De migratiestop gaat samen met de legale
immigratie van een kleine half miljoen vreemdelingen in België
gedurende de laatste vijftien jaar. Voor elke vreemdeling die Belg
wordt, komt er tussen 1990 en 2005 een nieuwe 'vreemdeling' het land binnen, hetgeen geleid
heeft tot een uitbreiding van de Belgische bevolking met een half miljoen inwoners. In BuG 24
wordt dit uitgebreid gedocumenteerd op basis van de NIS-gegevens over
vreemdelingenaantallen en nationaliteitsveranderingen tussen 1990 en
2005. Gezien dit een opvallend cijfer is hebben we de nieuwe
immigratie nagegaan per gewest en voor de verschillende nationaliteiten.
Voor de basisgegevens zie portaal
vreemdelingen.
Vlaanderen - immigratieland
57% van de Brusselse bevolking
is van
vreemde afkomst, tegenover 10% in Vlaanderen en 17% in Wallonië.
Is de nieuwe immigratie meer dan elders in Brussel gesitueerd? Een opdeling van de nieuwe immigranten naar gewest geeft echter een
verrassend beeld: 47% van
de nieuwe immigranten, of 223.190 van de 476.164 nieuwe
vreemdelingen in België tussen 1990 en eind 2004 streken in Vlaanderen neer,
terwijl er toch maar 34% van de vreemdelingen wonen.
|
Belgwording
en nieuwe immigratie per gewest tussen 1990-2004
|
|
Aantallen
per Gewest
|
Vreemdelingen
1990
|
Nieuwe
Immigratie 1990-2004
|
Belgwording
1990-2004
|
Vreemdelingen
eind 2004
|
|
Vlaanderen
|
244.639
|
223.190
|
170.540
|
297.289
|
|
Brussel
|
267.769
|
170.709
|
173.267
|
265.211
|
|
Wallonië
|
368.404
|
82.265
|
142.307
|
308.362
|
|
Totaal
|
880.812
|
476.164
|
486.114
|
870.862
|
|
Percentages
|
|
|
|
|
|
Vlaanderen
|
28%
|
47%
|
35%
|
34%
|
|
Brussel
|
30%
|
36%
|
36%
|
30%
|
|
Wallonië
|
42%
|
17%
|
29%
|
35%
|
|
Totaal
|
100%
|
100%
|
100%
|
100%
|
Bij een globaal dalend aantal vreemdelingen in België
van
8,9% in 1990 naar 8,3% in 2005, wat door de OESO nog recent
in beeld werd gebracht, is er toch sprake van een stijgend
aantal 'vreemdelingen' in Vlaanderen van 4,2% tot 4,9%
(+0,7%) en een vermindering in
Brussel (-1,5%) en Wallonië (-2,2%).
|
%
vreemdelingen op bevolking per gewest
|
|
Gewest
|
%
vreemdelingen
|
|
|
1990
|
2005
|
Evolutie
|
|
Vlaanderen
|
4,2%
|
4,9%
|
0,7%
|
|
Brussel
|
27,9%
|
26,3%
|
-1,5%
|
|
Wallonië
|
11,3%
|
9,1%
|
-2,2%
|
|
Totaal
|
8,8%
|
8,3%
|
-0,5%
|
Marokkanen en Turken goed voor 'slechts' 32% van de nieuwe immigratie
Wanneer
de nieuwe immigratie naar nationaliteit bekeken wordt blijkt dat naast
gezinshereniging en huwelijk ook nieuwe immigratie van 'gevestigde
waarden' zoals Frankrijk, Nederland en andere landen van de Europese Unie, een forse input
geven, mede doordat voor deze landen geen immigratieverbod geldt. Ook langs legale tewerkstelling krijgen
vreemdelingen nog verblijfsrecht. Op basis van de verdeling naar nationaliteit wordt
uiteraard geen uitsluitsel gegeven over
de redenen van immigratie maar er zijn toch belangrijke indicaties uit
af te leiden. 57% van de nieuwe immigratie komt uit
niet-Europese landen. Marokkaanse en Turkse nieuwe immigranten zijn goed voor 32%
van de 'nieuwe vreemdelingen' tussen 1990 en 2005, Congo voor 4%
en andere zwart-Afrikaanse landen voor 6%. Afrika en Turkije
zorgen dus voor 44% instroom van nieuwe migranten de laatste
vijftien jaar.
|
Belgwording
en nieuwe immigratie per nationaliteit in België tussen 1990-2004
|
|
Gegevens
voor de voornaamste landen
|
Vreemdelingen
1990
|
Nieuwe
Immigratie 1990-2004 (2)
|
Belgwording
1990-2004
|
Vreemdelingen
eind 2004
|
%
Nieuwe immigratie
|
|
1.
