BuG 198 – Bericht uit het Gewisse – 09 oktober 2013

BuG 198  on-line                        Printversie (11p)

De wonderbaarlijke vermenigvuldiging van zelfstandigen
  
Nog nooit zoveel faillissementen, nog nooit zo weinig starters,
zo luidt de nooit eindigende klaagzang van Karel Van Eetvelt,
maar toch is er een voortdurende stijging van vennoten en
bestuurders en het totaal aantal zelfstandigen de laatste jaren.

Is het zoals bij de monopolievorming: faillissementen door
fusies en minder starters maar dan wel grotere ondernemingen,
hoe anders verklaren dat het aantal bestuurders, vennoten stijgt,
alsmede de zelfstandigen in hoofdbezigheid en hun helpers,
zowel in de nijverheid, de handel als de vrije beroepen.

Maakt Van Eetvelt iedereen blaasjes wijs en zijn hij en de
ondernemers er enkel op uit om kost wat kost hun winsten
te verhogen door minder belastingen en lagere loonkost?
Is gans de klaagzang over de concurrentiepositie bluf?

Mechelen op 291ste plaats voor % zelfstandigen op bevolking
en op de 295ste plaats voor % handelaars in de gemeente,
door auto- en Marokkanenluw Mechelen in de binnenstad?
En dat de schapenboeren failliet gaan helpt ook al niet.

Door de leeftijdsstructuur en de voortdurende stijging van het
aantal zelfstandigen en hun bestuurders is de toekomst voor het
zelfstandigen en ondernemersberoep in België stralend.

Tabellen:
 
Alle tabellen werden betrokken van gegevens op onze vraag bezorgd door het
RSVZ (Rijksinstituut voor Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen)
 
- Zelfstandigen naar uitvoerend en bestuurder/vennoot, per sector (NACE-3digit) en geslacht 1994-2012
- Zelfstandigen en helpers naar geslacht, 1994-2012  - Zelfstandigen naar sector en geslacht, 1994-2012 - Zelfstandigen in de gezondheidszorg 1994-2012 - Zelfstandigen naar taalgebied in 2012
- Zelfstandigen per gemeente in 2011 en 2012: naar Hoofdbezigheid, Bijkomende Bezigheid, Na Pensioen en per Bedrijfstak, in aantal en % op de bevolking
- Zelfstandigen in hoofdbezigheid per sector volgens 916 sectoren op 31/12/2012 voor 15-64 jarigen, per leeftijdsjaar en % 45+, 50+, 55+ en 60+
  
7 Vooraf's:
 
Vooraf 1. Gebruik dienstencheques niet voor het eerst verminderd
Vooraf 2. Ongezien: Dewinter molesteert toeschouwers en verscheurt hun Belgische vlagjes - Hoofd van de politie kijkt gewoon toe.
Vooraf 3. De symboliek van de Venetiaanse leeuwtjes op de cravatte van Dewever, nu de hoofddoek nog.
Vooraf 4. De Vlaamse leeuw, de Mechelse vlag en de plaspauze van koning Philip 1.
Vooraf 5. Is de nieuwe gemeenteraad in Turnhout de voorafspiegeling van de Vlaamse/Federale regeringsvorming?
Vooraf 6. David Van Reybrouck pikt zonder gène Jan Bucquoys' idee van de Lotocratien, dwz de idee om verkiezingen langs loting te beslechten.
Vooraf 7.
Geen werklozen in gemeenschapsdienst voor hun werkloosheidsvergoeding maar werkloosheidsvergoeding recycleren als deel van een vaste job
     

 
Vooraf 1. Gebruik dienstencheques niet voor het eerst verminderd.
De interimsector met Muyldermans verheft voor de zoveelste maal z'n collectieve klaagzang, nu over het feit dat in augustus 2013 minder dienstencheques zouden gebruikt zijn dan in augustus 2012, hetgeen volgens hem voor de eerste maal een vermindering zou zijn op jaarbasis. Het beeld wordt opgehangen dat de dienstencheques uit de gratie zouden raken omdat er een paar minder verkocht zijn. Zij maken deze cijfers bekend nog voor ze op de site van de RVA verschenen zijn, toch nog niet op 09/10/2013, dat is niet eerlijk natuurlijk. Maar het is hen ontgaan dat in juni 2011 met 8.382.225 gebruikte cheques al voor de eerste maal minder dienstcheques werden gebruikt dan in juni 2011 met 8.617.346 gebruikte cheques, toen werd geen alarm geslagen. In de vakantieperiode is het trouwens altijd moeilijk om conclusies te trekken over de evolutie in een maand. Met de verkiezingen is zicht is evenwel elke aanleiding goed om het commerciële eigenbelang in deze nabijheidsgerichte dienstverlening (service de proximité zoals de expertencommissie nog uitdrukkelijk beklemtoond heeft in haar rapport) onder de aandacht te brengen, in synergie met het Van Eetvelt koor. De laatste 12 maanden zijn er trouwens nog altijd meer dienstencheques verkocht dan in de vergelijkbare periode vorig jaar. Het is wel zo van wie ooit dienstencheques gebruikt heeft, er maar 60% dit de laatste 12 maand gedaan heeft. Maar daar komen we nog op terug in een uitgebreide dienstencheques-BuG..
 
Vooraf 2. Ongezien: Dewinter molesteert toeschouwers en verscheurt hun Belgische vlagjes, als ingreep op de persoonlijke integriteit van een andere persoon kan dat tellen.
Onder het oog van het hoofd van de Politie, de burgemeester, en z'n politieagenten kan een parlementslid ongestoord de eigendom van toeschouwers ontvreemden en het voor hun ogen en deze van de camera's verscheuren zonder dat iemand er op reageert. Het zou behoren tot de 'poppenkast' die opgevoerd wordt, zo melde Kommil Foo in de Zevende Dag, welwel, het beoordelingsvermogen gaat met rasse schreden achteruit, toch als het Antwerpen betreft.
 
Vooraf 3. De symboliek van de Venetiaanse leeuwtjes op de cravatte van Dewever, nu de hoofddoek nog.
Het optreden van De Wever bij het koninklijk bezoek betekent meteen een doorbraak in het hoofddoekendebat omdat het geldt als acceptatie van de kledingsymboliek in de publieke ruimte. Als onder de ogen van de koning zulk een farces mogen uitgehaald worden dan worden het hoofddoekenverbod of andere kledingcodes evenzeer een farce. In Antwerpen zal uiteindelijk alles om te lachen worden.
 
