|
Documentatie
- Bron:
RVA
- Technische
fiche dienstencheques 2008
- Intenties
van Joëlle Milquet n.a.v. Evaluatie Idea-consult 2007
- Werkgelegenheidsplan
2009 - Dienstencheques, Joëlle Milquet)
- Verslag
Symposium Dienstencheques springplank of valstrik - Steunpunt Armoede -
27/05/08
Dienstencheques, een betalingsmiddel op hol?
Gesubsidieerde tewerkstelling een uitweg uit de crisis en de
dienstencheques-tewerkstelling zou daar een goed voorbeeld van zijn. Maar dan liefst met
een hoog rendement (dienstencheques
slechts 57%) en met een veel
grotere garantie op effectieve tewerkstellingscreatie. Sectoren zelf
verantwoordelijk maken, zoals bij de Sociale Maribel in de Non-Profitsector,
sluitende financiële controle en overgang naar dotaties en enveloppes zodat
er een bodem in het gat komt.
Zaak is dat de povere elementen van resultaatmeting geannuleerd werden (financiële
audit PricewaterhouseCooper zoals nu blijkt definitief afgeschaft)
of bemoeilijkt (uitstel enquête RVA voor werknemerstelling bij ondernemingen)
en dat de dienstencheques een steeds grotere hap nemen uit het RSZ-budget
voor een alsmaar kleiner tewerkstellingsrendement. Daarbj worden de
alsmaar grotere materiële kosten zonder gène ten laste gelegd van de
overheidsbetoelaging en niet van de gebruiker. Ook de stijgende
omkaderingskosten, het management en niet in het minst het oiverschot of de
winst worden verhaald op RSZ-geleden die uitsluitend bedoeld zijn voor de
weddes van de dienstenchequeswerknemers, waar in feie slechts 57% van de
uitgavne naar toe gaat. De gebruiker krijgt daarbij niet de rekening
voorgelegd van de feitelijke materiële kosten, zeker niet bij strijk en
vervoer.
Er bestaat ook geen enkele controle vanuit de paritaire comités die in wezen
bevoegd moeten zijn voor de activiteit war het om gaat: het PC van de
onderhouds-, de strijksector en vooral de Non-Profit paritaire comités. Dat
de uitzendsector nog altijd enige verantwoordelijkheid mag dragen is een aberratie:
voor 2008 is het te voorzien dat hun uitzendwerknemers voor dienstencheques
een miljoen contracten werden aangeboden omdat zoveel mogelijk effectieve
arbeid onder contract gebeurd zodat verlof, feestdagen, ziekte, klein verlet
enz buiten het arbeidscontract vallen.
Intussen wordt de tewerkstelling door Federgon (uitzendsector) en het kabinet
Milquet opgeblazen tot 90.000 jobs in 2008 en 132.000
dienstencheques-jobs in 2009, dat zou dan al gaan om 3,7% van de
loontrekkende tewerkstelling, die toegevoegd aan de andere publieke
dienstverlening, gefinancierd door de overheid, die nu al 42,1%
bedraagt.. Zie Evaluatie
2007 Milquet Intenties
2009 Milquet en Cijfers
Federgon
De dienstencheques 2008 kosten in totaal 1.149 miljoen € aan de overheid
De dienstencheques 2008 kosten
867 miljoen € rechtstreeks aan de RSZ, 135 miljoen € wordt
uitgegeven aan andere lastenverminderingen en 135 miljoen € is de
kost omwille van minder inkomsten aan belastingen
omwille van het belastingsvoordeel voor de gebruiker. De overheid neemt
hiermee 78,5% van de totale uitgaven van de dienstencheques, die 1,5
miljard € in totaal bedragen op zich, de gebruiker 21,5%.
|
Effectieve
kostprijs dienstencheques 2008
|
|
|
Effectieve
kost 2008
|
%
kost 2008
|
|
1.
Kost overheid
|
|
|
|
1. Langs sociale zekerheid
|
|
|
|
Subsidies aan werkgever
|
867
|
59,2%
|
|
Langs cumul lastenverminderingen
|
135
|
9,2%
|
|
Totaal van RSZ-loontrekkenden
|
1.002
|
68,4%
|
|
2. Belastingskost
|
135
|
9,2%
|
|
3. Beheerskost (geschat)
|
12
|
0,8%
|
|
Total kost overheid
|
1.149
|
78,5%
|
|
2.
