BuG 132 - 10 augustus 2010 - Printversie

Geen 120.000 maar maximum 67.533 jobs
in de Non-Profit de komende 4 jaar

Ik had me rechtuit gezegd geen zorgen meer gemaakt voor kwakkels zoals vandaag weer met groot allure door Verso, werkgeverskoepel in de Vlaamse Non-Profit de wereld worden ingestuurd: 120.000 jobs in de non-profit de komende vier jaar, van 2010 tot 2014 of volgens deze heren en dames gemiddeld 26.667 bijkomend in te vullen tewerkstelling per jaar, en dat enkel voor het Vlaams gewest want Brussel wordt, zo te zien, hier voor het gemak weer eventjes niet meegeteld. Het zijn er dus geen 120.000 maar in een maximale telling 67.533.

Op een uur tijd kan elke burger de ridiculiteit van dit soort non-nieuws nagaan en zelf de exacte berekening maken. We doen even de oefening en wie wil meedoen, graag.

Geen 60.000 bijkomende jobs omwille van de groei maar maximum 42.503

Het Planbureau heeft in juli 2010 haar regionale vooruitzichten gepubliceerd, alles nog eens speciaal voorgerekend in exceltabellen omdat vorig jaar al Verso en ook Vandeurzen niet in staat bleken de gedetailleerde en genuanceerde cijfers van het Planbureau goed te lezen. Daarom maakten ze een mooie exceltabel per regio en gewest met tewerkstellingcijfers van 1995 tot 2015, telkens gemiddelden voor elk jaar: http://www.plan.be/press/press_det.php?lang=nl&TM=64&IS=67&KeyPub=978 (in rechtermenu “databases” aanklikken en daarna “tabellen inkijken” en tabel 9 selecteren).  Midden in de vakantie moest het planbureau zich dus geen zorgen maken over uit de spuigaten lopend wit komkommernieuws. Maar wat baten kaars en bril als de uil niet zienen wil.

In de tabel kan onmiddellijk de tewerkstellingsevolutie in de Gezondheidszorg en Maatschappelijke dienstverlening in het Vlaamse gewest afgelezen worden met 258.343 in 2010 en 294.556 in 2014 of een stijging van 36.213 of 9.053 per jaar. Hierbij dient nog de culturele sector bijgeteld die goed is voor 14,8% van de gehele non-profitsector zodat op 4 jaar tijd maximaal 42.503 jobs bijkomen. Hierbij gaat het NIET om een berekende evolutie van de behoeften in de toekomst (methode Pacolet) maar om een extrapolatie van de groei in het verleden alsof sociale maribels, dienstencheques en wat al meer uit de lucht zullen blijven vallen, om van de hercoderingen en ‘adminsitratieve’ verschuivingen nog niet te spreken. Zie wat dat betreft onze opinie http://opinie.deredactie.be/2010/05/29/verpleegkunde-top-projecties-planbureau-flop/ met ondermeer het onderdeel “Planbureau is geen madame Blanche”.

De berekening van Verso wordt dus enkel voor dit onderdeel met de helft overschat alleen maar omdat zij de speciaal voor hen opgemaakte tabel van het Planbureau niet kunnen of willen lezen.

Geen 60.000 vervangingsbehoefte eindeloopbaan maar 25.030

Met de uitstap van 60.000 werknemers op 345.723 door het planbureau getelde werknemers in het Vlaams gewest voor 2014 (294.556 Welzijn/gezondheid + 51.167 cultuur = 14,8% van de Non-Profit) maakt Verso het wel erg gortig. De RSZ http://www.rsz.fgov.be/nl/content/statistics/publications/employement.html en ook de RSZ-PPO op vraag (wie ze wil krijgen kan ze ook bij npdata opvragen) stelt namelijk zeer accurate cijfers ter beschikking om bv vast te stellen dat op 31/12/2009 er 23,8% 50+ zijn van de door hen getelde 568.308 loontrekkende werknemers in Gezondheidszorg en Maatschappelijke dienstverlening in België (Cultuur nog niet meegeteld), 10,3% zijn 55+ en 2,2% zijn 60+.