Vooraf 4. De Vlaamse leeuw en de Mechelse vlag en de plaspauze van koning Philip 1:
Bij de 25 jarige Mechelse Cavalcade en Ommegang was het voor alle bezoekers stuitend dat op de Sint-Romboutstoren geen Belgische vlag te zien was omwille van het nieuwe beleid onder dictaat van de NV-A waar de rest van het college voor plooit. Het is in feite even hilarisch als de objectie van eerste schepen Marc Hendrickx om te protesteren tegen de plaspauze die Koning-Philip gegund werd tussen de Cavalcade en de Ommegang en die voor 5 minuten stilstand van de stoet gezorgd heeft.
 
Vooraf 5. Is de nieuwe gemeenteraad in Turnhout de voorafspiegeling van de Vlaamse/Federale regeringsvorming? Het toch niet kunnen laten om de resultaten van de 'zwarte kantons' in de provincie Antwerpen eens terug op te halen, dwz de kantons waar N-VA, VB en LDD een absolute meerderheid in stemmen halen. In Turnhout zelf haalde de N-VA 25,60% en het VB 10,12%, maar op kantonniveau Turnhout voor de provincie was dat in 2012 38,14% voor de N-VA en 12,08% voor het VB, dus 50,22% in totaal, een zwart kanton, op de 4de plaats in deze rangschikking, na kanton Kapellen, Zandhoven en Kontich. Vergeleken met de uitslag van N-VA, VB en LDD in 2010 voor de Vlaamse verkiezingen is Turnhout daarenboven, samen met het kanton Antwerpen, het enige kanton waar de zwarte stemmen vooruitgang boekten en dit met 0,22%. Voor gans Vlaanderen was er hier een achteruitgang tav 2010 voor N-VA, VB en LDD samen, met 6,29%, in de provincie Antwerpen -2,39% en in het arrondissement Antwerpen -1,12%. Maar in het kanton Turnhout was er dus een vooruitgang met 0,22%.
 
De coalitiewissel in Turnhout zelf is dus meer dan symbolisch. Zoals Maddens niet nalaat onder de aandacht te brengen, is het enkel als N-VA, VB en LDD samen meer dan 50%¨halen in de mandaten, dat de N-VA kans maakt om haar wil op te leggen. Het lot van de N-VA is dan ook structureel verbonden aan dit van het Vlaams Belang en LDD. Bij elke kiesprognose is het best de stemmen van deze drieeenheid samen te tellen om te zien hoever ze (nog) afstaan van de 50% en met gemiddeld 45,5% in de kiesprognoses is dat nog 4,5%. Jean-Marie Dedecker kan zo op de wip komen te zitten en dan is het nog maar de vraag of hij een ministerspost in een 'grote coalitie van alle andere partijen' zou laten staan om de N-VA vrije speelruimte te geven. En als het van de mogelijke verkozene van de PVDA+ zou afhangen om deze grote coalitie met alle andere partijen te vormen, kunnen zij hun vel duur verkopen, om niet de geschiedenis in te gaan als de partij die uiteindelijk tot het uiteenvallen van het land geleid heeft, dat zou pas erg zijn voor de enige nationale partij die nog overblijft.
   

Verkiezingen N-VA,VB+LDD provincie 2012 en vergelijking Vlaams 2010
NIS-Code Gemeente, kanton, arrondiss., prov., gewest VB 2012 N-VA 2012 VB+NVA 2012 Ev. VB+N-VA 2010 Ev. VB+NVA +LDD 2010
02000   G VLAAMS GEWEST 8,95% 28,54% 37,48% -2,61% -6,29%
10000      P ANTWERPEN 10,86% 35,89% 46,75% -0,11% -2,39%
11000         A ANTWERPEN 11,36% 37,47% 48,82% 0,81% -1,12%
11002                K ANTWERPEN 11,61% 34,69% 46,31% 2,37% 0,66%
11005                K BOOM 13,91% 34,47% 48,38% 0,33% -2,07%
11009                K BRECHT 10,16% 36,26% 46,42% -3,68% -5,96%
11023                K KAPELLEN 12,35% 41,80% 54,15% -0,58% -2,49%
11024                K KONTICH 9,79% 41,57% 51,35% 1,41% -0,57%
11054                K ZANDHOVEN 10,65% 42,15% 52,80% -1,08% -3,31%
12000         A MECHELEN 10,48% 31,61% 42,09% -1,29% -3,86%
12009                K DUFFEL 9,56% 37,28% 46,84% -1,36% -3,90%
12014                K HEIST-O-D-BERG 10,71% 32,11% 42,82% 0,00% -3,14%
12021                K LIER 12,37% 34,08% 46,44% 1,02% -1,63%
12025                K MECHELEN 10,23% 29,36% 39,59% -1,93% -4,19%
12030                K PUURS 9,78% 26,87% 36,65% -4,26% -6,43%
13000         A TURNHOUT 10,13% 35,92% 46,05% -1,08% -3,90%
13001                K ARENDONK 9,46% 39,11% 48,57% -0,73% -3,26%
13011                K HERENTALS 10,02% 34,43% 44,45% -1,90% -5,09%
13014                K HOOGSTRATEN 8,86% 32,83% 41,69% -0,41% -2,96%
13025                K MOL 9,24% 36,18% 45,42% -2,50% -5,07%
13040                K TURNHOUT 12,08% 38,14% 50,22% 2,60% 0,22%
13049                K WESTERLO 10,51% 34,87% 45,39% -2,55% -6,02%
70000      P LIMBURG 9,07% 26,09% 35,15% -6,47% -9,36%
40000      P OOST-VLAANDEREN 9,29% 26,11% 35,41% -5,07% -8,26%
22999      P VLAAMS-BRABANT 6,71% 25,77% 32,48% -3,14% -5,77%
30000      P WEST-VLAANDEREN 7,71% 25,30% 33,01% -0,04% -7,71%

 
Voor wie nog of al geïnteresseerd is in de volledige uitslagen voor alle partijen in 2010 en 2012 (op kantonniveau) en hun evolutie zie BuG 172 {Rechts + Extreem Rechts} fors op de retour in Vlaanderen, en de tabel:Uitslagen alle partijen in aantal en in % 2010 en 2012. Voor de vergelijking op kantonniveau {Rechts+Extreem rechts} 2010-2012, zie tabel RER 2010 vergeleken met 2012.
 
