De x-factor van de migratie: hoeveel nieuwe Belgen?  

Het aantal ingeschreven vreemdelingen in België is gekend: 870.862 in 2005. Met welke factor moet men dit aantal echter vermenigvuldigen om een aanduiding te krijgen van het aantal inwoners van vreemde afkomst in België. Voortgaande op NIS-gegevens en op eigen berekening komen daar  838.625 vreemdelingen bij die Belg geworden zijn tussen 1980 en 2005 waarvan 645.096 door verandering van nationaliteit en 193.529  door geboorte bij genaturaliseerde ouders. 202.643 van deze oorspronkelijke 'vreemdelingen' zijn Europeanen die Belg geworden zijn en 635.982 zijn niet-Europeanen waarvan 263.918 Marokkanen en 151.274 Turken. Vergeleken met de 81.279 Marrokaanse en 39.885 Turkse 'vreemdelingen' in het bevolkingsregister is de x-factor voor Marokkanen dus 4,2 en voor Turken 4,8. Met deze factor moet het aantal nog als vreemdeling ingeschreven Marokkanen en Turken vermenigvuldigd worden om het totaal aantal inwoners van België te kennen van Marrokaanse en Turkse afkomst. 75% van hen is Belg. 

 Dit zijn dusgegevens op Belgisch niveau zodat een toepassing per gemeente niet lineair kan gebeuren. Voor de ene gemente kan deze vermenigvuldigingsfactor hoger liggen en voor de andere lager. Het kan zijn dat in Brussel bv. het proces van nationaliteitsverandering vroeger begonnen is en een groter volume bereikt heeft. Deze x-factor is dus indicatief. Toegepast op Mechelen zouden de 3,5% Marokkaanse vreemdelingen met 4,2 kunnen vermenigvuldigd worden om een aanduiding te krijgen van het aantal inwoners van Marokkaanse inwoners in Mechelen, nl. 15%. Van die 15% is driekwart Belg als voorlopig eindpunt van een proces dat reeds 25 jaar aan de gang is en dat vooral jongere generaties tot Belg maakte. Een goed aantal van hen heeft nu de leeftijd van 18 jaar bereikt.

Het aantal nationaliteitsveranderingen van in België verblijvende Fransen, Nederlanders, Italianen, Spanjaarden e.a. is beperkt omdat zij tot de Europese Unie behoren en van daaruit geen behoefte voelen hun nationaliteit te veranderen. Ook zouden sommigen hun oorspronkelijke nationaliteit verliezen terwijl voor Marokkanen bv. de dubbele nationaliteit bestaat. De factor waarmee de in België verblijvende Europeanen moeten vermenigvuldigd worden is daarom maar 1,3 tegenover 3,6 voor de niet-Europeanen. In België zijn er dus 1.709.487 inwoners van vreemde afkomst waarvan er tussen 1980 en 2005 838.625 de belgisch nationaliteit verworven hebben of als Belg geboren zijn. De x-factor voor alle nationaliteiten in België is dus 2, dwz men moet het aantal 'vreemdelingen' met 2 vermenigvuldigen om het aantal  inwoners van België van vreemde afkomst te kennen.

Kergegevens en x-factoren voor enkele nationaliteiten, alsmede het % dat reeds Belg geworden is, vind je in bijgaande samenvattende tabel. De percentages ingeschreven vreemdelingen zijn in BuG nr. 08 verschenen en voor ale Vlaamse steden terug te vinden op www.npdata.be.

Nationaliteitsveranderingen de laatste 5 jaar

Van de 645.096 nationaliteitsveranderingen in België de laatste 25 jaar zijn er 272.911 of 42% gebeurd tussen 2000 en 2005. Daarmee is duidelijk dat de niet-Europese vreemdelingen definitief en ten volle willen deeluitmaken van de Belgische samenleving.

Berekeningsbasis. Update Technische en methodologische toelichting

1. De nationaliteitsveranderingen tussen 1990 en 2003 per nationaliteit zijn gekend vanuit NIS-gegevens (zie gedetailleerde tabel per voorkomende nationaliteit). Voor 1980 tot 1989 is het totaal bechikbaar en daar werd de verdeling naar nationaliteit van 1990 op toegepast. Voor 2004 en 2005 werden de gegevens 2003 geextrapoleerd. 70% van alle nationaliteitsveranderingen situeren zich tussen 1990 en 2003 zodat de foutenmarge voor de gehele periode 1980-2005 marginaal is.

2. Moeilijker is de inschatting van het geboorteoverschot bij de nieuwe Belgen in de gehele periode 1980-2005: getrouwden krijgen nog kinderen en kinderen worden ouder, trouwen en krijgen kinderen. Kinderen van nieuwe Belgen worden als Belg ingeschreven op de gemeente zonder verdere aanduiding van afkomst. Nieuwe Belgen overlijden als Belg zonder specifieke registratie. Het geboorteoverschot kan dan ook enkele als afgeleide berekend worden. Indicerend en voortgaande op de spreiding van de nationaliteitsveranderingen over 25 jaar wordt het aantal nationaliteitsveranderingen verhoogd met 30%. In de toekomst zal deze factor de komende decennia verhogen omwille van de leeftijdsstructuur en het relatief laag aantal overlijdens. 

3. De erkende vluchtelingen zijn zowel terug te vinden in de groep 'vreemdelingen' als bij degenen die van nationaliteit zijn veranderd. Zij worden meegeteld bij de niet-Europeanen omdat de overgrote merheid van buiten Europa afkomstig is. Marokkanen maken nooit gebruik van de asielprocedure, voor een aantal Turken is de erkenning als vluchteling een tussenstap geweest naar de verandering van nationaliteit. 

Voor de volledige berekening van het totaal aantal nieuwe Belgen en inwoners van België van vreemde afkomst zie de technische tabe( (excel).

Voor het % vreemdelingen, % niet-Europese vreemdelingen en % Marokkanen zoals ingeschreven in het bevolkingsregister in de Vlaamse steden, zie www.npdata.be

Jan Hertogen , socioloog
0477 727 049