Criminaliteit 3de trimester 2011

BuG 158 – Bericht uit het Gewisse – 26 april 2012

Criminaliteitsstatistiek:"un enfant saurait effectuer le calcul'

Brussel op de wip in 3de kwartaal 2011: van beter naar slechter?
Diefstallen met geweld zonder wapens, diefstal aan en in de auto,
handtasroof, grijpdiefstal en zakkenrollen spelen Brussel parten.

8 misdrijven nader onderzocht in een vergelijking van 9 steden

Alles in de Crimi-tabel 3/2011 in Brussel en andere gemeenten

BuG 159 on-line Printversie B uG 159

Cijferfetisjist en der Soziologe

Eigenlijk zouden we graag aan het verkiezingsitem beginnen, daar ligt al lang wat voor in de schuif. Maar als de trimestriële criminaliteitsstatistieken verschijnen zoals nu voor het 3de trimester 2012 dan is het altijd een beetje feest voor de 'cijferfetisjist' zoals in het Pallieterke staat. Met de ZDF-reportage heeft de VRT trouwens ruimschoots aandacht besteed aan de criminaliteitssituatie in Brussel en aan onze analyse, zie Soziologe: Frankfurt gefährlicher als Brüssel, in het Duits welteverstaan, zodat minstens de Duitse bevolking in België en in Duitsland een juist beeld zouden krijgen van de criminaliteit in Brussel in tegenstelling tot die in de ZDF-reportage, waar ze gehalveerd moet worden, ZDF-reportage die door Ter Zake zonder boe of bah tot meerdere eer en glorie van een plaatselijke politieker werd uitgezonden. Zie ook ons bericht terzake op npdata in het Nederlands.

1. De criminaliteit in het 3de trimester 2011: zie Crimi-tabel 3/2011 in Brussel en andere gemeenten

Voor de criminaliteitscijfers voor het 3de kwartaal 2012, zie bijgaande tabel die de vergelijking maakt met het 3de kwartaal van 2000 en van 2005 tot 2010. Intussen zijn door de federale politie de statistieken 2010 verder aangevuld zodat de evoluties wat afgevlakt worden. Na 2 jaar criminaliteitsdaling is er, in de 3de kwartaal gemeten, terug een stijging in Brussel in vergelijking met vorig jaar. Deze verhoging wordt dus mede veroorzaakt door de verhoging van de aantallen 12 maanden eerder met laattijdige ingiftes. Het betreft een 'dynamische statistiek' die zich onmiddellijk aanpast aan wat ingegeven wordt. Voor de kwartaalopmaak wordt telkens enkele maanden na de betreffende datum een extractie getrokken waarop verder gewerkt wordt maar die dus elk volgend trimester rekening houdt met de laattijdig ingegeven PV's.

2. Paul Ponsaers, de bedenker van deze statistiek, in Brussel Deze Week (best versie op papier lezen)

De kwaliteit van de statistiek wordt dus bepaald door de kwaliteit van de ingifte, de vaststellingen door de politie, de prioriteiten die gesteld worden enz, daarover hebben we in de BuG 156, 1ste semester 2011, BuG 156 al aandacht aan gegeven. Zaak blijft dat de criminaliteitsstatistiek een opvolging in tijd en in vergelijking met andere centra en gemeenten mogelijk maakt en zeer waardevolle informatie geeft, met dank aan Paul Ponsaers die gans dit systeem uitgewerkt heeft. Ponsaers geeft trouwens in Bussel Deze Week een interessante beschouwing over het groot aantal seponeringen door het parket in Brussel, zie http://www.brusselnieuws.be/artikel/geweld-blijft-vaak-onbestraft, maar hij wijst ook op de algemene tendens in alle grootsteden (internationaal): groei van de bevolking en stijgende criminaliteit. Brussel moet dan voor Ponsaerts erg atypisch zijn, misschien z'n gedacht eens vragen?

