeer een deel over de Zerstörung van de stad, het leven onder de geallieerde bombardementen. Een pijnpunt voor Duitsland, waarbij ongestraft het Duitse erfgoed en vele honderdduizenden burgers doelwit werden in de ijdele hoop de oorlog te verkorten. Deze 'misdaad' tegen de mensheid, hoe gerechtvaardigd ook de stjjd tegen het nationaal-socialisme was, werd en wordt nog altijd onder mat van de overwinnaars geveegd. De "Gestapokeller" in het schloss was niet open maar het "Gedenkstätte Augustaschacht" toonde een strafgevangenis voor dwangarbeiders die ontvluchtten of op sabotage werden betrapt. Met ook een Sonderaustellung over het lot van Roma en Sinti kinderen uit Osnabrück.

Osnabrück - Universität im Schloss - Website Universität
  

 De feestelijke aula's van de universiteit zijn hier nog gevestigd, op een 100 tal
meter van het IMIS, het bekende migratie-instituut van de universiteit. Professor
Oltmer was een paar dagen elders op werkbezoek, maar op het secretariaat
vonden we alle benodigde inlichtingen en bij een medewerker de e-mailadressen.
Jochen Oltmer gaf volgende appreciatie van onze analyse van de generatie-
wisseling in Duitsland: "Die von Ihnen entwickelten Perspektiven habe ich mit
sehr großem Interesse gelesen, das ist wirklich sehr spannend." Wordt opgevolgd.
    

Het Schloss van Osnabrück midden in de stad is een ware verademing. Het zijn
restanten van een ver verleden waar de kerk het politieke leven nog beheerste.
 
Verstoring Osnabrück - Website Kultuurhistorisch museum    Top
 

83% van de oude stad werd vernietigd in de bombardementen. Het in hoofdzaak
uit houten huizen bestaande stadsdeel werd als aansteker gebruikt voor grote
vuurhaarden en als het even kon voor brandstormen zoals in Hamburg en Dresden,
 die geen onderscheid meer maakten tussen militaire en burgerdoelwitten.
Voor heel Osnabrück werd 65 % van alle gebouwen in de as gelegd.
      

 In een slecht onderhouden kelder, waar de vochtigheid nog van de muren droop
werd een beeld opgehangen van de vernietiging van Osnabrück en hoe men overleefde.
 

Er werd ondermeer gevraagd om geen onnodige gesprekken te voeren
omdat deze alleen maar teveel zuurstof zouden gebruiken zodat de lucht-
kwaliteit verslechterde. Zou dat ook meegespeeld hebben voor bedverhaaltjes?
 

Osnabrück - Felix Nussbaumhaus - Website Nüssbaumhaus    Top
  

 

Aangebouwd tegen het oude stadsmuseum is de architectuur van het Nüssbaum-
haus een pareltje, dat gelijkenissen oproept met het Jüdisches museum in Berlijn,
 wie heeft het van wie afgekeken? Zaak is dat het door z'n architectuur de bezoe-
ker in onevenwicht brengt en doet nadenken over de destabilisering, ook van het
culturele leven door het nationaalsocialisme. Dat het dan nog een schilder betreft
die vele werken heeft gemaakt, en ondergedoken is voor het geweld van de
bezetter in Brussel, maakt het alleen maar schrijnender en aansprekender. Schae-
vers heeft in een uitmuntend boek Felix Nüssbaum en de eigen zoektocht naar het
verleden van de schilder beschreven, zie Mark Schaevers, Orgelman, Felix Nüss-
baum, Een Schildersleven, De Bezige bij, 2015 (De Gouden Boekenuil 2015)
 

De omhooglopende smalle gang met vensters van omgekeerde schilderijcan-
vassen, en op het plafond tekeningen en symbolische evocaties van de joden-
vervolging, eindigend in een treinwagon, de trein als zwarte draad in de Duitse
bezetting van Europa in WO2. Het deed ook denken aan het statement in Train-
world, het nieuwe treinmuseum in Schaarbeek: "Doodswagon: Historisch gezien
hielp de trein de naziterreur een eind vooruit. Van juli 1942 tot september 1944 rijden
konvooien van Brussel naar Mechelen, en van Mechelen richting vernietigings-
kampen. Om ontsnappingen van gedeporteerden te voorkomen werd na een periode
van derdeklasse rijtuigen overgegaan op gesloten 'dierenwagons'. Eén wagon, die
hiertoe dienst deed, staat sereen opgesteld in het museum."
  

