BuG 169 - Bericht uit het Gewisse - 20/09/2012 - Printversie (8p)

Halvering bevolking Antwerpen-district 1920-2000
Dankzij migratie vanaf 2001 opnieuw bevolkingsaangroei,
met nog ruimte voor 135.000 nieuwe inwoners na 2012.

In Deurne, Berchem en Wilrijk na 1970 dalende trend,
die in 2000 gekeerd wordt. In Hoboken en Merksem
blijft de bevolking stabiel na 1970 en stijgend na 2001.

Onvermogen van politiek Antwerpen de transformatie
van de samenleving van autochtoon naar allochtoon
 te onderkennen, te valoriseren en aan te wenden,
blijft zwart perspectief leggen op Antwerpen stad.

BuG 169 on-line                                 Printversie (8p)
    

Het stof van Borgerhout
 
Nu Sarah Smeyers, Theo Francken en Filip De Winter niet ver meer afstaan van hun doctoraat migratie kunnen zij een steuntje wel gebruiken. En ook Bob Pleysier kan er ook een stuk mee verder als hij plannen heeft in die richting. Op het einde van deze Bug geven we trouwens enkele uitsmijters over het stof van Borgerhout, en de allochtonen die het weer verkorven hebben, nu ook als 'begrip' voor de redactie van DM toch.
 
Bevolkingsevolutie Antwerpen, ruimte voor 135.000 nieuwe inwoners
  
Antwerpen, de gemeente dus die later bij de fusie in 1983, het district Antwerpen zou worden, was tussen 2019 en 2001 een langzaam  uitstervende stad die voortdurend inwoners verloor, eerst door verhuis, daarna ook door een grotere sterfte dan geboorte. Men zou denken dat deze neergang van Antwerpen opgevangen werd door een grotere bevolkingsstijging in de andere districten, maar dat is niet zo. Ook de nieuwe fusiegemeente Antwerpen zal in een negatieve demografische ontwikkelingen terechtkomen die zich tussen 1983 en 200, ondanks een zich doorzettende migratie, nog versterkte.
 
Zeggen dat het de 'migranten' waren die voor een stadsvlucht zorgden is de waarheid geweld aandoen. De bevolkingsafname en de overeenkomstige leegstand hebben daarentegen de migratie mogelijk gemaakt. De wet op de communicerende vaten is ook van toepassing op migratie. En maar goed ook want daardoor heeft Antwerpen na decennia neergang, kunnen aanpikken met een positieve bevolkingsdynamiek en haar perspectieven voor de toekomst kunnen beveiligen, ook al staat Antwerpen gemeente/district nog ver van de 'gouden tijden' met meer dan 300.000 inwoners. Vergeleken met het hoogste bevolkingsaantal in Antwerpen gemeen te/distrcit van 322.000 in 1919 is er nog minstens ruimte voor een bevolkingsgroei van 135.000 voortgaande op haar huidige bevolkingsaantal van 187.000.
 
De migranten van de laatste decennia en hun nakomelingen  mogen zich echt wel de 'Redders van Antwerpen' voelen, de steunpilaar waarmee Antwerpen met opnieuw gouden tijden tegemoet gaat.
 
Te gek voor woorden
 
Zeggen dat migratie tot nu toe een negatief verhaal is en dat men van migratie terug een positief verhaal moet maken is te gek voor woorden. Het is een depressieve vertaling van het onvermogen de eigen stadsgeschiedenis in de geesten toe te laten. Het laat ook een grondige onkunde zien om de (historische) werkelijkheden en ontwikkelingen op te sporen en om te zetten in beleidsvisie en aanvaarding van de werkelijkheid. Het is nochtans eenvoudig, de eigen staddiensten en het in Antwerpen gevestigde Statistische federale bureau van de AD SEI kunnen op een eenvoudige vraag al het hieronder verwerkte materiaal toeleveren.
 
De N-VA migratiebarometer van Antwerpen heeft dus hoge nood aan enige historische situering van de bevolkingsevolutie, en we bieden hen dit aan, eerst van 1831 tot 2012, daarna toegespitst op de periode 1907-2012. Het onderdeel dat het meest leerrijk is, nl de loop van de bevolking onderscheiden voor vreemdelingen en Belgen tussen 1989 en 2010 (het laatst gekende jaar) houden we vor een volgende BuG gezien deze nu al de spuigaten uitloopt.
 
