|
Voor de tweede maal op rij
zijn de 21.655 verpleegstudenten in het schooljaar 2005-2006 in België
het hoogste aantal ooit, 533 meer dan het recordaantal van een
jaar geleden. Maar dat is enkel omdat de groei van het aantal
eerstejaars verpleegkunde in de Franse gemeenschap groter is dan
de daling van de eerstejaars verpleegkunde in Vlaanderen. Voor
het tweede jaar op rij daalt het aantal eerstejaars in Vlaanderen,
vooral als gevolg van het droogleggen van het project 600 waarbij
verzorgend en ander personeel de studies verpleegkunde konden aanvatten
met behoud van wedde.
Aantrek in Vlaanderen de helft van
de Franse gemeenschap
Berekend op het aantal 18 jarigen
kiest 10% in de Franse gemeenschap voor eerste jaar verpleegkunde
tegenover 5,6% in Vlaanderen. Voor de eerste drie leerjaren samen
is dit 7,7% in de Franse gemeenschap en 4,9% in
Vlaanderen. Het verschil is hier minder groot omdat de
slaagpercentages in Vlaanderen hoger liggen.
Voor de Franse gemeenschap moet rekening gehouden worden met 25%
studenten uit Frankrijk die in België het Europees erkende A2-diploma
komen behalen nadat in Frankrijk dit 'secundaire' diploma is afgeschaft.
In Vlaanderen zijn ongeveer 20% van de studenten volwassenen,
hetzij werkzoekend, hetzij starters in het project 600 of anderen in de
voorbije jaren. De aantrek bij de de 18 jarigen in Vlaanderen is
daardoor nog geflatteerd en het % ligt in feite lager dan de cijfers
laten zien.
Vlaanderen zakt terug af naar haar
'kritisch punt'
Op twee jaar tijd is het
aantal eerstejaarsstudenten in Vlaanderen met 7% gedaald van
4.119 tot 3.840. Voor gediplomeerd verpleegkundige (A2) is
deze daling 14%, voor de Bachelor-verpleegkundigen (A1) 3%.
De daling is het grootst bij de A2 verpleegkundigen omdat zij het meeste
werkende verzorgenden en anderen uit het project 600 aantrokken. Daarmee
is Vlaanderen niet meer ver af van het 'dieptepunt' van 3.538 in
2000 dat aanleiding was tot het opzetten van het project 600 en een
campagne om de studie aan te vatten.
Doordat sinds 2004 een
stijging is ingezet van het aantal 18-jarigen in de bevolking is de daling,
uitgedrukt in % tav het aantal 18-jarigen meer uitgesproken. Een reden
te meer om nog voor het schooljaar 2006-2007 de trend te keren
Heropenen van het project 600 en
andere maatregelen
In de loop van september kan
bijvoorbeeld de toegang tot het project 600 terug open gesteld worden.
Hiertoe kan men het 'gemiste budget' betaald educatief verlof recuperen
zodat 100 werkenden hiermee de studie verpleegkunde kunnen aanvatten. In
het project 600 is nagelaten om 180 uren van de betaalde studie ten
laste te leggen van het betaald educatief verlof, hetgeen volledig
legitiem zou geweest zijn. Door de stages als werktijd te erkennen
zouden tevens met één budget voor 2 werkenden de studies betaald
kunnen worden, zodat met het budget betaald educatief verlof 200
werkenden kunnen starten voor drie jaar.
Zeker kan ook door de publieke
instanties, de scholen en de sociale partners verwezen worden naar de
uitstekende barema's voor verpleegkundigen met een loonspanning van 100
tot 170, tegenover gemiddeld 145 in België, hetgeen een
automatische tweejaarlijkse weddeverhoging van 5% meebrengt (of 2,5%
per jaar) gedurende de volledige carriëre, bijkomend aan de
CAO-verhogingen en index. De driekwart dertiende maand en vooral de
exemplarische eindeloopbaanregeling met 12 extra verlofdagen op
45 jaar, 24 op 50 jaar en 36 op 55 jaar zijn belangrijke
pluspunten die hun effect bewijzen doordat werknemers van de
non-profitsectoren ook effectief langer blijven werken. En 'Nooit
meer werkloos' is voor verpleegkundigen geen loze slogan.
Gouden reserve
Projecten kunnen opgezet worden
waarbij de komende decennia uit de 'gouden reserve' geput wordt bij de
momenteel nog niet-actief zijnde jongere en oudere vrouwen uit de
migratie. Tevens kan een programma ontwikkeld worden waarbij bv
Marokkaanse jongens op het verpleegkundig beroep gericht worden en in
een homogene context (zoals voor het bouwproject voor Marokkaanse
jongeren in het Waasland) ondermeer de eventuele taalachterstand
doorheen de studie kan bijgewerkt worden.
A2 verpleegkundigen - meer dan ooit op hun plaats in de zorg
40% van alle 21.644 studenten verpleegkunde volgen de studies
gebrevetteerd of gediplomeerd verpleegkundige als onderdeel van het
Beroepsonderwijs, zowel in de Franse als de Vlaamse gemeenschap. De
blijvende pogingen om toegang tot het verpleegkundig beroep in
vraag te stellen hebben zeker een negatief effect gehad op de dalende
aantek van het verpleegkundig beroep in Vlaanderen. Het voor eens en
voor altijd de 'A2', naast bachelor en master als volwaardige toegang
tot het verpleegkundige beroep, vastleggen zal de aantrek en het aanbod
van verpleegkundigen voor de toekomst mee verzekeren.
Roemenen
Dat Roemeense verpleegkundigen of verpleegkundigen van andere
nationaliteiten die in België willen werken heeft meer te maken met
uitizcht op beter leven dan met een structureel tekort aan
verpleegkundigen. Voor Brussel kan men eventueel over een 'regionaal' of
'functie'tekort spreken dat echter in essentie afhangt van de
arbeidsvoorwaarden en het personeelsbeleid in deze Brusslsese private en
op de commerciële sector gerichte ziekenhuizen dan met een algemeen
tekort op de arbeidsmarkt. De enkele Roemeense verpleegkundigen die nu
actief zijn verdwijnen trouwens in het niet bij de honderden
verpleegkundigen in Brussel en elders die als vreemdeling of 'nieuwe
Belg' de studies verpleegkunde in België met sukses beeindigd hebben.
Elk jaar 5.500 verpleegkundigen in het 3de jaar in België
In juni 2006 studeerden in België 5.499 verpleegkundigen in
het 3de jaar verpleegkunde en dit zal de komende twee jaar niet minder
zijn. Dat is het kader waarbinnen het aanbod van verpleegkundigen op de
arbeidsmarkt verhoogd kan worden samen met een verbeterde afstemming van
de beroepsuitoefening van verpleegkundigen, verzorgenden en logistiek
assistenten.
Alle data en grafieken (47 in totaal) zijn
geupdated voor 2005/2006 en consulteerbaar op de npdata site. Alle
basiisgegevens werden rechtstreeks verkregen bij de bevoegde
administraties van onderwijs in de Franse en Vlaamse gemeenschap.
Jan Hertogen, socioloog
|