|
BuG 190 – Bericht uit het Gewisse – 26 juni 2013
BuG 190 on-line
Printversie (6p)
Bevolkingsevolutie 1831-2012 in gemeenten, arr., prov. en
gewesten
Om in de vakantie eens te exploreren:
Bevolkingsevolutie gemeenten 1831-2012
Heb ik het nu al gepubliceerd of niet, en het
niet meer zeker weten. In BuG 184 het even aangeraakt maar niet volledig
ontwikkeld. Tijd dus om er even op terug te komen. Zeker omdat het uniek
materiaal is dat nog nooit eerder gepubliceerd is, nl de
bevolkingsevolutie in elke gemeente van België vanaf het ontstaan van
België tot 2012. De basisbestanden van dit materiaal werden opgemaakt door de UCL, waarbij de
na-fusiesituatie als uitgangspunt werd genomen en vanaf 1831
gereconstrueerd zodat de gehele evolutie vergelijkbaar is met de huidige
samenstelling van gemeenten.
Bevolkingsevolutie gemeenten 1831-2012 -
Het bestand is een open plooibaar bestand vertrekkend van het Rijk, de
gewesten, de provincies, de arrondissementen en de gemeenten zodat het
opzoeken een fluitje van een cent wordt door de +jes aan de linkerkant
van de tabel aan te klikken. De jaren worden gegroepeerd per 5 jaar en
langs het +je bovenaan komt elk van deze 5 jaar in beeld. Ook worden
kort in %ges de evoluties berekend per lokaliteit voor de laatste 20
jaar.
Het grafische beeld van de evolutie op een wip
Het meest interessante aan de tabel is het grafische beeld dat men
op enkele seconden kan samenstellen van elke gemeente, provincie,
arrondissement, gewest en het rijk. Door de lijn te copieren in de
gegevenstabel en te plakken op regel 30 van het grafiekblad verschijnt
onmiddellijk de grafiek met de bevolkingsevolutie, titel van de keuze in
de grafiek en dit in
een printbare vorm.
Bevolkingsevolutie weerspiegelt de geschiedenis van de gemeente
De bevolkingsevolutie laat toe de historische evolutie van een gemeente
of de reactie van de gemeenten op externe factoren zoals economie, oorlog,
emigratie naar andere gemeenten of het buitenland, immigratie vanuit
binnen- of buitenland, beter te zien en te
begrijpen. Het is een onmisbare tool voor elkeen die de huidige
situatie en evolutie in een gemeente wil zien en begrijpen.
Iedereen kan er onmiddellijk mee aan de
slag:
Bevolkingsevolutie gemeenten 1831-2012
1. Het voorproefje Antwerpen-district en Antwerpen-stad
In
BuG 169 werd de
halvering van de bevolking in het district Antwerpen tussen 1920 en 2000
in beeld gebracht in een evolutie 1831-2012, samen met de andere
Antwerpse districten. Zoals duidelijk is heeft de migratie niet de
Antwerpenaars uit de stad gejaagd maar hebben de migranten vanaf 2000 het 'afsterven'
van Antwerpen ten goede gekeerd.
In het algemene overzicht van de bevolkingsevoluties is enkel de nieuwe
eenheid Antwerpen aanwezig. Hierbij het grafisch beeld van Antwerpen op
basis van de bevolkingstabel.
In tegenstelling met het district Antwerpen heeft de
bevolkingsuitstroom van Antwerpen zich pas vanaf 1970 doorgezet tot 2000 en
is dan pas ingehaald door de migratie die nog maar halfweg is in de
opbouw van het bevolkingsaantal van 1970.
2. De bevolkingsevolutie in 10 Brusselse
gemeenten
In onderstaande grafiek hebben we zelf de bevolkingsevolutie van 10 gemeenten naast elkaar gezet. Het geeft meteen een inzicht van de decenia lange ontvolking van Brussel-stad, eerst ten voordele van de
andere gemeenten, vanaf 1970 als een algemene trend in alle gemeenten.