De grafische voorstelling gebeurt onder 3 vormen:
 
1. Alle Antwerpse gemeenten/districten als een aparte lijn, zodat de verhouding en evolutie van van Antwerpen gemeente/districht tav de andere gemeenten duidelijk blijkt
2. De gemeenten/districten zonder district Antwerpen zodat een groter detail zichtbaar wordt
3. De bevolking van de gemeenten/districten in elk van de onderzochte jaren op elkaar gelegd zodat de bovenste lijn het totaalbeeld geeft van Antwerpen stad.
 
Voor sommige (oorlogs)jaren waren de gegevens niet altijd beschikbaar, hetgeen door extrapolatie is opgevangen. Tevens werd voor 1941 tot 1944 de stadvlucht uit Antwerpen en de deportatie van de joden uit Antwerpen indicatief ingebracht gezien hierover nog altijd onderzoek lopende is. Tot 1907 waren bevolkingsaantallen per gemeente aanwezig langs de volkstellingen om de 10 jaar. Door extrapolatie in de tussenliggende jaren komt het totaalbeeld tot stand. 
 
1. 1831-2012 (Distrikt Antwerpen, Berendrecht, Zandvliet en Lillo worden in dit overzicht samen genomen)
 
In 1830 bij het ontstaan van België was de oude gemeente Antwerpen een kleine enclave aan de Schelde. De globale evolutie laat al zien dat vooral de gemeente/district Antwerpen einde 19de eeuw gegroeid is en in haar spoor andere gemeenten/districten. Vanaf 1966 is de bevolking van de Antwerpse gemeente/district ingestort met een vertraging vanaf 1984 doordat migranten het leegkomend Antwerpen herbevolkten en vanaf 2001 voor een omslag in de bevolkingsevolutie zorgden.

 
In 1983 bij de fusie is een gedeelte van Ekeren naar Kapellen gegaan. Na Antwerpen is Borgerhout en ook Berchem de oudste gemeente met relatief hoge bevolkingsaantallen in de 19de eeuw. De exponentiële groei van Deurne vanaf 1920 tot de 2de grootste na Antwerpen valt ook meteen op, ook al ontkwam zij niet aan een bevolkingsafname na 1970.
 
Om de evolutie van wat later de stad Antwerpen zou worden in beeld te brengen leggen we de bevolking in elke gemeente op elkaar, de bovenste lijn geeft dan een beeld van Antwerpen stad met het aandeel van elke andere gemeente als een laag in de grafiek.
  

 
De groei, terugval na 1970 en een herneming van de bevolkingsgroei in 2001 wordt in een lange termijnbeeld op een kleurrijke wijze in beeld gebracht.
 
2. 1907-2012 (Bezali wordt hier apart genomen)
 
Inzoomen op de bevolkingsevolutie vanaf 1907 laat toe een gedetailleerder beeld te geven van de diverse Antwerpse gemeenten en districten. Vanaf 1907 zijn ook gegevens beschikbaar over de in- en uitwijking (zowel vanuit andere gemeenten als het buitenland samen) alsmede het natuurlijk saldo in elke gemeente/district die evenwel niet altijd consistent zijn. Het geeft wel aan dat vooral de stadsvlucht de gemeente/district Antwerpen versterkt door een laag of negatief natuurlijk saldo, bijna een ganse eeuw parten heeft gespeeld. Voor een verdere analyse van de loop van de bevolking in Antwerpen stad, zie een volgende BuG.
  

In 1919 telde de gemeente en het latere district Antwerpen 322.000 inwoners. In 2000, goed 80 jaar later was dit gedaald tot 155.317, dus tot minder dan de helft. Tussen 1919 en1970 is een gedeelte van de stadsvlucht opgevangen op Borgerhout daarna ook door de ander gemeenten/districten. Borgerhout volgt evenwel vanaf 1931 de negatieve trend van Antwerpen tot 2000 met een daling van 56.570 in 1931 tot 39.298 in 2000 om van dan af opnieuw te stijgen. Dat de migratie vooral een plaats gevonden heeft in de zich ontvolkende gemeenten is hiemee ook duidelijk. Een vergelijken met de Brusselse demografische evolutie is ook voor Antwerpen leerrijk. In 1960 was in Brussel 7% van de inwoners van vreemde afkomst (allochtoon). In 2005 was dit 60% geworden en in 2012 70%. Het leert dat een grootstad op nog geen 50 jaar tijd een transformatie kan ondergaan van meer dan de helft van z'n bevolking van autochtoon naar allochtoon, met inbegrip van de culturele,  economische en sociale overdracht van het verleden in een groter wordende diversiteit en met een perspectiefvolle toekomst.
 