Niet-Europees
|
|
|
|
|
|
|
Marokkaan
|
138.417
|
101.412
|
158.550
|
81.279
|
21%
|
|
Turk
|
81.775
|
50.500
|
92.390
|
39.885
|
11%
|
|
D.R.Congo
|
11.186
|
18.159
|
16.174
|
13.171
|
4%
|
|
China
|
2.168
|
7.866
|
2.751
|
7.283
|
2%
|
|
Algerije
|
10.644
|
7.032
|
10.313
|
7.363
|
1%
|
|
Tunesië
|
6.247
|
4.182
|
7.130
|
3.299
|
1%
|
|
USA
|
11.489
|
1.024
|
1.037
|
11.476
|
0%
|
|
Andere Azië
|
18.446
|
37.037
|
22.240
|
33.243
|
8%
|
|
Andere Afrika
|
10.166
|
26.590
|
14.023
|
22.733
|
6%
|
|
Andere Amerika
|
7.520
|
14.624
|
7.328
|
14.816
|
3%
|
|
Totaal
|
298.058
|
268.426
|
331.936
|
234.548
|
57%
|
|
2.
Europees
|
|
|
|
|
|
|
Nederland
|
62.397
|
48.874
|
6.293
|
104.978
|
10%
|
|
Frankrijk
|
92.207
|
36.170
|
11.028
|
117.349
|
8%
|
|
Ex-Yoegoslavië
|
5.537
|
15.211
|
9.608
|
11.140
|
3%
|
|
Portugal
|
15.137
|
14.409
|
2.173
|
27.373
|
3%
|
|
Polen
|
4.689
|
13.888
|
4.581
|
13.996
|
3%
|
|
Duitsland
|
26.969
|
11.678
|
2.323
|
36.324
|
2%
|
|
UK
|
21.955
|
6.096
|
2.069
|
25.982
|
1%
|
|
Andere Europa
|
38.822
|
41.613
|
17.074
|
63.361
|
9%
|
|
Spanje
|
52.399
|
-4.252
|
4.947
|
43.200
|
-1%
|
|
Italie
|
240.469
|
-10.638
|
50.816
|
179.015
|
-2%
|
|
Totaal
|
560.581
|
173.049
|
110.912
|
622.718
|
37%
|
|
3.
Vluchtelingen
|
22.173
|
31.238
|
39.815
|
13.596
|
7%
|
|
Totaal
(1)
|
880.812
|
472.713
|
482.663
|
870.862
|
100%
|
|
(1)
Voor 2004 werd 2003 gedupliceerd zodat het totaal afwijkt van
het gekende per gewest 2004
|
|
|
(2)
Voor Italianen en Spanjaarden is er een emigratie bezig naar
hunland van oorsprong.
|
|
|
Bron:
Speciaal opgevraagde listings NIS
|
|
|
|
Vluchtelingen: 7% van de nieuwe immigratie
De
vluchtelingen vormen in de immigratiedynamiek een apart hoofdstuk. Zij
worden in de vreemdelingenstatistiek niet onder hun land van herkomst
ingeschreven maar in een aparte categorie vluchtelingen. Eens erkend vluchteling
kunnen zij zoals elkeen een aanvraag indienen om de Belgische
nationaliteit te verwerven, zodat ook voor hen kan nagegaan worden
hoeveel erkende vluchtelingen tussen 1990 en 2005 Belg geworden zijn.
Begin 1990 waren er 22.173 erkende vluchtelingen in België. Op
vijftien jaar tijd zijn er 31.238 erkende vluchtelingen
bijgekomen, of 7% van
het totaal aantal nieuwe immigranten. 39.815 van hen
zijn de laatste vijftien jaar Belg geworden, zodat er op 1 januari 2005
nog 13.596 erkende vluchtelingen in België verbleven.
Forse imigratie vanuit Nederland, Frankrijk en Oost-Europa
Samen met Duitsland en het Verenigd Koninkrijk staan Nederland,
Frankrijk en Portugal in voor 24% van de nieuwe immigranten in
België de laatste vijftien jaar. De grensgemeenten met Frankrijk en
Nederland kunnen daar van meespreken. Uit Oost-Europa springen vooral
Ex-Joegoslavië en Polen naar voor als emigratielanden met in totaal 5%
van de nieuwe immigratie. 9% van de nieuwe immigratie komt vanuit alle andere Europese landen
samen. Spanje
en Italië: negatief immigratiesaldo Immigratie
uit Europese landen zal de komende jaren een constante en dynamische
factor blijven, die evenwel afgezwakt wordt door re-emigratie, of
terugkeer naar het land van oorsprong zoals bij Spanjaarden en Italianen (al) vast te
stellen is. Het betreft hier de eerste
immigratiebewegingen naar België die vanaf 1950 voor Italianen
(Marcinelle) en vanaf 1960 voor Spanjaarden goed op gang gekomen is. De leeftijd
en pensionering van deze vroegste
immigranten en de verbeterde leefomstandigheden in het land van
oorsprong zijn allicht de reden om zich daar te hervestigen. Het is dan
ook noodzakelijk om voldoende ver terug te gaan in de tijd om zicht te
krijgen op de dynamieken van immigratie uit en re-emigratie naar land van
oorsprong. Immigratie
in België tussen 1891 en 2005 Onderstaande
grafiek geeft een gedetailleerd overzicht voor 7 belangrijke
emigratielanden tussen 1891 en 2005. Het betreft de 'vreemdelingen'
maar de Belgwording zorgt voor een afkalving van de cijfers. De
Belgwording wordt echter gecompenseerd door de nieuwe immigratie en ook
door re-emigratie zoals bij Spanjaarden en Italianen het geval is. De
nieuwe imigratie ligt dus hoger dan uit de cijfers blijkt omdat de
re-emigratie er reeds van afgetrokken is. Voor Marokkanen en Turken, en
meer in het algemeen voor niet-Europeanen is re-emigratie minder
zichtbaar in de 'vreemdelingen'cijfers omdat zij veel meer dan de
Europeanen, Belg geworden zijn, nl 80% voor de Turken en 76% voor de
Marokkanen.