Vooraf 6. David Van Reybrouck pikt zonder gène Jan Bucquoys' idee van de Lotocratien, dwz de idee om verkiezingen langs loting te beslechten.  Alsof hij het zelf bedacht heeft komt David Van Reybrouck met een nieuw boek en vooral het idee om langs loting de democratie in ere te herstellen. Het is Jan Bucquoy die als eerste de democratie door loting heeft bedacht en ervoor gemobiliseerd, hij noemde het de lotocratie In z'n boek "La vie est belge", 2007 en vooral ook z'n mobilisatie om op 21/05 het koninklijk paleis in te nemen, het open te stellen voor de woningnood en verkiezingen en ook de erfenissen langs loting te beslechten zijn artistieke situationele creaties die meer respect verdienen dan het platte en zonder referentie overnemen van een van de basisideeën van Jan Bucquoy door David Van Reybrouck. Voor verdere documentatie, zie artikel in het NRC-dagblad van 20-05-2005, Cataloog tentoonstelling 2009 Jan Bucquoy en Artikel in Libre Belgique 21/05/2007. En dat geen enkele journalist David Van Reybrouck hierop corrigeert of Jan Bucquoy z'n gedacht eens vraagt over deze gang van zaken, dat is eigenlijk nog straffer.
 
Vooraf 7. Geen werklozen in gemeenschapsdienst voor hun werkloosheidsvergoeding maar werkloosheidsvergoeding recycleren als deel van een vaste job, zoals de Sociale Maribel in de Non-Profitsectoren waar 98,5% van de middelen naar de tewerkstelling van de doelgroep gaat, in tegenstelling tot de 60% van het dienstenchequesbudget. Met het terugverdieneffect van de in vaste jobs omgezette werkloosheidsvergoeding komt men pas tot een echte win, win, win situatie voor de werkloze, de werkgever en de zorgbehoevenden. En zien of de Non-Profit sector nu wel een graantje gaat meepikken op de lastenverminderingsmarkt. De vorige keer hebben zij niets gekregen omdat de dienstencheques zoveel 'loonsubsidies' had opgeslorpt, maar niemand had dat in de gaten blijkbaar. Voor wie het expertenrapport loonkosten doorneemt komt daar alles over te weten, dus Mark en Jan Piet, zoals voor de Nobelprijswinnaar, studie loont!.
 
  
Zelfstandigen

 
1. Uitgangsvraag: we geven het toe, onze nieuwsgierigheid werd geprikkeld door de tegenspraak in de groei van zelfstandigen (ook de bestuurders en vennoten) en de faillissementen die al 6 jaar in stijgende lijn gaan en het krimpende aantal starters. Daar klopt iets niet, en het klaaglied is alsmaar hetzelfde, te veel belastingen, te groot verschil in loonkost met de omliggende landen. Niet dat er geen problemen zouden zijn om een zelfstandig beroep uit te oefenen, een onderneming op te zetten of aandeelhouder te zijn, laat staan CEO. Moeten dielaatsen bv ook aangesloten zijn bij de RSVZ, als zij al geen 'werknemer' zijn, zoals Jo Cornu en Co. En het was al langer onze bedoeling om het liggende materiaal over zelfstandigen eens staand te maken.
 
2. Definities van zelfstandige, helper en bijberoep:
 
Over wie gaat het bij de zelfstandigen.
 

- Zelfstandige: iedere natuurlijke persoon die, in België, een beroepsbezigheid uitoefent zonder hiervoor door een arbeidsovereenkomst of een statuut verbonden te zijn.
- Helper: ieder persoon die in België een zelfstandige in de uitoefening van zijn beroep bijstaat of vervangt, zonder tegenover hem door een arbeidsovereenkomst te zijn verbonden.
- Bijberoep: is de beroepsactiviteit die als zodanig gelijktijdig wordt uitgeoefend met een andere, gewoonlijke en hoofdzakelijke beroepsbezigheid onder gezag.

 
In de statistische overzichten wordt melding gemaakt van zelfstandigen, met onderscheid Hoofdbezigheid en Helper. Buiten deze twee is er sprake van Zelfstandigen als Bijkomende Bezigheid (in Bijberoep) en Zelfstandige na de pensioenleeftijd (dat kan dan zowel in Hoofdbezigheid als in Bijberoep zijn). Omdat in 1995 deze definities hervormd zijn kregen we volgend schema van de RSVZ om een en ander te verduidelijken.
 
Een zelfstandige wordt dus negatief gedefinieerd, elkeen die een beroepsbezigheid uitoefent en niet door een arbeidsovereenkomst gebonden is. Zo iemand is verplicht zich aan te sluiten bij de sociale zekerheidskas van zelfstandigen, dwz zowel de 'uitvoerende zelfstandige' als de 'bestuurder/vennoot' van een onderneming. Daarnaast dient ook elke onderneming zich aan te sluiten bij de RSVZ en hiervoor een vaste bijdrage te betalen. Het een is evenwel niet verwisselbaar met het andere, elke bestuurder/vennoot dient zich ook individueel bij de RSVZ aan te sluiten
 
3. De wonderbaarlijke vermenigvuldiging van zelfstandigen: op alle vlakken groeiend
 
3.1. De bestuurders en vennoten van de ondernemingen
 

Als er veel faillissementen zijn, zijn er ook veel ontslagen als bestuurder/vennoot zo dachten wij, en als er weinig starters zijn dan zijn er minder nieuwe die zich aansluiten bij de RSVZ, maar toch stijgt het totaal aantal bestuurders/vennoten, ook in de drie belangrijkste bedrijfssectoren: nijverheid, handel en vrije beroepen. Onderstaande tabel geeft open geplooid het detail voor alle tussenliggende jaren en voor mannen en vrouwen apart, hier brengen we enkel het vijfjaarlijks beeld en het totaal van mannen en vrouwen in beeld, voor een volledig overzicht zie
Zelfstandigen naar uitvoerend en bestuurder/vennoot, per sector (NACE-3digit) en geslacht 1994-2012
   