3. Cijfers over gans 2011 meestal met 'politiek' doel

Toch aangeven dat het gebruik van cijfers over het gehele jaar2011 au fure et à mesure gebeurdt, dwz met nog onvollediger gegevens dan het 3de trimester 2011, meestal beperkt tot één misdaad(vorm), met nogal eens een politieke bedoeling het beleid wat af te stoffen of een bepaald beeld te geven. De plaatselijke burgemeesters beschikken als hoofd van de politie reeds over deze vroegrijpe en niet-gevalideerde gegevens. Dus kan een oog op de criminaliteitsstatistiek 3de trimester geen kwaad, al is het maar als opwarmer voor de jaarstatistiek die binnen 4 maand (dus eind augustus) te verwachten is.

4. Brussel op de wip naar beter of slechter?

De vaststelling met de cijfers van het 3de kwartaal 2011 in de hand is dat Brussel en een aantal Brusselse gemeenten (terug) op de wip zitten van een verbeterende naar een verslechterende criminaliteit . Dat is nog geen tendens, want dan moet je toch 2 metingen in dezelfde richting hebben op gestelde meetpunten, maar het kan de wip zijn. Om alles in perspectief te zien moet hoe dan ook de globale evolutie op 3 jaar bekeken worden. In de basistabel is dus een kolom toegevoegd met, naast het evolutie% per jaar, de evolutie tussen 2008 en 2011.

5. Vergelijking van specifieke misdrijven tussen gemeenten en in de tijd

De tabel is aangevuld met 8 diefstalvormen en het totaal ervan zodat (eindelijk) wat dieper gekeken wordt naar de aard van misdrijvigheid in de verschillende steden en hun evolutie op lange en korte termijn. Het gaat dan concreet over:

1. Diefstal met gemeld gewapenderhand
2. Diefstal met geweld zonder wapen
3. Diefstal aan en uit auto
4. Sackjacking uit auto
5. Handtassenroof
6. Grijpdiefstallen (diefstal op het moment zelf opgemerkt)
7. Zakkenrollerij (diefstal pas achteraf opgemerkt)
8. Steaming (afpersen met geweld)
9. Het totaal van voorgaande diefstallen
10. Het % van deze diefstallen op het totaal aantal misdrijven

6. Doe of vraag de analyse op voor je gemeente of voor een misdrijfcategorie

En wie eens een statistiek wil trekken van z'n eigen gemeente of een andere gemeente kan dit zelf doen of het vragen aan npdata e-mail, hetzelfde voor wie eens verder op een bepaalde categorie misdrijven wil ingaan.

7. Evolutie op een jaar tijd in het 3de trimester 2010-2011

7.1. De gewesten

In Vlaanderen neemt de criminaliteitsgraad toe met 0,7% tot 8,4 per 100 inwoners, in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met 1,4% tot 16,8 per 100 inwoners, of 16.800 per 100.000 inwoners en dat is nog altijd de helft van waar de ZDF-reportgage en Udo van Kampen van sprak want die hadden het over 33.000, maar hij baseerde zich enkel op Brussel-stad. Het Brussels gewest zit nu op het niveau van Frankfurt. In Wallonië blijft de criminaliteitsgraad gelijk op 10,3 feiten per 100 inwoners.

Al deze cijfers en alle andere zijn eenvoudig af te lezen uit de tabel: Crimi-tabel 3/2011 in Brussel en andere gemeenten