Vóór 1981 worden de
evolutiecijfers bekomen door interpolaties tussen de verschillende volkstellingen die hebben
plaatsgevonden. Ook de 'gedwongen emigratie' met als doel de
vernietiging onder het nationaalsocialisme van de Joden wordt in beeld gebracht.
Bron: Nicolas Perrin UCL en eigen
aanvulling en verwerking
Noot: Ephraim
Schmidt (Geschiedenis
van de Joden in Antwerpen, Antwerpen, 1969), telde in de
oorlogsjaren 55.000 Joden in België waarvan 49.700
vreemdelingen. Samen met 1.017 Belgische joden werden 24.543 van hen
gedeporteerd vanuit Mechelen om in Auschwitz gedood te worden. 1.244 van
hen zijn aan deze vernietiging ontsnapt.
Re-emigratie van Marokkanen
De eerste generatie Marokkanen en Turken gaan meer en meer met
brugpensioen en pensioen. Gedurende ons verblijf in Marokko op de as
Nador-El Hoceima in het Rifgebied werden wij regelmatig
geconfronteerd met tijdelijk en vast terugkerende Marokkaanse Belgen.
Uit dit gebied zijn een groot deel van de Marokkaanse Belgen
geëmigreerd en als (brug)gepensioneerden pendelen nu vooral de mannen
tussen België en Marokko of hervestigen zich in het gebied
Tanger-Tetouan, de modernere steden in het overigens nog altijd erg
achtergestelde 'Berber'- of Imazighengebied in Noord Marokko. Een
introductie in het Marokkaanse en Imazighen-leven is, ter verlichting
van de gedachte, te vinden in het reisverslag Jan
in Marokko, en kan wat achtergrond geven om het begin en het verloop
van de emigratie uit Marokko beter in te schatten (1)
Jan Hertogen,
socioloog
(1) In het Marokkoverslag
wordt ook het boek van Mohamed Chafik over de Imazighen, Geschiedenis
van de Berbers, als leiddraad genomen. Het was een echte 'oogopener' dat
de Imazighen, de 'Berbers' ,enkel een 'gesproken taal' kennen, die met
geen enkele andere taal te vergelijken is en waarvoor geen schriftelijk
equivalent gestaat. Het is een taal die, tot voor kort, niet kon
gelezen of geschreven worden. Spreken over analfabetisme bij de
'Berbers' is daarom zonder voorwerp omdat zij enkel een gesproken taal
kennen. Het geschreven Amazigh is met de Arabisering en islamisering van
Marokko 13 eeuwen geleden verdwenen. Sindsdien wordt de 'Berber'taal
enkel langs het gesproken woord doorgegeven en kinderen worden vanaf de
moederschoot in Marokko en in Europa in het Berbers aangesproken, zij
krijgen het met de moedermelk mee. Pas in het kleuteronderwijs of in
sociale contacten op de jongste leeftijd leren zij talen waar ook een
schriftelijk equivalent voor bestaat. Eventuele taalachterstand dient
dan ook best met deze 'culturele eigenheid', die essentieel is voor het
overleven van het Imazighenbestaan en -cultuur, rekening te houden en
eventueel de recente introductie van het geschreven Tamazigh in Marokko,
ten experimentele titel in 300 lager onderwijsscholen, te volgen. Kennis
van de eerste (Tamazigh) en van de tweede taal (Nederlands) levert op 8
jaar kinderen af die perfect beide talen beheersen. Deze kennis is al
twee decennia aanwezig is het onderwijsveld en vindt, ondermeer omwille
van de specifieke taaltoestanden in België, ook aangehaald door
Mohammed Chafik in zijn boekje, geen consequente toepassing. De Turkse
Lucerna-scholen in Vlaanderen hebben dit allang begrepen en halen er
prachtige resultaten mee. Voor wanneer een Imazighen school? |