Nüssbaum, Triumph des Todes, 1944

De Ondergang van het Avondland, zo stond in de commentaar bij het schilderij,
het kan dan ook opgedragen worden aan Pegida Duitsland en bij uitbreiding
aan Pegida Gent, Sint-Niklaas en Heist-op-den-Berg, zo legde ik uit aan het
toeziend personeel, dat een monkellachje als weerwoord gaf. Personeel dat,
in tegenstelling tot in vele andere musea, geen 'veiligheids'personeel was,
maar nog in dienst van de gemeente, zolang het duurt, zei men.
   

Selbstbildnis mit Judenpass, 1943

Bij het begin van de Duitse invasie wordt Nüssbaum door de Belgische overheid
naar het interneringskamp Saint Cypriën in de Pyreneën gevoerd. Daar ontsnapt hij
en komt terug naar Brussel waar hij op 24/12/1940 in het Brusselse jodenregister
wordt ingeschreven. Tot 20 juni 1944 duikt Nüssbaum op verschillende plaatsen
onder en kan z'n schilderijen in veiligheid brengen. Op 20 juni worden Nüssbaum
en z'n vrouw Felka in de Archimedesstraat 22 in Brussel gearresteerd en naar
Mechelen gevoerd waar zij op 31/07/1944 met het laatste transport onder nr XXVI/284
en XXVI/285 naar Auschwitz worden gevoerd waar zij op 02/08/1944 aankomen.
 

Nüssbaum, der Flügtling, 1939

"De Vluchteling zit eenzaam op een stoel naast z'n reiszak en wandelstok. De
vertwijfelde houding weerspiegelt de uitzichtloosheid van de situatie. Het land-
schap buiten noch de wereldbol binnen geven aan waar toevlucht te nemen.
Voor Nüssbaum wordt het Brussel, laatste toevlucht voor z'n deportatie en dood."
De meeste debatten en opinies over de 'vluchtelingencrisis' worden gedeter-
mineerd door politieke wetenschappers en historici die geen kaas gegeten
hebben, noch van de geschiedenis van de migraties, noch van de sociale en
vooral ook demografische ontwikkelingen. Op een tegensprekelijk debat zoals
op 05/10/2010 op n-tv met ondermeer Jürgen Todenhöffer" is het hier wachten.
En de hysterie over 1,5 miljoen vluchtelingen in Duitsland helpt ook al niet veel,
Bild die documenten vindt die niet bestaan of aan de orde zijn, terwijl het er bij
BAMF (Bundesambnt für Migration und Fluhtelinge) te vergelijken met de
registratiecel van Vreemdelingenzaken in Brussel, 'maar' 256.938 zijn, het
enige officiële cijfer, alle andere zijn volksbedrog van slechtmenenden. In
Duitsland zullen " beslissingscentra geopend worden om sneller te beslissen".
Ja, "De Vluchteling zit eenzaam op een stoel naast z'n reiszak en wandelstok".


Het enige 'politieke' element in de tentoonstelling. Het betreft
een affiche die ook te zien is in het Historisch museum in Berlijn,
en aangeeft hoe arbeiders en SS korte metten maken met de
Joods bevolking. Waarom dat is wordt duidelijk uit het volgend detail:
 
"Joden" staan onder het nationaalsocialisme voor kapitalisme-, communisme-,
Engeland- en Amerikavriend. De affiche werd gedrukt in 1943 in Antwerpen.

 Ideologische perversies staan altijd (mee) aan de wieg van oorlog, vernietiging
en bombardementen. Na WO2 ging de ideologische perversie over in de koude
oorlog, met de implosie van het communisme in 1990, en daarna in de islamo-
fobie en oorlog tegen het Midden-Oosten, en nu opnieuw op de koude oorlog
in de blinde hetze tegen Rusland. Maar zal het Rusland niet zijn die, na de
overwinning op het nationaalsocialisme in Stalingrad en later in Berlijn, ook
de (Westerse) wereld zal redden van het vermeende kalifaat, of zal het Wes-
ten de wapens opnemen tegen wie haar en het Avondland kan redden?