Gebruiker
|
315
|
21,5%
|
|
Totaal
|
1.464
|
100,0%
|
In 2008 werd met dienstencheques een jobvolume
van 40.172 VTE betaald
Voortgaande op een totale aanwending van 65.154.366
miljoen cheques kan het tewerkstellingsvolume bepaald worden dat hieraan
beantwoord. Voortgaande op de gemiddelde effectieve arbeidsduur van een
voltijdse werknemer in België, nl 1.600 uren (dit is zonder rekening
te houden met verlof, feestdagen, klein verlet, ziekte enz..), dan komen de
ingebrachte dienstencheques in 2008 overeen met 65.154.366/1.600 = 40.172
Voltijdse Jobs. Indien dat gemiddelde van 1.600 lager zou liggen
om over een voltijdse job te spreken zou de referentiewedde en het inkomen van
de dienstencheques-werknemer (nog) lager komen te liggen en precairder worden.
De werkgever heeft het volume van 1.600 effectieve arbeidsuren ook
nodig om het totaal aantal arbeidsuren in de 38h week te kunnen betalen (1976
uren, verlof, ziekte enz inbegrepen).
In deze berekening gaat het in 2008 om een jobvolume van 40.721
eenheden, omgezet in een gemiddeld aantal jobs voor 2008 van 67.869 aan 0,6
jobtime. Maar het aantal jobs moet afgemeten worden aan het aantal op
31/12/2008
Eind 2008 zijn er 76.739 met dienstencheques betaalde jobs, aan 0,6 jobtime
De jobcreatie moet evenwel gemeten worden op het einde van het jaar. Gezien de
laatste maand een onevenredig deel dienstencheques voor betaling worden
binnengebracht door het afsluiten van het boekhoudkundig jaar is het best een
gemiddelde te nemen voor het laatste kwartaal. Voortgegaan wordt om de
gemiddelde jobtime zoals blijkt uit het laatste evaluatieonderzoek van Idea
Consult, nl. 0,6. Het aantal betaalde jobs einde van 2008 bedraagt in deze
berekening 76.739, hetgeen veraf ligt van de 90.000 waarmee Federgon
en Minister Milquet zwaaiden voortgaande op een onbestaande 'telling' door
de RVA. In vergelijking met 2008 steeg de jobbetaling met dienstencheques
met 28%.
|
Volume
en aantal jobs betaald met dienstencheques 2007 en 2008
|
|
|
Gegevens
2007
|
Gegevens
2008
|
Evolutie
op 1 jaar
|
|
Aangewende
dienstencheques
|
48.929.287
|
65.154.366
|
33,2%
|
|
Gemiddelde
effectieve arbeidsprestatie
|
1600
|
1600
|
0,0%
|
|
Gecreeerd
jobvolume in VTE
|
30.581
|
40.721
|
33,2%
|
|
Aantal
jobs 0,60 jobtime (gemiddeld)
|
50.968
|
67.869
|
33,2%
|
|
Aantal
jobs op 31/12
|
|
|
|
|
Gemiddelde
per maand laatste kwartaal
|
4.796.066
|
6.139.121
|
28,0%
|
|
Jobvolume
laatste kwartaal
|
35.970
|
46.043
|
28,0%
|
|
Aantal
jobs 0,60 jobtime op 31/12 (Berekend)
|
59.951
|
76.739
|
28,0%
|
|
RVA-enquête
2007 - jobs op 31/12
|
61.851
|
|
|
Een
vergelijking van de RVA-telling voor 2007, 61.851 en het berekend
gegeven door npdata, 59.951 ligt in dezelfde lijn.
Tot 2006 gebeurde de RVA-telling langs kwartaaloverzichten doorgestuurd door
de werkgevers. Vanaf 2007 wordt een eenmalige enquête gehouden bij de
werkgevers inde loop van januarie. Door de politieke perikelen is de opdracht
om de enquête uit te voeren voor 2008 nog altijd niet toegekomen op de RVA,
alhoewel dit nog een kwestie van dagen zou zijn.