 
Na 1970 is het ook prijs voor Deurne, Berchem,Wilrijk om een dalende trend in te zetten die, behoudens voor Wilrijk, in 2000 gekeerd wordt. Enkel de bevolking in Hoboken en Merksem blijven enigszins stabiel na 1970 en stijgend na 2001.
 
De alarmkreet van de uitstervende Vlaamse Antwerpenaar op Zwarte Zondag
 
Wat Zwarte Zondag genoemd wordt (1991) is eigenlijk de alarmkreet van de uitstervende Antwerpse Vlaming, de toenemende leegstand in Antwerpen, manifest in het grootste gemeente/district (Antwerpen) sinds 1919 maar vanaf 1970 zich ook doorzettend enkele andere gemeenten. 3/4 van Antwerpen was vanaf 1970 op de sukkel, hetgeen ruimte gemaakt heeft voor migratie vanuit het buitenland en van vreemdelingen uit andere gemeenten van het land. Het is ook betekenisvol dat Zwarte Zondag en haar anti-migratiestandpunt gebeurde na het decennium (de tachtiger jaren) van wat het decennium met de laagste migratie na WO2 zou blijken.
 
In plaats van in 1991 werk te maken van het nieuwe Antwerpen mét de migranten werden, in nationalistische, racistische en op uitsluiting gerichte wijze het politiek potentieel voor meer dan 40% van de stemgerechtigde bevolking in  het district Antwerpen geïmmobiliseerd door het Vlaams Blok en voor meer dan 1/3 in Antwerpen stad. Nergens in Europa heeft het (extreem) rechtse gedachtengoed zo om zich heen gebeten en zo een draagvlak gekregen als in Antwerpen. En dat het zou verdwenen zijn of 'verzacht' bij de transgressie van Vlaams Blok/Belang naar N-VA is maar de vraag.
 
Antwerpen, en de Antwerpse autochtoon is blijkbaar nog lang niet klaar met haar eigen deficiet, de exclusieven die gesteld worden naar de eigen (allochtone) bevolking en aan de migratie, de selectieve ristrectiviteit die men politiek wil aanwenden om de 'eigen' samenleving te zuiveren van 'volksvreemde' of 'cultureel niet passende elementen' laten niet veel goeds voorspellen voor de komende verkiezingen.
 
Het onvermogen van politiek Antwerpen om de transformatie van haar eigen samenleving van autochtoon naar allochtoon te onderkennen, te valoriseren en aan te wenden, legt een groot negatief/zwart perspectief op de stad. Het is allicht in een volgende generatie politici na 2018 en verder dat de migratie zelf Antwerpen met inbegrip van de autochtone Antwerpenaar zal kunnen verzoenen met zichzelf.
 
Het is verwonderlijk dat geen enkele Antwerpenaar, Antwerpse dienst, vereniging of partij, maar ook geen enkele universiteit of onderzoeksinstituut deze elementaire (demografische) vaststellingen heeft kunnen/willen maken.
 
De evolutie van Antwerpen stad en haar verschillende gemeenten/districten
 
De bevolkingsevolutie van de verschillende gemeenten op elkaar gelegd geeft volgend beeld, met daaronder de evolutie van de andere Antwerpse gemeenten/districten zonder het district Antwerpen::

3. Extrapolatie van de evolutie van Antwerpen na 2000 zonder de migratie
 
Wat moest Antwerpen zonder migratie zijn? Een extrapolatie van de negatieve bevolkingstrend. Antwerpen districht zou niet terug naar 200.000evolueren maar onder de 150.000 grens gezakt zijn.

 
Gemeente/district Antwerpen
  

 
Stad Antwerpen, alle districten
 

 
En Antwerpen stad zou zonder migratie naar de 400.000 inwoners evolueren terwijl zij nu de kaap van 500.000 heeft gerond.
   