Zelfstandigen naar sector en bestuurder 1994-2012
Omschrijving 1995 2000 2005 2010 2011 2012
1. Aantal zelfstandigen 771.385 794.923 867.268 952.585 969.896 988.567
     1. Zelfstandigen (zonder bestuurders/vennoten) 641.442 620.760 641.994 678.730 682.767 690.907
     2. Bestuurders/Vennoten 129.943 174.163 225.274 273.182 286.166 296.340
          Landbouw 843 814 1.646 3.699 4.351 4.988
          Visserij 741 815 1.192 502 476 452
          Nijverheid 46.229 48.161 59.742 71.220 74.508 76.903
          Handel 79.162 118.228 143.593 151.853 152.582 153.134
          Vrije beroepen 1.056 2.638 12.162 31.902 37.232 42.103
          Diensten 1.451 2.408 5.064 9.804 11.177 12.471
          Diversen 461 1.099 1.875 4.202 5.840 6.289
2. % op totaal 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%
    1. Zelfstandigen (zonder bestuurders/vennoten) 83,2% 78,1% 74,0% 71,3% 70,4% 69,9%
    2. Bestuurders/Vennoten 16,8% 21,9% 26,0% 28,7% 29,5% 30,0%
3. % volgens geslacht 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%
4. % evolutie tav vorig jaar 2,1% 0,1% 0,9% 1,9% 1,8% 1,9%
    1. Zelfstandigen (zonder bestuurders/vennoten) -0,4% -1,3% -0,6% 0,3% 0,6% 1,2%
    2. Bestuurders/Vennoten 16,2% 5,6% 5,4% 6,0% 4,8% 3,6%
          Landbouw -36,3% 4,8% 20,1% 27,5% 17,6% 14,6%
          Visserij 8,7% 0,6% -12,2% -8,2% -5,2% -5,0%
          Nijverheid 7,0% 0,3% 6,8% 4,5% 4,6% 3,2%
          Handel 18,8% 7,0% 2,2% 1,7% 0,5% 0,4%
          Vrije beroepen   20,5% 37,3% 21,6% 16,7% 13,1%
          Diensten   14,3% 16,5% 20,4% 14,0% 11,6%
          Diversen   74,2% 30,2% 69,3% 39,0% 7,7%
5. % evolutie op 5 jaar   3,1% 9,1% 9,8% 10,1% 9,2%
    1. Zelfstandigen (zonder bestuurders/vennoten)   -3,2% 3,4% 5,7% 6,5% 6,2%
    2. Bestuurders/Vennoten   34,0% 29,3% 21,3% 19,6% 16,4%
          Landbouw   -3,4% 102,2% 124,7% 131,7% 128,8%
          Visserij   10,0% 46,3% -57,9% -55,7% -50,7%
          Nijverheid   4,2% 24,0% 19,2% 12,3% 7,6%
          Handel   49,3% 21,5% 5,8% 4,6% 1,9%
          Vrije beroepen   149,8% 361,0% 162,3% 131,7% 102,4%
          Diensten   66,0% 110,3% 93,6% 94,3% 90,8%
          Diversen   138,4% 70,6% 124,1% 154,7% 155,8%

 
De bestuurders/vennoten vormen dus 30,0% van alle zelfstandigen die aangesloten zijn bij het RSVZ. Dat aandeel is van1995 tot 2012 quasi verdubbeld, en in de laatste 2 jaar nog gestegen van 273.182 in 2010 naar 286.166 in 2011 tot 296.907 in 2012. Op 5 jaar gezien, dwz vanaf de situatie voor de bankencrisis, is er een stijging geweest van 254.682 in 2007 tot 296.340 in 2012, of een stijging met 16,4%. Deze stijging op 5 jaar was fiks in de Landbouw (+128,8%) en de Vrije Beroepen (+102,4%) en beperkt in de Nijverheid (+7,6%) en de Handel (+1,9%), maar vooruitgang is geen achteruitgang zoals men ons wil doen geloven.
 
3.2. Ook de 'uitvoerende zelfstandigen" in de lift
 
Niet alleen de bestuurders/vennoten zijn toegenomen ook de 'uitvoerende zelfstandigen' zijn de laatste 2 jaar gestegen van 678.730 in 2010 en 682.767 in 2011 tot 690.907 in 2012. Zelfs rekening houdend met een groeiend aantal 'schijnzelfstandigen' (Roemen en Bulgaren die zich als zelfstandigen inschrijven om de arbeidsbeperking die tot 01/01/2014 loopt te omzeilen, en waar veel te laat op is gereageerd) is er in de meeste deelsectoren een stijging vast te stellen. In de tabel
Zelfstandigen naar uitvoerend en bestuurder/vennoot, per sector (NACE-3digit) en geslacht 1994-2012 kan voor elke deelsector nagegaan worden welke specifieke sectoren allemaal onder specifieke hoofding werden samengenomen.  In de tabel kan verder geëxploreerd worden wat de evolutie%s zijn, en alle gegevens apart voor mannen en vrouwen. Daar gaan we hier niet verder op in.
 
3.2.1. Landbouw, visserij en diensten
 
Het aantal zelfstandige landbouwers vermindert, maar de tuinbouwers zijn licht stijgend.
  

Zelfstandigen landbouw, visserij, diensten 2004-2012
Omschrijving 1995 2000 2005 2010 2011 2012
1. Aantal zelfstandigen 771.385 794.923 867.268 952.585 969.896 988.567
     1. Zelfstandigen (zonder bestuurders/vennoten) 641.442 620.760 641.994 678.730 682.767 690.907
        Landbouw 88.626 81.577 85.591 76.203 75.052 73.742
          Groentekwekers 2.739 2.707 2.727 2.235 2.159 2.095
          Tuinbouwers 9.261 10.202 11.530 12.331 12.767 13.218
          Wijnbouwers 383 322 218 157 153 156
          Landbouwers 70.014 60.228 60.591 52.624 51.296 49.942
          Bosexploitatie 2.019 1.921 1.862 1.869 1.855 1.855
          Diverse landbouw annexe activiteiten 4.210 6.197 8.663 6.987 6.822 6.476
        Visserij 214 181 163 163 171 168
          Zeevisserij 124 91 76 88 94 91
          Zoetwatervisseri 90 90 87 75 77 77
        Nijverheid 122.284 112.923 114.065 132.908 134.845 138.185
        Handel 232.790 205.908 198.009 188.169 184.680 182.973
        Vrije Beroepen 130.923 152.004 172.260 209.293 214.232 221.646
        Diensten 61.719 66.665 70.684 67.589 67.024 66.647
          Schoonheidszorg 24.758 25.497 27.587 30.605 30.970 31.560
          Diverse beroepen van manuele aard 36.961 41.168 43.097 36.984 36.054 35.087
        Divers 4.886 1.502 1.222 4.405 6.763 7.546
     2. Bestuurders/Vennoten 129.943 174.163 225.274 273.182 286.166 296.340

 
3.2.2.Nijverheid
 
Ondanks alle onheilsberichten stijgt het aantal zelfstandigen in de nijverheid, evenals het aantal bestuurders/vennoten zoals we hierboven gezien hebben. Metaal, Hout- en Meubel, Kleding, Kunst en Vervoer zijn stijgend alsmede de Bouw waar een sterke stijging is vast te stellen van 58.136 in 2008 naar 65.697 in 2010 tot 69.389 in 2012. Dit cijfer is door een zekere laksheid t.a.v. schijnzelfstandigen opgeblazen maar de Bouw is maar goed voor 1/3 van de globale stijging van de 'uitvoerde zelfstandigen'. Voeding, Boekdruk en Binnenschippers zijn licht dalend.
 