7.2. Brussel

- Zone Ukkel-WB-Oudergem met -1,1% en vooral Montgommery met -9,4% zien de wat betere gemeenten hun criminaliteitsgraad dalen.
- Brussel West met +6,5%, Schaarbeek-St.J-Evere met + 4,1% en Brussel-Zuid met +3,9% zien zich, voor het eerst sinds 2 jaar, geconfronteerd met een toename van de criminaliteit het laatste jaar. Het verschil wordt vooral gemaakt in het 3de kwartaal, de vakantieperiode dus. In Brussel-Elsene is er een lichte verhoging met 0,4% maar dat is dan voor Brussel stad op een uitzonderlijk hoog niveau van 36.100 misdrijven op 100.000 inwoners, om het eens in ZDF-cijfers te zeggen. De daling waarvan burgemeester Tielemans sprak bij Peeters en Pichal wanneer hij 2000 met 2011 vergeleek is voor ons een raadsel. In deze periode is is Brussel stad voor het 3de trimester een stijging met 22,8% misdrijven vast te stellen, rekening houdend met de bevolkingsgroei geeft dat op 11 jaar een beperkte verhoging van de criminaliteitsgraad met 2,5%, hetgeen op zich een erg goed resultaat is, in Antwerpen is bv in dezelfde periode een stijging van de criminaliteitsgraad met 26,8% vast te stellen en in Gent met 30,1%
- Molenbeek kent een stijging van de criminaliteitsgraad met 5,5% naast een stijging met 12,1% in Jette en 13,0% in Koekelberg, alsof de daders beseften dat ze wat 'in te halen' hadden of de politie om wat meer aanwezig te zijn en PV's op te maken.
- Anderlecht slaagt er, ondanks of dank zij de 'zero tolerantie' in bepaalde wijken er niet in om haar criminaliteitsniveau naar omlaag te krijgen, +2,0% en Sint-Gillis wordt in het Brusselse gewest de grootste stijger en dit op een hoog criminlaiteitsniveau, +9,5% in vergelijking met vorig jaar en met 28,4 feiten per 100 inwoners gaat het opnieuw richting 30.

7.3. Enkele andere grote steden

- Genk met +6,1%, Leuven met +5,9%, Antwerpen met +5,7%, Vilvoorde met +5,6% en ook nog Gent met +2,2% zorgen voor uitschieters aan Vlaamse kant, de stijging in het 3de kwartaal is blijkbaar algmeen, op Mechelen na. Vooral voor Antwerpen geeft dit donkere wolken gezien de stijging daar reeds jarenlang aanhoudt op een hoog stijgingsniveau.
- De criminaliteitsgraad in Antwerpen bedraagt 18,1 feiten per 100 inwoners in het 3de kwartaal 201, even hoog als Charleroi dat evenwel een lichte daling laat optekenen met -0,5%. Antwerpen, het Charleroi aan de Schelde? Luik daarentegen heeft weliswaar een vertragende stijging met +1,8% tot een criminaliteitsgraad van 23,6 op 100 inwoners, de hoogste criminaliteitsgraad van alle steden in België, als Brussel als één gewest beschouwd wordt. Met inbegrip van de 19 Brusselse gemeenten komt Luik op de 3de plaats na Brussel stad (36,1) en Sint-Gillis (28,1)
- Mechelen maakt (eindelijk) een goede beurt met -6,8% daling van de criminaliteitsgraad tot 17,0 feiten per 100 inwoners, wat erg hoog is maar daar zijn de 2.889 overtredingen lokaal politiereglement inbegrepen op 10.421 vastgestelde misdrijven. Daarmee komt Mechelen nog altijd hoger dan het Brussels gewest. Hasselt zakt met -2,5% daling tot een criminaliteitsgraad van 10,7, waarmee ze opnieuw Molenbeek voorbijsteken dat tot 11,1 is opgeklommen op de criminaliteitsladder.

De stijging van Brussel met 1,4% ligt evenwel nog altijd 3 tot 4x lager dan de stijging van de criminaliteitsgraad in Antwerpen met +5,9% in Antwerpen en ook lager dan de andere Vlaamse steden in dit overzicht, op Mechelen na.

8. Evolutie op 3 jaar voor het 3de trimester: 2008-2011

De evolutie de laatste 3 jaar is in vorige BuG's al uitvoerig besproken, maar het is allicht goed er even aan te herinneren omdat er, zo lang het cijfermatig de goede kant uitgging voor Brussel er niemand een boodschap aan had, maar nu er een keerpunt is, dit wél eens in de aandacht kan komen.