Uitsmijters
 
1. Stagiairs - Gaat het in Borgerhoud misschien om de wat uit de hand gelopen stage van enkele van de 100 observators/informanten die recent, zoals aangekondigd door Winants van de Staatsveiligheid zouden aangenomen worden. De observatoren/informaten van de staasveiligheid tegen de infiltranten van de federale politie, allemaal samen op de fote van de 'slaags geraakte partijne, heeft dat het stof (weeral) doen opwaaien de laatste dagen in Borgerhout?
 
2. 't Stad is niet van iedereen - Nog zo’n uitspraak en de N-VA mag het vergeten in Antwerpen. Of is het nu al vooruitzien op verlies en het schip al verlaten nog voor het van wal gegaan is, koudwatervrees en al een warme broek. De puberangst, niet alleen van de Marookaantjes, om uiteindelijk verantwoordelijkheid te moeten/kunnen dragen.
 
3. Over de flutjesprognoses voor Antwerpen - Een journalist vroeg waarom er zoveel verschil in de prognoses zat in Antwerpen. 1. Die uitslagen liggen nog binnen de grote foutmarges van elk van de onderzoeken. 2. Die foutmarges zijn eigenlijk maar van toepassing wanneer het om een representatieve steekproef gaat terwijl dat voor geen enkel onderzoek het geval is. Het gaat om 'panels', telefoononderzoek, enz. 3. En daarna worden deze fragmentaire en niet-representatieve resultaten 'gewogen' met de 'realiteit' (hoeveel van vreemde afkomst, ouderen enz bv, alsof deze factoren met enige betrouwbaarheid door dit soort commerciële ondernemingen kunnen geïndiceerd worden.
 
4. Zwart Antwerpen of Antwerpen met de PVDA. Mij interesseert hoeveel N-VA en VB samen behalen zo probeerde ik nog de journalist aan te praten, want dat zal beslissen of er een zwart Antwerpen komt of niet. Als N-VA en VB samen een meerderheid aan zetels haalt dan zal dat de coalitie zijn, of omgekeerd, als de 'anderen' meer dan 50% van de zetels halen, met inbegrip van 1 zetel van de PVDA bv, dat zal de PVDA deel uitmaken van de komende coalitie in Antwerpen. Voor een Antwerpenaar is dat blijkbaar onvoorstelbaar en onmogelijk. En misschien komt er toch een 'Belgische' oplossing uit. 
 
5. De imaginaire multiculturaliteit van Bart Brinckman (DS) - Voortgaande op de overigens interessante analyse in DS van 18/09/2012, een overweging over multiculturaliteit. Als alle mensen naar hetzelfde cafe, theehuis, club trekken, als er maar één gemengde vormingsbeweging was, voor mannen, vrouwen, katholieken, socialisten en moslims, als er maar één jeugdhuis bestond waar Marokkanen, autochtone Belgen, en alle ander samen een pintje naast een thee konden drinken, als nergens deelgroepen zich nog apart manifesteerden, in vereniging, drankhuis, winkel, als iedereen gemengd, door elkaar, rijk arm, bruin, wit, zwart door elkaar zouden wonen, enz. zou dan het summum van multiculturaliteit, van pluricultuur bereikt zijn? Of juist niet., heb je dan geen non-cultuur, geen aculturaliteit. Het is misschien zelfs onproductief om te denken dat dit soort fictie het samenleven ook maar iets vooruit zou helpen.
 
6. En de "eerste barsten in de multiculturele samenleving" waar Wouter Verschelden het over heeft op 19/09/2012 in DM duiden er op dat er ook zo iets als een imaginaire muliticulturaliteit bestond die nu aangetast wordt door enkele heethoofden, die blijkbaar niet ouder worden, want waar zijn de  jonge heethoofden van elk vorig opstootje gebleven (zijn ze definitief bij de veiligheidsdiensten ingelijfd?). De instructie van DM om het  niet meer over 'allochtonen' te hebben doet alsof  de schrapping ervan de werkelijkheid zou beïnvloeden (en beter maken). Elk woord dat iets over de werkelijkheid kan verduidelijken en de misvatting kan corrigeren is meegenomen en welgekomen. En tot nader orde behoort daar ook allochtoon en autochtoon toe. Misschien is België ook uniek om te begrijpen dat er geen Frans- of Engelstalig equivalent zou bestaan, hetgeen juist duidt op de meerwaarde van deze begrippen.
   

 BuG 169 on-line                                 Printversie (8p)

 
Jan Hertogen, socioloog
0487 335 552
www.npdata.be