Overzicht Dienstencheques aankoop en gebruik 2008
Voortgaande op de technische
fiche dienstencheques 2008 kan volgend beeld gegeven worden van de
aanwending van dienstencheques voor nieuwe jobs en als betaalmiddel voor reeds
bestaande jobs.
|
Dienstenchequesoverzicht
2006-december 2008 (Bron RVA)
|
|
Maand/
|
Aankoop
|
Gebruik
|
Gebruikers
|
Onderne-
|
|
jaar
|
|
|
cumul
|
mingen
|
|
jan-06
|
2.679.348
|
2.206.564
|
263.775
|
1.119
|
|
feb-06
|
2.470.501
|
1.893.360
|
275.284
|
1.157
|
|
mrt-06
|
2.801.232
|
2.659.733
|
289.375
|
1.167
|
|
apr-06
|
2.509.686
|
2.333.615
|
303.465
|
1.176
|
|
mei-06
|
2.909.896
|
2.657.626
|
314.931
|
1.215
|
|
jun-06
|
3.037.439
|
2.720.295
|
330.650
|
1.251
|
|
jul-06
|
2.513.859
|
2.763.696
|
342.748
|
1.289
|
|
aug-06
|
2.861.057
|
2.521.428
|
358.108
|
1.271
|
|
sep-06
|
3.374.258
|
2.527.689
|
375.315
|
1.356
|
|
okt-06
|
3.592.121
|
3.259.253
|
392.395
|
1.398
|
|
nov-06
|
3.674.219
|
3.283.737
|
407.461
|
1.450
|
|
dec-06
|
3.497.096
|
3.296.923
|
418.383
|
1.438
|
|
Totaal
2006
|
35.920.712
|
32.123.919
|
418.383
|
1.438
|
|
jan-07
|
4.076.315
|
4.212.002
|
433.561
|
1.465
|
|
feb-07
|
3.736.831
|
3.241.353
|
447.225
|
1.490
|
|
mrt-07
|
4.186.638
|
3.796.227
|
463.016
|
1.542
|
|
apr//07
|
4.254.435
|
3.566.249
|
477.480
|
1.571
|
|
mei-07
|
4.379.411
|
4.033.235
|
492.862
|
1.479
|
|
jun-07
|
4.676.499
|
4.118.299
|
509.358
|
1.503
|
|
jul-07
|
3.971.093
|
4.383.855
|
523.484
|
1.564
|
|
aug-07
|
3.897.306
|
3.637.390
|
539.819
|
1.560
|
|
sep-07
|
4.428.336
|
3.552.478
|
557.299
|
1.591
|
|
okt-07
|
5.405.804
|
4.875.931
|
575.765
|
1.665
|
|
nov-07
|
5.016.612
|
3.856.395
|
590.566
|
1.658
|
|
dec-07
|
5.150.638
|
5.655.873
|
598.375
|
1.720
|
|
Totaal
2007
|
53.179.918
|
48.929.287
|
598.375
|
1.720
|
|
jan-08
|
5.329.401
|
3.773.187
|
613.356
|
1.764
|
|
feb-08
|
5.340.820
|
4.931.019
|
627.740
|
1.807
|
|
mrt-08
|
5.386.603
|
5.705.801
|
640.192
|
1.877
|
|
apr-08
|
10.131.381
|
5.725.265
|
655.896
|
1.862
|
|
mei-08
|
3.748.419
|
4.796.967
|
669.458
|
1.925
|
|
jun-08
|
4.758.412
|
5.884.704
|
684.453
|
1.966
|
|
jul-08
|
4.547.010
|
6.175.016
|
698.113
|
1.994
|
|
aug-08
|
4.414.757
|
4.884.289
|
712.264
|
1.986
|
|
sep-08
|
5.936.471
|
4.860.754
|
730.882
|
2.050
|
|
okt-08
|
6.748.732
|
5.857.051
|
746.729
|
2.038
|
|
nov-08
|
5.875.080
|
5.689.808
|
759.489
|
2.092
|
|
dec-08
|
11.379.820
|
6.870.505
|
772.460
|
2.130
|
|
Evolutie
op 1 mnd
|
93%
|
24%
|
2%
|
2%
|
|
Evolutie
op 1 jaar
|
121%
|
21%
|
29%
|
24%
|
|
Evol. 12 mnd
|
38%
|
33%
|
34%
|
25%
|
De twee pieken van aankoop
dienstencheques vallen op telkens voor een verhoging van de prijs, voor 1
mei 2008 en voor 1 januari 2009. Los van deze pieken is de evolutie
van de aankoop en gebruik dienstencheques telkens op een hoger niveau
gelijklopend door de jaren heen.