De criminaliteitsgraad is in België constant gestegen vanaf 2005 tot 2011. De laatste drie jaar met 3,0%, dus ook nog na de vaststelling van Eurostat over een onveiliger wordend België tussen 2007 en 2009. Maar zaak is dat tussen 2008 en 2011 de criminaliteitsgraad in het Vlaams gewest gestegen is met 3,8% en in het Waals gewest met 3,9% in deze periode. Het saldo van 3,0% stijging voor België komt uitsluitend voort uit de daling van de criminaliteitsgraad in Brussel met 2,2% die nu nog altijd op het scorebord staat . Dat zal Eurostat evenwel pas binnen 2 jaar vaststellen, maar dat staat nu al vast.

Voor de Brusselse zones en gemeenten blijft het positieve beeld van een criminaliteitsdaling de laatste drie jaar behouden: Behalve zone Brussel-Elsene met +3,7% (waar Elsene een stijging met 18% laat noteren en Brussel-stad -1,1%) en een lichte stijging met 0,5% in de zone Ukkel-WB-Oudergem, zijn alle andere zones positief, dwz een afname van de criminaliteitsgraad met 7,3% in zone West, -7,2% in zone Schaarbeek-SJtN-Evere (jawel de gemeente van Claerfayt die een opmerkelijk statement deed op Twizzradio) en -5,4% zone Montgommery.

Met een daling de laatste drie jaar van 2,2% heeft het Brussels gewest de Belgische stijging van de criminaliteitsgraad tot 3,0% kunnen afzwakken. België veiliger dank zij Brussel, zien wat de toekomst brengt.

9. Evolutie en vergelijking van enkele misdrijven

Uit het rapport van 70 blz per gemeente, zie http://www.polfed-fedpol.be/crim/crim_stat_nl.php gaat onze aandacht naar "Diefstallen, andere": diefstallen met geweld, gewapend en niet-gewapenderhand, diefstallen in en aan auto, sackjacking in wagen, handtasroof, grijpdiefstallen, zakkenrollerij en steaming, en het totaal van al deze diefstalvormen). In de tabel kan men per aard misdrijf de evolutie volgen in aantal en in de graad per 100 inwoners tussen 2000, en 2005-2011, voor 9 gemeenten en het totaal voor het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. Tevens werd ook het % berekend van deze 9 diefstalvormen op het totaal aantal misdrijven. Telkens wordt ook de evolutie gegeven tussen 2000 en 2011, tussen 2008 /2009, 2009/2010, 2010/2011 en tussen 2008 en 2011.

Centrale vaststelling is dat deze 8 diefstalvormen voor Brussel 33% van alle misdrijven uitmaken, terwijl dit in de andere gemeenten behalve in Luik met 25,3% minder dan de helft is dan in Brussel, 17% in Antwerpen en Charleroi, Leuven 10% en zelfs maar 5,6% in Mechelen (waar wel 27,5% van alle misdrijven onder de noemer van overtredingen lokaal politiereglement staan, een Belgisch record) en Genk 5,4%. Ook Gent met 12,1% heeft een veel lager aandeel in dit soort misdrijvigheid. Wie een verschil zoekt tussen Brussel en het Vlaamse gewest moet bij deze misdrijven zijn. Doordat Brussel globaal beter scoort dan de onderzochte Vlaamse steden is er een verschil in positieve zin in vele andere misdrijven. Wie gaat daar eens naar op zoek?