Osnabrück - Standbeeld aan de Katarinakerk      Top
 

 De Katarinakerk kreeg haar naam door  de heilige Katharina van Alexandrië, die
in de jaren vierhonderd tot het brandrad werd veroordeeld omdat ze in een
discussie met tientallen wetenschapper aan het langste eind trok.
  
 
Tegenover de kerk staat een standbeeld dat de open discussie in de kerk ver-
zinnebeeldt. Katharina had Kaiser Maximilianus tot het christendom willen
bekeren en wilde hierbij haar argumenten gebruiken waarop de Kaiser 50 van
de beste filosofen en wetenschappers mobiliseerde maar die niets konden in-
brengen tegen de argumenten van Katharina en zich tot het Christendom be-
keerden. Daarop werd Katharina aan het rad verbrand, rad dat door de bliksem
getroffen werd en kapot sprong. Daarom behoort het rad tot het attribuut van
Katharina van Alexandrië in deze Evangelisch-Lutherse kerk in Osnabrück en
wijst het standbeeld er iedereen op dat er enkel door discussie bekeerd wordt.
 
Osnabrück -  Belgische wafels
 
Geen tijd voor een wafel, wel een graphic novel over Schiele gekocht.
 
Osnabrück - Gedenkstätte Augustaschacht - Website Augustaschacht  Website Gestapokeller  Top


Augustaschacht, heropvoedingskamp voor dwangarbeiders


Ook 27 Belgen werden in dit heropvoedingskamp voor dwangarbeiders
opgesloten. 3 van hen vonden er de dood samen met 90 anderen.
 

Het typeert het Duitse Onderzoeks- en Gedenkstättebeleid dat er grote aandacht
gaat naar het lot van de joden, Sinti en Roma in de eigen steden en naar de
dwangarbeid in de tienduizenden ondernemingen in gans Duitsland. Veel meer
dan vroeger worden daar de plaatselijke ondernemingen op aangesproken.
 

Het lot van de tientallen Sinti- en Romakinderen
uit Osnabrück worden in een speciale tentoonstelling tot leven gewekt.


Aschaffenburg - Musea     Top

Naar: Schloss - Joods Museum - Kunsthalle Jesuitenkirche - Kirchnerhaus      Top

De trip naar Aschaffenburg voerde van het midden van Nieder-Sachsen naar het noorden van Beieren. Het bracht interessante discussiestof mee met de bazin van het hotel: als er maar geen 'mixtung' van komt, en Beieren heeft al zoveel vluchtelingen. Dat valt nog al mee, Beieren stond maar op de 11de plaats in de rangorde van de 16 Länder wat opvang betrof in vergelijking met het bevolkingsdeel. Ook Beieren was al in de negatieve spiraal van het negatieve saldo in de generationswechselung terechtgekomen, zo argumenteerde ik verder. En ook de Griekse restauranthoudster kon ik een goed gevoel geven. Haar voorouders waren samen met alle aanwezige Grieken uitgewezen door de Ottomanen en hadden een plek gevonden in Rusland. De Griekse nationaliteit werd behouden en in 1990 met Gorbatsjov aan de macht was zij terug naar Griekenland verhuisd, daarna opnieuw om economische redenen naar Duitsland verhuisd waar ze nu dit restaurant hadden. Met deze duik in de geschiedenis en in het heden herinnerd aan Rusland dat in Stalingrad eind 1942 het nationaalsocialisme een definitieve slag had toegebracht en dat Rusland nu hetzelfde zou doen met Daesh, de Islamitische Staat. Rusland, de grote opruimer van de geschiedenis, eerst de NS en nu de IS? Met dank om hierover eens met een Grieks-Russische te kunnen spreken. In Aschaffenburg werd het Schloss bezocht met een volledig verdiep ingericht als tentoonstellingstuimte met ondermeer Schad en Kirchner. Een bezoek aan het Joods museum was niet mogelijk wegens beperkte openingsuren, maar de omgeving en het gedenkteken, tegenover een Trollenfontein gaven toch een beeld van het evenwicht in de Duitse restauratie van het verleden. De Kunsthalle Jesuïtenkirche met een overzichttentoonstelling Oost en West voor de Wende moest op de 25 ste verjaardag van de hereniging van beide Duitslanden toch even aangedaan. Ook het pas op 2/10/2015 geopende Kirchner-haus bezocht, het doel eigenlijk van deze Duitsland trip, een emotierijk bezoek aan de plaats waar deze grote en onvolprezen stichter van het Duits expressionisme ter wereld kwam met nu ook z'n geboortehuis als museum ingericht. Ter afronding werden nog tegenover de stationsingang 2 boeken meegenomen in de vrije bibliotheek, gestoffeerd door burgers ten behoeve van burgers.

