Voor het eerst sinds het invoeren van de dienstencheques komt er een eind aan de gestage groei van het aantal dienstenchequesondernemingen. Tussen augustus 2005 en juli 2006 is het aantal erkende ondernemingen gestegen van 942 tot 1.289. In augustus 2006 worden er maar  1.271 geteld, dus voor het eerst een lichte daling. Deze daling gebeurt in elk van de drie gewesten. Voor detail zie Technische fiche 08/06.

De concurrentie is blijkbaar hard en de strijd van profit en Non-Profit, van socialisten en katholieken, van openbaar en privé, interim-sector en vaste sectoren om de beste stukjes van de markt doet allicht een aantal ondernemingen afdruipen. Het zou niet verwonderlijk zijn moest de uitzendsector begonnen zijn aan een sanering van haar vraag.

Profit: handdoek in de ring?

Ook de deregulatie van bestaande sectoren zoals de strijksector door de dienstenchequesconcurrentie en de transit van vast personeel naar dienstenchequesstatuut zoals de KVLV recent nog signaleerde (zie uitsmijter onderaan) wijzen erop dat na het Derde Arbeidscirquit (DAC) een Vierde ArbeidsCirquit is tot stand gekomen (VAC) dat de initiële doelstelling van dienstencheques zoals door het Planbureau reeds in 1988 becijferd werd, gerealiseerd heeft, nl ook de profitsectoren toegang geven tot de 'gesubsidieerde' sectoren à rato van 80% overheidsubsidie zoals in de 'Non-Proft' meestal het geval is.

Vraag is maar of de profitsectoren wel opkunnen tegen de goed georganiseerde concurrentie van de Non-Profit die meer dan wie ook thuis is in de technologie van bijkomende tewerkstelling in specifieke arbeidscirquits. En de daling van het aantal dienstencheques-onderneming kan wel eens het eerste teken zijn dat de 'profit' de handdoek in de ring gooit.

Stabilisatie of tijdelijke dip

Of de expansie van de dienstencheques haar grens nadert is vooralsnog niet met zekerheid uit de cijfers af te leiden. De vakantieperiode geeft altijd een verminderde aankoop van dienstencheques te zien, maar in vergelijking met 2005 is de terugval sterker en langduriger. September zal iedereen hier wijzer maken.

Als het gebruik voor de rest van het jaar gelijk blijft aan de eerste 8 maanden zal er  van de 528 miljoen € RSZ-gelden voor dienstencheques 104 miljoen € overblijven. In feite is binnen dit budget nog een groei mogelijk van 4,9% per maand tussen september en december 2006. De RVA houdt maar rekening met 3% groei zodat zij al gevraagd hebben om het voorziene budget met 45 miljoen € te verminderen.

Wie haakt af?

Een tweede indicator voor de dienstencheques'conjunctuur' is de vergelijking van het aantal gebruikers (gecumuleerd) en het aantal aangekochte dienstencheques per maand. Voor Vlaanderen bijvoorbeeld is te zien dat het aantal 'nieuwe gebruikers' blijft stijgen maar dat de oude gebruikers minder cheques aangekocht hebben. Voorzover de index van het globaal aantal aangekochte cheques (permanent) onder de index van het aantal gebruikers zakt is er een uitval van aantal gebruikers of een verminderde aankoop per gebruiker.

Vlaanderen (blijft) boven

Het verschil in dienstenchequesgebruik tussen de gewesten blijft een hardnekkig gegeven waar praktisch geen evolutie in zit. Deze vaststelling mag mee opgenomen worden in de ventilatie van sociale zekerheidsgelden naar gewesten en gemeenschappen in België. Afwachten of de mogelijkheid tot het elektronisch bestellen van dienstencheques een inhaalbeweging van Wallonië en vooral van Brussel (gebruik maar op de helft van haar aandeel in de bevolking) zal meebrengen.

Vragen ten gronde voor verder onderzoek zie BuG 34

Uitsmijter

DS 08/09/06: "Betalen in de Strijkateliers gebeurt met dienstencheques, die mee gesubsidieerd zijn door de overheid. Door het overweldigende succes van de strijkdiensten lijken de kosten voor de overheid aardig te zullen oplopen. ,,Dat is een beetje de tol van ons succes", lacht Lefèvre. ,,Mochten enkel werklozen op onze vacatures ingaan, en dus geen nood meer hebben aan een werkloosheidsuitkering, dan zou dat een positieve evolutie zijn. Maar blijkbaar zijn we ook een aantrekkelijke werkgever voor mensen die al elders aan de slag zijn."

Jan Hertogen, socioloog