Uitval van werknemers op vijf jaar tijd 8,8% bij 50-54 en 53,8% 55-59 jarigen in Non-Profit

Als men telt hoeveel 50-54 jarigen en 55-59 jarigen tewerkgesteld waren eind 2004 dan kan men nagaan eind 2009 hoeveel van deze 50-54 jarigen nog terug te vinden zijn als 55-59 jarigen en hoeveel van de 55-59 jarigen als 60-64 jarigen. M.a.w. men kan de uitval berekenen  voor elk van deze leeftijdscategorieën, de 60-64 jarigen zijn sowieso niet meer terug te vinden omdat ze alle na 5 jaar 65 + geworden zijn. 

Welnu, de uitval van 50-54jarigen is op 5 jaar tijd te berekenen op 8,8%: vergeleken met de 50.343 50-54 jarigen eind 2004 zijn er eind 2009 nog 45.880 terug te vinden als 55-59 jarigen. Dit is meer dan 2x beter dan het algemeen gemiddelde in de Belgische economie waar de vergelijkbare uitval 18,8% bedraagt. Het systeem van minder werken bij oudere leeftijd, 36 bijkomende verlofdagen vanaf 55 jaar bv. is hiervoor als belangrijkste reden aan te wijzen.

Kijken we naar de uitval bij de 60-64 jarigen eind 2009, vergeleken met de 55-59 jarigen eind 2004 dan zien we een uitval van 53,8% in de Non-Profit tegenover 63,5% voor de totale loontrekkende tewerkstelling. Voor de non-profit met veel vrouwelijke en ook publieke tewerkstelling is ook dit nog een opmerkelijk resultaat. Hierbij dient wel vastgesteld dat er geen bijkomende verlofdagen meer voorzien worden voor de eindeloopbaanregeling op 60 en 62 jaar in de private sector, wel een kleine pensioenbonus vanaf 62 jaar. De pensioenbonus voor het personeel in de publieke Non-Profit is wezenlijk (+1,5% per gewerkt jaar na 60 jaar, +2% per gewerkt jaar vanaf 62 jaar), maar er wordt geen gebruik van gemaakt. Maar daar kan misschien wat anders mee gebeuren, zie infra.

Vervangingsbehoefte einde loopbaan zorgt voor 25.030 jobs en geen 60.000

Als deze uitvalpercentages, berekend op 5 jaar, toegepast worden op de effectieve tewerkstelling in de categorieën 50-54 jaar en 55-59 jaar eind 2009 dan zullen er, private en publieke sector samen in de Gezondheidszorg en Maatschappelijke dienstverlening voor gans België samen 44.220 uittredende werknemers zijn tussen 2010 en 2015. Aan 60% voor het Vlaamse gewest betekent dit 26.532 en opgehoogd met cultuur (14,8% van de non-profit) 31.288 werknemers, berekend evenwel op 5 jaar hetgeen neerkomt op 25.030 werknemers die de komende 4 jaar in de Vlaamse Non-Profit wegens pensioen of vervroegde uittreding dienen vervangen. Ook dit is een maximale berekening (60% voor Vlaamse gewest, en cultuur met hetzelfde % oudere werknemers, terwijl zowel Vlaanderen als Cultuur een jongere populatie hebben dan het andere gewest of sectoren, en voor elk jaar wordt een zelfde aantal berekend). Over 60.000 spreken is zich volledig buiten de discussie stellen.