    
Aschaffenburg - Johannisberg Schloss     Top
 
 
 

 Een bootje op de Main

Het Johannisbergschloss, het buitenverblijf van de aartsbisschop in de
17de eeuw beheerst het Main-dal en de gehele omgeving.
 

Bij het Schloss bevindt zich het Pompejanum, een nagebouwd huis uit Pompei.


Een imposante binnenkoer, volledig omgeven door 4 verdiepingen die alle
plaats bieden voor Musea. Buiten het Schloss zijn er nog 4 andere musea.
Het volledige 2de verdiep is tentoonstellingsruimte voor eigen bezit, ondermeer
enkele Kirchnerstukken en de nalatenschap van 800 werken van Schad
 

Ernst Ludwig Kirchner maakte van een kindertekening over het Schloss
uit z'n geboortestad in 1925/26 een meerkleurige houtsnede.
 

Als complement voor de schilderij van z'n Hütte op de Stafelalp in Davos,
wordt ook de foto getoond, alsmede een van de eerste Brücketentoonstelling.

Aschaffenberg - Joods Museum     Top
 

 

 

Als eerbetoon aan de doden worden geen bloemen gelegd maar wel steen-
tjes, die regen en wind doorstaan, zoals hier op de plaats waar vroeger de
synagoge stond. In Westerbork vroegen we ons af waarom er geen persoon-
lijke gedenkplaten te zien waren noch steentjes om de doden te gedenken.

Aschaffenburg - Trollenfontein    Top
 

 

Heeft Duitsland wat met trollen? In symbiose of tegenstelling met het museum?
   
Aschaffenburg - Kunsthalle Jezuitenkirche     Top
 

Bouwwerken in musea, in alle landen van de wereld, ook in de Kunsthalle
Jesuitenkirche met een overzichtstenstoonstelling "Getrennte Welten",
Formen des Eigensinns. Deutsche Kunst in Ost und West vor der Wende.
 

Geen haan kraait boven de oude Jesuitenkirche, wel een windwijzer nu met
een toegepaste symboliek Oost en West, kunst voor de Wende, opgezet nav
de 25ste verjaardag van de Duitse hereniging op zaterdag 3 oktober 2015. De ten-
toonstelling liet hetzelfde beeld zien als in het imposante Moritzburger Mu-
seum  in Halle a/d Saale,  waar de 'Westerse' kunst getypeerd wordt als abstract
om aan te geven welke vrijheid men had, die van het Oosten als 'realistisch'
 De ene in het algemeen minder en de andere wat meer te bevatten.
 
Ashaffenburg - Opening Kirchner-Haus - Website Kirchner Haus       Top
 

In het Kirchner haus bevond zich tot voor kort een Casino. Toen het pand verkocht
werd in 2011 weigerde de stad haar voorkooprecht te gebruiken en werd het huis
eigendom van de Casino-uitbater. De intussen opgerichte Kirchnervereniging kon
de eigenaar er toe brengen het huis aan hen te verhuren en z'n Casino in een
belendend pand onder te brengen. Voor deze renovatie en regeling kreeg de
architekt en eigenaar de 'Förderpreis der Kulturstiftung des Bezirks Unterfranken
zur Erhaltung historische Bausubstanz 2014' toegekend
 

 
 
"Ik tekende het eerste wat ik zag, treinen, en de beweging fascineerde me"

Het eerste verdiep is ingericht als de kinderkamer waar Kirchner als kind z'n
eerst tekeningen maakte. Daar ligt ook de gedenkplaat van 1955 die van de
schroothoop is gered bij een sanering van het gebouw. Wie was Kirchner:
"Ernst Ludwig Kirchner" eens ingeven in Google en op afbeeldingen klikken.