Groeiend
aantal gebruikers
Of aan een groeiend aantal gebruikers in dezelfde mate een groeiend aantal
nieuwe jobs beantwoord is maar de vraag. Het is momenteel niet na te gaan in
welke mate het gaat om gebruikers die de dienstencheques ontdekken of meer en
meer aanwenden als een goedkoop en quasi gratis betaalmiddel voor bestaande
tewerkstelling. Ook de publieke diensten op gemeentelijk niveau wenden
zonder schroom dienstencheques aan als vervangende financiering voor het
aanzienlijke GESCO-tewerkstelling. Zo kunnen deze laatste vrijgemaakt
worden voor niet voorziene en door niemand (behalve gemeentelijk) meer te
controleren aanwending. In feite zijn dienstencheques dan een vat zonder
bodem.
Vooraal in Brussel is er ook in 2008 een sterke stijging geweest van
gebruikers, nl met 48,2%, in het Vlaams gewest was dit met 25%
nog aanzienlijk gezien zij reeds vroeger grootgebruiker waren. De stijging van
het aantal gebruikers in Wallonië met 34,2% was niet van aard om hun
aandeel in de dienstenquesaankoop te verhogen (zie infra, hun aandeel in
de dienstenchequesaankoop is stabiliseerd op 28%)
|
Jaar
|
Vlaams
|
Brussels
|
Waals
|
Totaal
|
|
2004
|
86.541
|
4.418
|
29.288
|
120.247
|
|
2005
|
178.467
|
9.971
|
62.744
|
251.182
|
|
2006
|
276.033
|
20.328
|
111.100
|
407.461
|
|
2007
|
388.851
|
36.204
|
173.320
|
598.375
|
|
2008
|
486.179
|
53.645
|
232.636
|
772.460
|
|
1
mnd +
|
15.032
|
2.691
|
8.008
|
25.731
|
|
1
mnd %
|
3,1%
|
5,0%
|
3,4%
|
3,3%
|
|
1
jaar
|
25%
|
48,2%
|
34,2%
|
29,1%
|
Wanneer het aantal gebruikers als index uitgezet
wordt tegenover de aangekochte dienstencheques dan is er een, behoudens de
pieken, een grote gelijklopendheid, dwz dat er relatief weinig
gebruikers wegvallen en dat de gemiddelde aankoop per gebruiker stabiel
blijft.
Ook in Brussel was de stijging van het aantal
ondernemingen met 47% het sterkst
In Vlaanderen
stabiliseert het aantal ondernemingen met slechts 10% stijging.
|
Jaar
|
Vlaams
|
Brussels
|
Waals
|
Totaal
|
|
2004
|
497
|
42
|
246
|
785
|
|
2005
|
642
|
67
|
329
|
1.038
|
|
2006
|
833
|
142
|
463
|
1.438
|
|
2007
|
921
|
214
|
585
|
1.720
|
|
2008
|
1.016
|
315
|
799
|
2.130
|
|
%
|
48%
|
15%
|
38%
|
100%
|
|
Ev
07/08
|
10%
|
47%
|
37%
|
24%
|
Waals en vooral
Brussels gewest nog altijd op achterstand t.a.v. het Vlaams gewest
Vooral in het Brussels gewest zet een verhoging van de aankoop dienstencheques
zich door, in Wallonië is de inhaalbeweging in 2008 gestopt.
Verdeling
aankoop dienstencheques per gewest
|
Jaar
|
Vlaams
|
Brussels
|
Waals
|
Totaal
|
|
2003
|
91,8%
|
0,0%
|
8,2%
|
100%
|
|
2004
|
75,1%
|
2,4%
|
22,4%
|
100%
|
|
2005
|
72,0%
|
3,4%
|
24,6%
|
100%
|
|
2006
|
69,4%
|
4,6%
|
26,0%
|
100%
|
|
2007
|
65,6%
|
6,4%
|
28,0%
|
100%
|
|
2008
|
64,1%
|
7,7%
|
28,2%
|
100%
|
|
Totaal
|
66,9%
|
6,0%
|
27,0%
|
100%
|
Het Vlaams
gewest blijft met 64,1% van alle aangekochte dienstencheques in 2008
vergeleken met haar bevolkingsaandeel van 57,9% grootgebruiker van een
door de federale RSZ gefinancierde publieke dienst.
Jan Hertogen,
socioloog
|