Zelfstandigen Nijverheid 2004-2012
Omschrijving 1995 2000 2005 2010 2011 2012
1. Aantal zelfstandigen 771.385 794.923 867.268 952.585 969.896 988.567
     1. Zelfstandigen (zonder bestuurders/vennoten) 641.442 620.760 641.994 678.730 682.767 690.907
        Landbouw 88.626 81.577 85.591 76.203 75.052 73.742
        Visserij 214 181 163 163 171 168
        Nijverheid 122.284 112.923 114.065 132.908 134.845 138.185
           Mijnnijverheid 262 203 192 155 146 139
           Steengroefnijverheid 337 276 251 329 327 310
           Metaalnijverheid 9.423 8.332 8.072 9.633 9.812 10.071
           Keramieknijverheid 163 197 187 164 161 174
           Glasnijverheid 271 246 212 237 227 235
           Chemische nijverheid 635 535 501 413 378 361
           Voedingsnijverheid 19.999 15.544 15.473 14.325 13.892 13.446
           Textielnijverheid 2.326 1.965 1.605 1.462 1.440 1.416
           Kledingnijverheid  2.604 1.891 1.626 1.693 1.680 1.712
           Bouwnijverheid 48.007 48.070 50.773 65.697 66.994 69.389
           Hout- en meubelnijverheid 10.993 10.469 10.433 13.095 13.310 13.520
           Huid- en ledernijverheid 1.676 1.257 1.014 950 937 910
           Tabaksnijverheid 64 49 41 30 30 29
           Papiernijverheid 583 427 332 213 204 190
           Boekdruknijverheid 2.489 2.364 2.436 1.743 1.686 1.628
           Kunst- en precisienijverheid 10.953 9.973 9.567 10.962 11.662 12.587
           Vervoer 9.757 9.680 9.584 10.102 10.273 10.460
           Binnenschippers 1.650 1.373 1.704 1.638 1.620 1.539
           Sleepbootexploitanten 92 72 62 67 66 69
           Security en bewaking       45 50 67
        Handel 232.790 205.908 198.009 188.169 184.680 182.973
        Vrije Beroepen 130.923 152.004 172.260 209.293 214.232 221.646
        Diensten 61.719 66.665 70.684 67.589 67.024 66.647
        Divers 4.886 1.502 1.222 4.405 6.763 7.546
     2. Bestuurders/Vennoten 129.943 174.163 225.274 273.182 286.166 296.340

 
3.2.3. Zelfstandigen Handel
 
Handel is de grootste deelsector van de zelfstandige activiteit. Tav 1995 is er een structurele daling van 232.790 naar 182.973 in 2012. De laatste jaren een lichte daling van 188.169 in 2010 tot 182.973 in 2012. Dit is ook het geval voor de Kleinhandel, Banken, Tussenpersonen (handelsreizigers, makelaars...). Groothandel, de Horecasector, Vermakelijkheden daartegenover zijn licht stijgend, Marketing en verkoop sterk stijgend, de andere sectoren zoals Verzekeringen, Marktkramers en Leurders zijn stabiel.
  

Zelfstandigen Handel 2004-2012
Omschrijving 1995 2000 2005 2010 2011 2012
1. Aantal zelfstandigen 771.385 794.923 867.268 952.585 969.896 988.567
     1. Zelfstandigen (zonder bestuurders/vennoten) 641.442 620.760 641.994 678.730 682.767 690.907
        Landbouw 88.626 81.577 85.591 76.203 75.052 73.742
        Visserij 214 181 163 163 171 168
        Nijverheid 122.284 112.923 114.065 132.908 134.845 138.185
        Handel 232.790 205.908 198.009 188.169 184.680 182.973
          Groothandel 7.065 6.256 5.784 7.071 7.566 8.340
          Kleinhandel 105.394 89.105 82.524 67.191 64.403 62.011
          Groot- en kleinhandel 3.370 4.058 4.462 3.345 3.580 3.760
          Banken 3.266 2.830 2.223 1.807 1.713 1.632
          Verzekeringen 21.232 15.954 12.136 10.602 10.303 10.104
          Tussenpersonen 40.023 36.974 38.102 43.268 42.204 41.352
          Horeca-sector 35.445 33.878 35.757 39.301 39.486 40.258
          Vermakelijkheden 8.779 8.586 8.862 6.901 6.860 6.926
          Foorkramers 1.211 1.192 1.451 1.340 1.311 1.301
          Marktkramers, leurders 7.005 7.075 6.708 7.343 7.254 7.289
          Marketing en verkoop       551 798 1.127
          Security en bewaking       77 115 126
        Vrije Beroepen 130.923 152.004 172.260 209.293 214.232 221.646
        Diensten 61.719 66.665 70.684 67.589 67.024 66.647
        Divers 4.886 1.502 1.222 4.405 6.763 7.546
     2. Bestuurders/Vennoten 129.943 174.163 225.274 273.182 286.166 296.340

 
3.2.4. Zelfstandigen Vrije Beroepen
 
Dé deelsector in expansie bij de zelfstandigen zijn de Vrije Beroepen (hier zonder de bestuurders en de vennoten mee te rekenen, die ook sterk stijgend zijn), van 130.923 in 1995 tot 221.646 in 2012. Ook de laatste twee jaar is er een stijging van 209.293 in 2010 tot 221.646 in 2012. Behoudens de stijging bij Para-medici blijven de gezondheidsberoepen stabiel. Privaat onderricht boomt,  Letteren (auteurs, journalisten, tolken, ...  ), Advocaten, Architecten zijn stijgend, Notarissen, Kunst, Landmeters/Ingenieurs zijn stabiel.
   