Aschaffenburg - Bookcrossing       Top
 
 
  Voor het station in Aschaffenburg, zoals vier jaar geleden, een Bookcrossing
 

  En het wordt gebruikt
 
 
  
 
  

2 boeken meegenomen, bij een volgend bezoek er 2 terugleggen.
 
 
Niet weg zien van problemen, geen kop in de grond - Ook herinneringscultuur
aan de ingang van een wandelgalerij, met een Rossman express nog open.

  
Duisburg - Website Duisburg       Top

Naar: Persoverzicht - Stadtmuseum - Das Jüdisches Leben in Duisburg - Gerhard Mercator -       Top
          Hauser der Weisheit

Daarna ging de tocht naar Nordrhein Westfalen, Duisburg in de Ruhr. Wat mensen niet beseffen is dat de Ruhr een groot natuurgebied is met hier en daar grote stedelijke en industriële gebieden. Duisburg kent de laatste jaren een constant afnemende bevolking. De voorbije immigratie heeft deze daling niet kunnen tegenhouden en meer dan in andere steden zullen allicht vluchtelingen de vrijkomende woningen innemen. Maar dan nog is een stijgende immigratie nodig om haar positie in de welvaartproductie te handhaven. Dat besef is, zoals op veel plaatsen in Duitsland, nog niet goed doorgedrongen. Maar de tijd heelt niet alleen vele wonden, zoals met het oorlogsverleden het geval is, het maakt ook wijzer, voor wie z'n ogen en geest openhoudt. Duisburg is een stad die dat maar al te goed ervaren heeft en er een sterk verweer en gevecht voor een open geest aan over gehouden heeft. Het Kultur- und Stadthistorisches Museum met 5 gelijktijdig lopende tentoonstellingen is daar illustratief voor. Vooreerst is er de Rupelmondenaar Gerhard Mercator die er zijn basiswerken heeft geschreven en atlassen getekend. De Duisburgenaren  beschouwen hem dan ook als hun zoon. Maar meer nog waren het de Duisburgse joden en hun geschiedenis van 1918-1945 dat het doel van de reis naar Duisburg was. En als verrassing de unieke en in Duisburg opgemaakte tentoonstelling over het belang van de Islam in de gouden jaren van de 9de tot de 15de eeuw voor de overdracht van de Grieks-Romeinse en de Indische kennis en de eigen ontwikkeling ervan voor het onttrekken van de Westerse beschaving aan de 'duistere' middeleeuwen en de totstandkoming van de Verlichting. Dank zij de Islam is het Avondland kunnen geboren worden. Ook de Stadsgeschichte, vroeger reeds bezocht, en twee tentoonstellingen in het niet veraf gelegen Oberhausen, een met het leven in een bunker onder de bombardementen en een ander over de Duitse weerstand in de Ruhr tegen het Hitler regime, maken een bezoek aan de Ruhr meer dan waard, zeker wie de FKK genegen is vind er prachtige natuur en een excellente accommodatie. 1.500 km door Duitsland rijden zonder een andere Belgische nummerplaat tegen te komen, duidt dit op het isolement van de Duitsers, of dat van de Belgen?

Duisburg - Persoverzicht - Der Spiegel en Bild      Top

Een oude spiegel van 19/09/2015 maar met een overzicht van de officiële
asielaanvragen in Duitsland maar dan per Land. We hebben het in tabel gezet,
in volgorde van aantal asielaanvragen per 1000 inwoners per Land, en wat
blijkt, Beieren en de grote mond Seehoffer mogen gerust wat minder krijsen,
Beieren staat op de 11de plaats wat officiële asielaanvragen betreft. Mutter Merkel
zal dat ook wel weten en zich sterk maken tegen deze Beierse bluf.