Het is pas in 1992 dat de bevolkingsevolutie keert doordat de migranten
de vrijgekomen huizen in Brussel herbevolken en behoudens Brussel-Stad,
Sint Joost, Elsene de bevolking weer doen
pieken.
Naast Brussel stad ligt ook Sint-Joost-ten-Node
nog ver onder haar historisch maximum.
En Sint-Jans-Molenbeek ligt ver boven haar historisch maximum, na jarenlange
stabilisatie tussen 1930 en 2000. Vanaf 2001 begint Molenbeek langs migratie aan een niet te stoppen piek. Waar is
de limiet?
1970 is voor alle Brusselse gemeenten de
start van een dramatische bevolkingsafname, leegstand en verkrotting
geweest. Het signaal aan de internationale migratiegemeenschap dat Brussel
the
place to be was zodat op amper een halve eeuw tijd de bevolkingssamenstelling voor 60% van "autochtoon'
naar 'allochtoon evolueerde, zodat nu 3/4 van Brussel een
migratieachtergrond heeft. Zoals vroeger reeds gezegd, een wereldrecord, zeker
omdat het zo vreedzaam is gebeurd, op z'n Brussels als het ware.
3. Enkele opvallende evoluties
Het is niet de bedoeling een exhaustief overzicht te brengen van alle
gemeenten, daarvoor moet men zelf de tabel exploreren. Exemplarisch worden enkele gemeenten onder de aandacht
gebracht. Globaal kan gesteld dat de Vlaamse centrumsteden in het
spoor van Brussel getreden zijn en dat de grote Waalse steden een achterstand in bevolkingsevolutie in te halen hebben. Ook hier zal
migratie, zoals in Brussel en Vlaanderen haar werk (nog) moeten (en
kunnen) doen, er is nog stedelijke ruimte zat.
Genk: de ontdekking van de steenkool heeft geleid tot de tot
stand koming van een nieuwe gemeente met na 1975 een afgezwakte groei met
de volledige sluitingen van het mijnbekken in zicht, die niet zoals in
Wallonië tot een ontvolking hebben geleid.
Gent: ook Gent zakt na 1966 in een zwart gat waar het door de
migratie (nog niet volledig) uitgetrokken wordt.
Aalst: hetzelfde voor
Aalst die eerder dan rechtstreekse migratie nu dank zij de instroom
ondermeer van zwarte medeburgers uit Brussel een vitale impuls krijgen,
ook al vindt de fotograaf Filip Claus daar op het eerste zicht (nog)
geen sporen van terug in z' recente tentoonstelling. Het oude Aalst
wordt geëvoceerd en (nog) niet het Aalst van de toekomst.
Charleroi: een ineengestorte industriële stad die nog niet z'n
tweede adem gevonden heeft, dat heeft ze nog tegoed en de migratie zal
ook hier z'n werk doen.
Luik: Cité Ardente op een laag pitje ook al heeft de migratie de
helft van de Luikse bevolking al omgevormd, het is een proces dat Luik,
zoals Brussel, verder zal determineren, zeker omdat Luik in feite een
vierlandenpunt is tussen Nederland, Duitsland en Frankrijk. Wie daar
politiek meer dan nu op inspeelt zal er garen van spinnen. Hetzelfde kan
trouwens gezegd van Herstal en Seraing.
Verviers: tot slot
nog Verviers dat zich in zelfbeklag wentelt om zoveel industriële
armoede en onverwerkte migratie, alhoewel ze deze aan haar hart zou
moeten drukken.
We zouden verder kunnen gaan met het constante crescendo van Leuven en
Hasselt, de langzame ommekeer van Tienen en de voortschrijdende
ontvolking van Oostende die nog geen herneming gevonden heeft.
Al deze gegevens komen uiteraard nog meer tot hun recht In combinatie
met de bevolkingsfiche migratieachtergrond van alle gemeenten in
BuG 182
BuG 190 on-line
Printversie (6p)
Bevolkingsevolutie gemeenten 1831-2012
Jan Hertogen
www.npdata.be
0487 335 552
|