Zelfstandigen Vrije Beroepen 2004-2012
Omschrijving 1995 2000 2005 2010 2011 2012
1. Aantal zelfstandigen 771.385 794.923 867.268 952.585 969.896 988.567
     1. Zelfstandigen (zonder bestuurders/vennoten) 641.442 620.760 641.994 678.730 682.767 690.907
        Landbouw 88.626 81.577 85.591 76.203 75.052 73.742
        Visserij 214 181 163 163 171 168
        Nijverheid 122.284 112.923 114.065 132.908 134.845 138.185
        Handel 232.790 205.908 198.009 188.169 184.680 182.973
        Vrije Beroepen 130.923 152.004 172.260 209.293 214.232 221.646
          Artsen, chirurgen 24.761 26.392 28.544 27.416 27.233 27.334
          Tandartsen 6.661 6.990 7.278 7.096 7.067 7.086
          Apothekers 4.753 4.574 4.336 3.854 3.739 3.645
          Dierenartsen 2.947 3.266 4.039 4.269 4.313 4.350
          Para-medici 24.494 31.180 35.367 44.294 46.372 49.062
          Privéonderricht 3.961 6.352 8.761 13.238 13.604 14.393
          Wetenschap 916 1.179 1.400 1.386 1.360 1.350
          Letteren 4.719 5.562 5.765 8.247 8.719 9.240
          Kunst (voor 1/7/2003) 6.979 7.782 8.142 5.725 5.402 5.131
          Kunst (vanaf 1/7/2003) - - 1.058 6.540 7.502 8.646
          Advocaten 11.630 12.800 14.955 16.551 16.862 17.220
          Notarissen 1.661 1.529 1.640 1.472 1.460 1.436
          Gerechtsdeurwaarders 656 717 792 799 811 826
          Landmeters, ingenieurs… 10.146 10.768 10.574 10.551 10.439 10.380
          Architecten 9.812 12.163 14.056 15.656 15.940 16.214
          Diverse intellectuele beroepen 16.827 20.750 25.553 42.199 43.409 45.333
        Diensten 61.719 66.665 70.684 67.589 67.024 66.647
        Divers 4.886 1.502 1.222 4.405 6.763 7.546
     2. Bestuurders/Vennoten 129.943 174.163 225.274 273.182 286.166 296.340

 

Besluit: Ondanks de faillissementen en de vermindering van starters is er dus een groeiend aantal mensen beroepsactief als zelfstandige, zowel als bestuurder/vennoot als bij de zelfstandige beroepen zelf.
 
4. Zelfstandigen per gemeente: in Hoofdbezigheid, Bijkomende bezigheid, Na pensioen en per bedrijfstak in 2011 en 2012
 
In een zeer uitgebreid bestand kan per gemeente een uitzonderlijk aantal gegevens nagegaan worden over de zelfstandigen:
Zelfstandigen per gemeente in 2011 en 2012. Langs de kolom gewest kan per gewest geselecteerd worden, of langs gemeente een gemeente selecteren en langs de kolompijltjes de gemeenten ordenen in opgaande of aflopende zin. De gemeenten worden in 2 kolommen benoemd: een kolom met de Nederlandstalige naam, ook voor de Waalse en Brusselse gemeenten, met tussen haakjes de Franstalige naam als dit voorkomt, en in een 2de kolom het omgekeerde, eerst de Franstalige naam en dan tussen haakjes de Nederlandstalige naam).
 
4.1. Gemeenten in volgorde van absoluut aantal zelfstandigen, van hoog tot laag.

De gemeenten zijn gesorteerd naar aflopend totaal aantal zelfstandigen, het geeft de gemeenten weer met meer dan 3.000 zelfstandigen, onderscheiden naar Hoofdbezigheid, Bijkomende bezigheid en Na pensioen. Antwerpen, Gent, Brugge springen er bovenuit met meer dan 10.000 zelfstandigen, Kortrijk, Hasselt, Leuven en verrassend misschien Aalst, Roeselaere en dan pas Mechelen en ook nog Sint-Niklaas, Knokke-Heist en Oostende met tussen de 5.000 en 8.000 zelfstandigen.
 

Zelfstandigen, Hoofdbezigheid (naar geslacht), Bijkomende bezigheid, Na pensioen31/12/2012,
per gemeente, Vlaams gewest
    Bevolking Hoofdbezigheid Bijkomende Na pen- Totaal
Code Gemeente (Ned-Fr) 31/12/2012 Man Vrouw Totaal bezigheid sioen Totaal
11002 Antwerpen (Anvers) 511.691 18.081 8.078 26.159 7.499 2.620 36.278
44021 Gent (Gand) 248.998 10.034 5.228 15.262 5.460 1.347 22.069
31005 Brugge (Bruges) 117.455 4.612 3.053 7.665 2.727 1.027 11.419
34022 Kortrijk (Courtrai) 75.570 3.545 2.092 5.637 1.644 745 8.026
71022 Hasselt 75.369 3.251 1.860 5.111 2.110 641 7.862
24062 Leuven (Louvain) 98.370 3.199 1.728 4.927 2.352 522 7.801
41002 Aalst 82.644 3.000 1.550 4.550 1.586 521 6.657
36015 Roeselare (Roulers) 59.509 2.607 1.543 4.150 1.518 460 6.128
12025 Mechelen (Malines) 82.723 2.493 1.355 3.848 1.714 447 6.009
46021 Sint-Niklaas (Saint-Nic.) 73.400 2.584 1.512 4.096 1.306 484 5.886
31043 Knokke-Heist 34.021 2.482 1.532 4.014 625 668 5.307
35013 Oostende (Ostende) 70.836 2.164 1.357 3.521 1.159 542 5.222
71016 Genk 65.541 1.878 998 2.876 1.064 368 4.308
46003 Beveren 46.986 1.788 1.142 2.930 891 399 4.220
23016 Dilbeek 40.575 1.921 932 2.853 913 369 4.135
11008 Brasschaat 37.413 1.900 1.069 2.969 812 350 4.131
71053 Sint-Truiden (Saint-Tr.) 39.915 1.643 1.017 2.660 980 347 3.987
34040 Waregem 36.909 1.783 971 2.754 870 347 3.971
12014 Heist-op-den-Berg 40.788 1.699 936 2.635 982 248 3.865
42006 Dendermonde (Term.) 44.711 1.642 895 2.537 944 283 3.764
33011 Ieper (Ypres) 35.072 1.653 1.065 2.718 744 288 3.750
71004 Beringen 44.119 1.490 826 2.316 1.106 291 3.713
13008 Geel 38.213 1.438 894 2.332 938 238 3.508
46014 Lokeren 40.218 1.580 849 2.429 769 276 3.474
23025 Grimbergen 36.177 1.618 753 2.371 802 253 3.426
41048 Ninove 37.489 1.590 805 2.395 712 256 3.363
44011 Deinze 29.977 1.468 835 2.303 728 275 3.306
11040 Schoten 33.932 1.545 870 2.415 648 241 3.304
11009 Brecht 28.011 1.432 800 2.232 730 219 3.181
11039 Schilde 19.515 1.543 857 2.400 460 312 3.172
12021 Lier (Lier) 34.429 1.361 836 2.197 742 229 3.168
44019 Evergem 34.144 1.269 749 2.018 895 220 3.133
23002 Asse 31.193 1.503 672 2.175 675 249 3.099

   
4.2. Gemeenten in oplopende volgorde van % zelfstandigen

Maar op zich zegt een absoluut aantal niet veel, de verhouding tot de bevolking is van groter belang. Als een rangorde gemaakt wordt in oplopende zin van gemeenten volgens % zelfstandigen in de bevolking komt in feite een verrassend beeld tot stand voor het Vlaams gewest.
  