Speciale uitgave van Bild nav de 25ste verjaardag Hereniging Duitsland


  

Op een volle blz in Bild


En ook Lidl, een sterk Duits merk, ontbreekt niet aan de Brandenburger Tor
   
   
Duisburg: stad met open vizier op de wereld - Website Duisburg - Website Stadtmuseum  Top
 
Zo groot als Antwerpen, weliswaar nu met sterk dalende bevolking,
veel natuur, een sterke herinneringscultuur en open voor de wereld.


De kerk van Duisburg, voor WO2

De kerk van Duisburg en omgeving na de bombardementen
 

   Na enkele malen langs de autostrades de kerk in de verte gezien te hebben
besloten het eens van dichterbij te bekijken. Nu is het al het 4de bezoek,
niet meer voor het uitstekende Lembrückmuseum maar voor de verschillende
tentoonstellingen in het Kultur und Stadhistorisches museum.
 

 

 

Duisburg had en heeft nog altijd de grooste binnenhaven van Europa. De
wat losstaande spitse bouw zonder vensters staat misschien symbool voor
de verregaande verwoesting van het havengebied in WO2. Verderop in de
haven is een indrukwekkende 'Garten der Erinnering, voor de nieuwgebouwde
Synagoge (hieronder) voor de 2.500 tellende joodse gemeenschap in Duisburg.
 

 

Maquette van Duisburg in 1566
 

   Restanten van de stadsomwalling
 

Website Stadtmuseum
 

 Onder het wakend oog van een draairad van gesloten mijnen is
het migratiecentrum nog altijd actief, open op zondag.
 

    

Duisburg: Jüdisches Leben in Duisburg von 1918 bis 1945 - Website Stadtmuseum   Top


Slechts enkele geselecteerde beelden uit de tentoonstelling. Is Duisburg
verbroederd met aan Belgische gemeente? Kan Antwerpen, van gelijke grootte
hier bv eens aan denken en de tentoonstelling naar Antwerpen halen?
 



In de tentoonstelling wordt ruim aandacht gegeven aan de opgang,
machtsovername, oorlog en neergang van het nationaalsocialisme,
ondermeer door de herinnering aan de nazi-terreur in 1933
tegen de vakbonden, sociaal-democraten en communisten.


Met de vlucht naar andere landen kwamen de joden van de regen in de
drop, in het ene land al meer dan in het andere zoals uit Westerbork bleek.
 

 

 

Dwangarbeiders moeten het puin ruimen van de bombardementen,
 

 
 
  Verboden voor joden, op exclusie gerichte ongelijke behandeling van religie
 

 Schoolkinderen schrijven na een bezoek hun gevoelens neer op fiches.
 
 
 ...

 Treinen zijn nooit ver weg in het Nationaalsocialistisch Duitsland

Stolpersteine in Duisburg

Uit de toelichting: "Vierkante met messing belegde stenen herinneren aan mensen
die in de NS-tijd vervolgd en vermoord werden. Zo krijgen de personen, die door
het NS-regime tot een nummer gemaakt werden op z'n minst hun naam terug. De
Keulse kunstenaar Gunter Demnig maakt de stenen en metst ze ook in het voetpad.
In Duisburg werden in 2003 de eerste Stolperstenen in het Ruhrgebied gelegd.
Intussen liggen er in Duisburg in totaal meer dan 250 Stolperstenen en dit in alle
zeven Stadsdelen. Op de overzichtkaart zijn alle Stolperstenen voor vervolgden
van het nazi-regime weergegeven. Onder hen, naast de joodse slachtoffers, ook
kommunisten, sociaal-democraten, een Sinti-familie evenals een homosexueel,
getuigen van Jehova en euthanasieslachtoffers."
 