9.1. Diefstallen met geweld en gewapenderhand

In Luik zijn diefstallen met geweld gewapenderhand de laatste 3 jaar gestegen met 50,2%, in Charleroi gedaald met 27,2%. In Antwerpen was er een stijging met 17,5% en in Gent met 12,8%. In Brussel blijft de stijging van diefstallen met geweld gewapenderhand tussen 2008 en 2011 beperkt tot 1,5%. In verhouding tot de bevolking blijven Luik (0,24 van deze misdaadvorm per 100 inwoners, maar zij komen van 0,42 in 2000) en Charleroi (0,17 feiten per 100 inwoners, maar zij komen van 0,39 in 2000) meer geconfronteerd met deze misdaadvorm dan Brussel (0,14 per 100 inwoners, en dat is het ganse decenium op dat niveau gebleven), terwijl Antwerpen (0,11 per 100 inwoners) en Gent (0,05) er minder mee te maken hebben, maar ook op een stabiel niveau het laatste decennium.

9.2. Diefstallen met geweld, zonder wapens

Hier maken Brussel met 0,83 feiten per 100 inwoners en een stijging met 33,1% de laatste 3 jaar en Luik, met 0,80 feiten per 100 inwoners en een stijging met 50,2% de laatste 3 jaar, het verschil met de andere steden. Het beeld van de globale positieve evolutie in Brussel wordt hiermee ook (in het publieke beeld) te niet gedaan, want wie hier de aandacht op richt en het uitvergroot naar de gehele stad heeft prijs.

Charleroi met 0,51 feiten per 100 inwoners en Antwerpen met 0,47 weten ook wat doen met deze vorm van criminaliteit, en naast Gent met 0,27 feiten zijn er Hasselt, Leuven, Mechelen en Vilvoorde met minder dan 0,21 feiten per 100 inwoners. Genk met 0,7 feiten per 100 inwoners heeft er 10x minder mee te maken dan Brussel.

9.3 Diefstel in/aan auto, Handtasroof, Grijpdiefstal en Zakkenrollerij

Voor diefstallen in en aan een auto wordt Brussel evenwel voorbestoken door Luik met 3,14 feiten per 100 inwoners tegenover 2,55 in Brussel en 1,91 in Charleroi. Antwerpen volgt met 1,71 feiten per 100 inwoners.

Voor handtasroof, grijpdiefstal, zakkenrollerij trekt Brussel evenwel meer dan alle andere misdrijven de kop. Mechelen komt hier op het niveau van een landelijke stad zoals Genk. Men zou haast vergeten dat Mechelen de stad is met het hoogste % Marokkanen in het Vlaamse gewest, zelfs meer dan Antwerpen. De werking van het jeugdhuis ROJM en de steun die zij krijgen van de stad kan hier wel eens belangrijke hefboom voor geweest zijn. Het zou burgemeester Somers sieren moest hij dit eens publiekelijk erkennen, nu hij zo fier als een gieter de positieve evolutie in Het Nieuwsblad vandaag kan melden, Criminaliteit in stad in dalende lijn. En misschien kan Antwerpen en Brussel eens naar Mechelen (en naar het jeugdhuis ROJM) gaan kijken?

9.4. Steaming

Steaming geeft een nieuwe naam aan een oud crimineel verschijnsel: afpersen met geweld, zo staat in Klasse te lezen. Het is niet zozeer een 'Brussels' fenomeen maar in Antwerpen waar het met 0,018 feiten per 100 inwoners enig volume gekend heeft of kent, naast Leuven, Hasselt en Gent evenwel op de helft van het niveau van Antwerpen. Het betreft hier alle 'studenten'steden.

10. Besluit

We hopen dat in elke gemeente, in elke politiezone en in elke universiteit mensen aanwezig zijn die deze criminaliteitsstatistieken mét al haar beperkingen maar ook met haar volle waarde, analyseren en er hun lering uit trekken. Zoals Ettore Rizza in Le Vif van deze week, in een interessant artikel zegt, is het werken met deze statistiek 'kinderspel', "un enfant saurait effectuer le calcul'. Wij zijn blij het niet afgeleerd te hebben, integendeel, we hebben ons altijd afgevraagd waarom niet meer mensen met ons meegespeeld hebben.

Crimi-tabel 3/2011 in Brussel en andere gemeenten

Jan Hertogen, socioloog
0487 335 552
www.npdata.be