Zelfstandigen: % op bevolking Hoofdbezigheid, Bijk. Bezigh., Na Pensioen 2012
    Hoofdbez. Bijk. Bez. Na pens. Algemeen
Code Gemeente (Ned-Fr) % bev. % bev. % bev. % bev.
11030 Niel 3,6% 1,6% 0,2% 5,5%
43018 Zelzate 3,6% 1,6% 0,4% 5,6%
11005 Boom 3,7% 1,7% 0,4% 5,9%
41011 Denderleeuw 4,1% 1,8% 0,4% 6,3%
23088 Vilvoorde (Vilvorde) 4,3% 1,7% 0,3% 6,3%
11018 Hemiksem 4,3% 1,8% 0,3% 6,4%
23047 Machelen 4,5% 1,6% 0,4% 6,4%
71016 Genk 4,4% 1,6% 0,6% 6,6%
13040 Turnhout 4,5% 1,7% 0,6% 6,8%
73107 Maasmechelen 4,6% 1,7% 0,5% 6,8%
45041 Ronse (Renaix) 4,9% 1,6% 0,5% 7,0%
11056 Zwijndrecht 4,6% 1,9% 0,5% 7,0%
12040 Willebroek 4,6% 2,1% 0,4% 7,1%
11002 Antwerpen (Anvers) 5,1% 1,5% 0,5% 7,1%
11044 Stabroek 4,5% 2,2% 0,4% 7,2%
23027 Halle (Hal) 4,8% 1,8% 0,6% 7,2%
12025 Mechelen (Malines) 4,7% 2,1% 0,5% 7,3%
11038 Schelle 4,6% 2,3% 0,4% 7,3%
24059 Landen 4,6% 2,1% 0,6% 7,3%
35013 Oostende (Ostende) 5,0% 1,6% 0,8% 7,4%
35002 Bredene 5,1% 1,9% 0,4% 7,4%
72039 Houthalen-Helchteren 4,7% 2,2% 0,6% 7,5%
33016 Mesen (Messines) 5,3% 1,6% 0,6% 7,5%
73042 Lanaken 5,0% 1,8% 0,7% 7,5%
11007 Borsbeek 5,1% 2,0% 0,4% 7,6%
23044 Liedekerke 5,1% 2,0% 0,5% 7,6%
13029 Olen 5,1% 1,9% 0,5% 7,6%
71034 Leopoldsburg (Bourg-Léop. 4,6% 2,3% 0,7% 7,7%
24062 Leuven (Louvain) 5,0% 2,4% 0,5% 7,9%
13053 Laakdal 5,1% 2,3% 0,6% 7,9%
23098 Drogenbos 6,0% 1,5% 0,5% 8,0%
72029 Overpelt 5,2% 2,3% 0,5% 8,0%
46021 Sint-Niklaas (Saint-Nicolas) 5,6% 1,8% 0,7% 8,0%
71002 As 5,2% 2,2% 0,6% 8,0%
         
Totaal België 6,1% 2,0% 0,7% 8,8%

 
Mechelen komt met 7,3% zelfstandigen in haar bevolking op de 291ste, of 17de laatste plaats van de 308 gemeenten in het Vlaamse gewest wat % zelfstandigen betreft. Als enkel zou gekeken worden naar de zelfstandigheden in hoofdbezigheid komen zij eveneens op de 291ste of 17de laatste plaats. Zelzate staat op de voorlaatste plaats, Vilvoorde op de 5de laatste plaats. Ook Antwerpen staat met 7,1% op de 14de laatste plaats. Het gemiddeld % zelfstandigheden in België is 8,8%.
 
4.3. % handelaars in oplopende zin in de Vlaamse gemeenten

In bovenstaande tabel gaat het om alle Zelfstandigen, Vrije Beroepen, Nijverheid enz inbegrepen. Vandaar een overzicht met enkel het % handelaars tav de gemeentelijke bevolking.
 
Het gemiddeld % Handelaars per gemeente in België is 3,0%, in Mechelen is dat 2,5% en zij komen daarmee op de 295ste of 13de laatste plaats op 308 Vlaamse gemeenten. En in vergelijking met 2011 is het % in Mechelen nog gedaald van 2,6% naar 2,5%.  Ook Leuven en Vilvoorde, als centrumsteden scoren erg laag voor wat het aantal handelszaken betreft. De indruk van handelstad en handelsfunctie in deze steden beperkt zich blijkbaar tot een concentratie van handelszaken in het centrum maar een ondermaatse uitbouw van handelszaken in de periferie. Misschien toch iets om over na te denken.
   