In Antwerpen is na de weigering in de vorige legislatuur om Stolperstenen/Struikel-
stenen te plaatsen nog altijd geen antwoord gekomen op de hernieuwde vraag tot
plaatsing van Struikelstenen. Antwerpen is momenteel, samen met München de enige
stad in Europa die niet toelaat Stolperstenen op publieke plaatsen in een voetpad
te metsen. De verdeelde meningen in de joodse gemeenschap zelf wordt tot nu toe aangegrepen om hierover negatief te beslissen, terwijl het toch een beslissing is over
een herinneringsinitiatief dat alle slachtoffers betreft en waar de politiek onafhan-
kelijk van de religie moet over kunnen beslissen. Intussen staan al 16 struikelstenen in
wacht tot plaatsing voor slachtoffers van het nationaalsocialisme in Antwerpen
met ondermeer vragen vanuit families in België, Frankrijk en Amerika.
 

Hertha Herzstein is vanuit Duisburg naar Nederland gevlucht en daar
in het transitkamp Westerbork terecht gekomen, richting Sobibor
 

Een heel palet verenigingen met als centrale motor de Vereniging voor
Christelijk-Joodse samenwerking tekenen voor deze tentoonstelling.
Wie brengt deze tentoonstelling naar België? Antwerpen?

Duisburg: Köningsberg - Kaliningrad - Website Stadtmuseum    Top

Waar ligt Köningsberg? Ah ja, daar is Kähte Kollwitz geboren. Gestorven is
Kollwitz bij het Schloss van Moritzburg, enkele dagen voor het einde van de
oorlog op 8/05/1945. Ze heeft het bombardement van Dresden nog meegemaakt.
Een klein maar aansprekend museum herdenkt haar werk en aanwezigheid
in Moritzburg, waar trouwens ook Die Brücke schilders en Ernst Ludwig
Kirchner het Duits expressionisme 'uitgevonden' hebben 35 jaar voor het
nationaalsocialisme deze kunst als 'entartet' betitelde, reden ondermeer
voor Ernst Ludwig Kirchner om in 1938 voor de Freitod te kiezen.
 

 

Oost-Pruisen werd na WO2 opgeheven en verdeeld tussen Rusland en Polen.
In totaal zijn er 12 miljoen Duitsers uit vroegere Duitse gebieden
naar Duitsland verhuisd na WO2. Daar verwijzen Merkel en anderen graag naar
als ze zeggen dat Duitsland al ervaring heeft met vluchtelingen in economisch
veel moeilijker tijden. De 3 miljoen Oost-Duitsers die na de Wende naar West-
Duitsland zijn overgekomen waren daartegenover maar peanuts, en de paar
honderdduizend vluchtelingen nu zijn maar een rimpeling in het Duitse water.
 

 

Königsberg-Kalinigrad, Russische enclave in Europa.
 
Duisburg - die Schatzkammer Mercator - Website Stadtmuseum      Top
 

 

Mercator komt uit Rupelmonde, Rupelmundano zoals is vermeld op de Atlas. Hij
werd er geboren als Gerard de Kremer in 1512. Z'n vader was er toevallig op
bezoek met z'n hoogzwangere vrouw bij de kapelaan van het godshuis.
Hij verhuisde met z'n ouders naar Gangelt in Northrein-Wesfalen. Later studeerde
hij aan de universiteit in Leuven en Antwerpen. In 1744 werd hij op verdenking van
Lutheranisme samen met andere Leuvense burgers door de inquisitie gearresteerd.
Zijn medeverdachten wachtte een wreder lot: ze werden onthoofd of belandden
op de brandstapel. Antonia van Roesmaele werd echter levend begraven. Of deze
gebeurtenis een rol heeft gespeeld bij zijn beslissing om naar het Rijnland te
verhuizen  is niet bekend. Het lijkt onwaarschijnlijk, omdat hij na zijn vrijlating
nog acht jaar in Leuven heeft gewerkt. In 1552 verhuisde hij naar Duisburg in
Duitsland, waar een Luthers regime heerste. Hier overleed  hij op 82-jarige leeftijd.
 

Mercator ontwikkelde z'n meetmethode door vanuit de kerktorens in Antwerpen
Brussel en Mechelen de lijnen uit te tekenen en te meten.