Voor wie om ideeën eindeloopbaan verlegen zit

Enkel een vermindering van de werklast door ondermeer bijkomende verlofdagen zal mensen ook na 60 jaar aan het werk houden. Een omzetting van de pensioenbonus in bijkomende verlofdagen levert 24 bijkomende verlofdagen op voor 60 jarigen (36+24= 60 bijkomende verlofdagen in totaal) en 36 dagen voor 62 jarigen (36+36=72 bijkomende verlofdagen), en dit voor zowel de publieke als de private non-profit. En we durven er wat op verwedden dat de uitval na 60 jaar, zoals nu al voor de 55-59 jarigen het geval is, op de helft zal komen tussen 60 en 65 jaar van de uitval in de gehele loontrekkende tewerkstelling. Wie om ideeën verlegen zit (en dat is zowat iedereen) hier is er dus een van 100 karaat!

In plaats van 120.000 werknemers gaat het maximaal om 42.503+25.030=67.533 jobs

Op een uurtje tijd kan gelijk welke burger met een kennis op humaniora-niveau de mediatieke charge van Verso van 120.000 bijkomende jobs de komende 4 jaar doorprikken met een cijfer dat in het beste geval er met 67.533 de helft van bedraagt..

Zulke boodschappen en onterechte alarmkreten zijn erg contraproductief en doen alsof men langs beleid veel kan veranderen of bijsturen. De werkelijkheid is in de Non-Profit, zoals veelvuldig is gebleken, veel sterker en krachtiger dan elke politieke of beleidsmatig aanspraak en sterker dan het onvermogen van centrale actoren om hierover iets zinnigs te vertellen. Ondermeer omdat de vakbonden zowel voor personeel als voor patiënten en gebruikers de vinger op de pols gehouden hebben en de toekomst best geanticipeerd is de toekomst in feite rooskleurig, zeker als de meerwaarde van de Non-Profit in de gehele tewerkstelling onder ogen genomen wordt. Hierbij mag rekening gehouden met de verdere conversie van zelfstandige tewerkstelling in de Non-Profit naar loontrekkende tewerkstelling, zie ondermeer de tabellink hier onderaan.

Werkgevers en werknemers: de max en de min

Het belooft nu wel wat te worden in de komende onderhandelingen in Vlaanderen: de werkgevers die de tewerkstellingsgroei met de helft overschatten en de vakbonden die de feitelijke tewerkstelling in de Non-Profit met de helft onderschatten (zij blijven spreken over 300.000 jobs in de Non-Profit in België, publiek en privaat tewerkstelling samen, terwijl het om 654.537 jobs gaat (Gezondheid, Welzijn en Cultuur) op 31/12/2009 geteld in de officiële RSZ en RSZ-PPO statistiek, zonder rekening te houden metde zelfstandige tewerkstelling in de Non-Profit, zie tabellink hieronder.

Best is misschien ook eens naar de cijfers van de administraties te kijken en zien hoe zij met hun ervaring en gedegen kennis voor enig realisme in de onderhandelingen kunnen zorgen, en ook misschien Jozef Pacolet eens uitnodigen, de enige die naar de toekomst toe wat relevants te zeggen heeft, en als we toch bezig zijn, meteen ook maar wat geld vrij te maken voor een update van zijn prognoses, misschien iets voor Vervotte als minister van Sociale Zaken.

Een cadeautje: van 1 'record' naar 3.401, met detail NACE op 5 digit 1997-2009

En speciaal voor de administraties, de werkgevers en vakbonden, politici, de ministers, journalisten en vooral de denktanken die zo om gegevens verlegen zitten, hierbij de link naar een unieke tabel met de Tewerkstellingsevolutie 1997 - 2009 voor zelfstandigen en loontrekkenden tot op NACE 5 digit, en dit met hercodering van alle gegevens van voor 2008 naar NACErev2008:. Het is niet zomaar een tabel, langs de subtotalen in excelvorm vertrekt de tabel van 1 record en kan  langs de +jes men verder naar elk onderdeel op 5 digit bij loontrekkenden (voor zelfstandigen op 2 digit, maar voor 2009 komt ook nog het detail op NACE 5 digit) open geplooid worden.

Met vriendelijke groeten,

Jan Hertogen, socioloog