Zelfstandigen naar Bedrijfstak 2012
Gemeente (Ned-Fr) Landb. Visserij Nijverh. Handel Vr. Ber. Dienst Divers % bev.
Mesen (Messines) 1,3% 0,00% 2,2% 2,1% 1,3% 0,7% 0,0% 7,5%
Zelzate 0,3% 0,01% 1,3% 2,1% 1,0% 0,7% 0,1% 5,6%
Landen 0,9% 0,01% 1,5% 2,2% 1,8% 0,7% 0,1% 7,3%
Denderleeuw 0,2% 0,00% 1,6% 2,3% 1,5% 0,7% 0,1% 6,3%
Niel 0,1% 0,00% 1,2% 2,3% 1,3% 0,5% 0,1% 5,5%
Boom 0,1% 0,00% 1,3% 2,3% 1,5% 0,5% 0,1% 5,9%
Eeklo 1,0% 0,00% 2,1% 2,4% 1,6% 0,8% 0,2% 8,1%
Hemiksem 0,1% 0,01% 1,5% 2,4% 1,7% 0,6% 0,1% 6,4%
Wachtebeke 1,5% 0,00% 1,9% 2,4% 1,8% 0,8% 0,2% 8,6%
Leuven (Louvain) 0,2% 0,00% 1,0% 2,5% 3,6% 0,5% 0,2% 7,9%
Vilvoorde (Vilvorde) 0,1% 0,01% 1,4% 2,5% 1,7% 0,6% 0,1% 6,3%
Genk 0,1% 0,00% 1,4% 2,5% 1,8% 0,6% 0,2% 6,6%
Mechelen (Malines) 0,3% 0,00% 1,1% 2,5% 2,4% 0,7% 0,1% 7,3%
Stabroek 0,4% 0,00% 1,7% 2,5% 1,6% 0,7% 0,2% 7,2%
Halle (Hal) 0,4% 0,03% 1,6% 2,6% 1,9% 0,7% 0,1% 7,2%
Assenede 2,8% 0,03% 2,8% 2,6% 1,6% 1,0% 0,2% 10,9%
Dilsen 0,6% 0,01% 2,2% 2,6% 1,6% 0,8% 0,2% 8,1%
Schelle 0,3% 0,00% 1,4% 2,6% 1,9% 0,9% 0,1% 7,3%
Drogenbos 0,1% 0,00% 2,4% 2,6% 2,2% 0,6% 0,0% 8,0%
Evergem 1,2% 0,00% 2,4% 2,6% 1,7% 0,9% 0,2% 9,2%
Overpelt 0,4% 0,00% 2,2% 2,6% 1,7% 0,8% 0,3% 8,0%
Waarschoot 1,6% 0,02% 2,2% 2,7% 1,8% 0,9% 0,2% 9,4%
Houthalen-Helchteren 0,2% 0,00% 1,8% 2,7% 1,6% 0,9% 0,2% 7,5%
Wervik 1,4% 0,00% 2,3% 2,7% 1,6% 0,8% 0,1% 8,8%
Ronse (Renaix) 0,3% 0,00% 1,5% 2,7% 1,7% 0,6% 0,2% 7,0%
Machelen 0,2% 0,01% 1,4% 2,7% 1,4% 0,6% 0,1% 6,4%
As 0,3% 0,00% 2,1% 2,7% 2,0% 0,7% 0,2% 8,0%
Tienen (Tirlemont) 0,7% 0,00% 1,4% 2,7% 2,3% 0,8% 0,1% 8,1%
                 
België 0,7% 0,0% 1,9% 3,0% 2,4% 0,7% 0,1% 8,8%

 
Een verdere exploratie van de basistabel,
Zelfstandigen per gemeente in 2011 en 2012 met sortering naar bedrijfstak laat bv nog zien dat voor Nijverheid de West-Vlaamse gemeenten aan de top staan. Maar dat kan elkeen verder onderzoeken langs de pijltjes in de kolomtitel, en de selectie van het gewest (2de kolom links).

Een overzicht naar taalgebied kan verder geëxploreerd worden langs Zelfstandigen naar taalgebied in 2012.
 
5. De zelfstandigen in hoofdbezigheid volgens NACE-code en gewest
 
Zoals voor de loontrekkende werknemers kan op basis van de RSVZ-gegevens een verdeling opgemaakt worden van alle zelfstandigen in hoofdbezigheid (met inbegrip van de helpers) volgens alle Nacecodes, dwz voor de 916 deelsectoren en dit voor de 15-64 jarigen en per leeftijdsjaar. Op deze basis kan ook het % 45+, 50+, 55+ en 60+ berekend worden. Hier een tabel met enkele rubrieken open.
    

Aantal Zelfstandigen in Hoofdbezigheid 15-64 jaar per NACE-code op 31/12/2012 - Bron: RSVZ
    NACE Omschrijving 2012 % 45+ % 50+ % 55+ % 60+
België - Zelfstandigen in Hoofdbezigheid 662.991 51,8% 35,4% 20,4% 8,2%
      1. Primaire sector 51.415 63,2% 45,2% 26,7% 11,8%
      2. Secundaire sector 107.113 47,6% 32,0% 18,1% 6,8%
          C - Industrie 24.760 60,4% 42,3% 25,1% 10,0%
         D - Productie en distr.van elektriciteit, gas, stoom 17 94,1% 82,4% 47,1% 11,8%
   E - Distributie van water; afval- en afvalwaterbeheer 1.624 58,8% 38,2% 21,1% 7,4%
    F - Bouwnijverheid 80.712 43,5% 28,6% 15,8% 5,8%
      3. Tertiaire sector 393.674 51,5% 34,5% 19,7% 7,8%
  G - Groot- en detailhandel 166.633 56,1% 37,9% 21,7% 8,7%
  H - Vervoer, opslag, post 17.338 52,6% 35,4% 20,3% 7,9%
  I - Verschaffen van accommodatie en maaltijden 65.867 47,4% 30,9% 17,2% 6,4%
  J - Informatie et communicatie 3.809 55,2% 39,1% 21,9% 8,7%
  K - Financiële activiteiten en verzekeringen 8.615 68,7% 52,4% 32,3% 12,2%
  L - Exploitatie van en handel in onroerend goed 12.548 54,4% 36,1% 20,8% 8,2%
  M - Vrije beroepen en wetensc. en technische act. 106.528 44,3% 29,3% 16,6% 6,8%
  N - Administratieve en ondersteunende diensten 12.336 55,4% 37,4% 21,0% 8,5%
      4. Quartaire sector 110.789 51,7% 37,1% 22,2% 9,1%
  O - Openbaar bestuur en defensie; verpl. Soc. Verzek. 185 98,4% 82,2% 51,9% 25,9%
  P - Onderwijs 6.334 35,5% 23,4% 12,4% 5,2%
  Q - Gezondheidszorg en Maatschappelijke dienst 42.504 65,7% 51,8% 32,8% 13,9%
       1. Gezondheidszorg 42.097 65,4% 51,5% 32,7% 13,9%
       2. Maatschappelijke dienstverlening 407 96,6% 77,9% 48,4% 19,4%
  R - Kunst, amusement en recreatie 13.193 47,4% 31,4% 17,7% 6,8%
  S - Overige diensten 48.478 42,4% 27,4% 15,2% 6,0%
      1. Verenigingen 171 100,0% 80,7% 46,2% 18,1%
      2. Reparaties gebruiksvoorwerpen 4.056 52,3% 34,6% 18,4%