Zo zag het er dan uit. Alles mooi geïllustreerd in 5 filmpjes in de schatkamer
 

 Het Burgerschappelijk engagement heeft, met Mercator, traditie in Duisburg,
het meemaken en mee maken, de wereld veranderen, een ambitieuze bood-
schap van een zelfbewuste stad in het Ruhr-gebied in volle ontwikkeling.
 

 
 
Duisburg: Häuser der Weisheit - Website Stadtmuseum      Top

Zonder er op voorzien te zijn ondergedompeld in de Huizen der Wijsheid. Het is
onmogelijk een volledig beeld te geven van deze originele, in Duisburg zelf
opgezette tentoonstelling, die roept om ook elders, en waarom niet in België
tentoongesteld te worden. We pikken er slechts enkele elementen uit.


 
"In die tijd van het zogenaamde gouden tijdperk van de Islam ging het vooral
om vertalingen: bijna alle wetenschappelijke geschriften die toen bestonden,
vooral Griekse, Perzische en Indische teksten- werden naar het Arabisch vertaald
 en verspreid. Het bleef evenwel niet bij een vertaling van de teksten; de
neergeschreven ideeën en vaststellingen werden met behulp van eigen obser-
vaties en experimenten verfijnd en verder ontwikkeld... Langs verschillende
wegen bereikte dit weten Europa. Een bijzondere rol bij deze overdracht speelde
el Andalous in de 12de en 13de eeuw. Daar werden de arabische boeken in het
Latijn omgezet zodat de geleerden van het christelijk avondland er voor het
eerst toegang toe hadden. Daaronder bevonden zich geschriften van Euklides,
Ptolemeus en Aristoteles. Maar meer nog bevonden er zich onder deze teksten
ook talrijke op zichzelf staande Arabische werken uit verschillende disciplines.
Deze geschriften stelden de Europese wetenschappers een waardevolle schat aan
onbekend weten ter beschikking". (Vertaald uit de folder van de tentoonstelling)
 

 

Kalifaat van de Abbasiden in 850
 
 Detail Midden-Oosten

 Detail Noord-Afrika

Detail Noord-Afrika en Europa
 
1.000 jaar na het gouden tijdperk van de Islam in het toenmalige Midden-
Oosten, met Bagdad als een belangrijk centrum, is de bevolking de oorlog,
bombardementen, destabilisering beu en trekken ze naar het Westen,
zoals ooit de joodse koopman Isaac met een olifant op weg is gegaan van
Bagdad naar Aken (zie volgende kaartjes). Hârûn Ar-Rasûd had de Indische
olifant Abbul Abbas als cadeau meegegeven voor Karel de Grote. Het contact
tussen beide heersers diende ook als wederzijdse beveiliging tegenover het
Byzantijnse Rijk. Abbul Abbas verdronk in 810 bij het oversteken van de Rijn.

Onderstaande kaarten baseren zich op de voorstelling van Al Idrisis en
toont de drie grote machtsblokken van die tijd: Het Frankenrijk van de Karo-
lingers, het Byzantijnse rijk en het Kalifaat der Abbasiden (zie ook hierboven).


 

Het Frankenrijk
 

Het Byzantijnse rijk,  met Konstantinopel
 

Het Kalifaat der Abbasiden
 

Detail van het Kalifaat met de weg van Isaac met de olifant naar Aken.
 

 

Wegen des wissens
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Stamvader van de sociologie, waar zowel Hobbes als
Marx zich op beriepen, hetgeen de studie van Ibn Haldun
ook voor de actuele discussies interessant maakt
 

 

Zonne-uur in Damascus
 

 
 

"Streven naar kennis is de plicht van elke moslim" en "Wie zich op de weg
van de kennis begeeft is op weg naar Allah tot hij wederkeert. Deze beide
uitspraken worden aan de Profeet Mohammed toegeschreven. Het betekent
dat de Islam de wetenschap ten genen dele vijandig gezind is maar integendeel
tot wetenschappelijke kennisverwerving oproept. Voor wie de hele wereld als
Gods schepping beschouwt, is elk onderzoeksmatig begaan zijn met de wereld
in laatste instantie ook een begaan zijn met god zelf "(vertaald uit de brochure).

Jan Hertogen, 1 tot 4 oktober 2015                                                                               Top